Z analiz demograficznych wynika, że w najbliższych latach nasz kraj czeka prawdziwa zapaść demograficzna. Szacuje się, że do 2050 r. liczba mieszkańców naszego kraju zmniejszy się o blisko 4,5 mln, czyli o ok. 12 proc. Ta prognoza spędza sen z powiek politykom i ekonomistom, może bowiem oznaczać prawdziwy krach dla finansów publicznych – przede wszystkim dla systemu emerytalnego. Demografowie wskazują bowiem, że problemem jest nie tylko kurczenie się polskiego społeczeństwa, ale również zmiana jego struktury. W Polsce spadać będzie liczba osób w wieku produkcyjnym, a wzrastać – liczba emerytów.
O tym, jak poważny jest to problem świadczyć może wprowadzenie przez rząd programu 500 Plus, który docelowo ma poprawić sytuację demograficzną naszego kraju.
Okazuje się jednak, że sytuacja ma też plusy. – Jesteśmy w bardzo ważnym momencie, ponieważ jakkolwiek smutno by to nie zabrzmiało, pokolenie naszych rodziców zacznie odchodzić, a to pierwsze pokolenie po wojnie, które gromadziło własny majątek – podkreśla w rozmowie z portalem money.pl Marcin Pawłowski z BZ WBK. To spowoduje efekt kumulowania kapitału. I choć część spadku Polacy przeznaczą na spłatę długów i konsumpcję, wcale nie zmarnujemy tego kapitału. Zdaniem ekspertów przejemy tylko 5 proc. spadku.
Czytaj również: Co trzeci mieszkaniec Polski seniorem. Sprawdź, co czeka nas w przyszłości
Zgodnie z wnioskami raportu „Prognoza majątku – jak demografia zmieni aktywa Polaków”, od połowy lat 20-tych średnie realne tempo wzrostu majątku pojedynczego gospodarstwa domowego będzie gwałtownie rosło: w latach 20-tych średni roczny wzrost będzie wynosił 8 tys. zł, zaś w latach 30-tych sięgnie 20 tys. zł. Na te wartości wpłynie zmniejszająca się liczba gospodarstw domowych, a także rosnący udział przedsiębiorstw w majątku.
Adam Czerniak, główny ekonomista Polityka Insight Research i jeden z twórców raportu podkreśla, że dotychczas głównym źródłem wzrostu zamożności Polaków były podwyżki cen kupowanych na kredyt nieruchomości. W przyszłości kumulacja majątku będzie oparta w dużo większym stopniu na wzroście oszczędności i zwrocie z aktywów finansowych (np. akcji, obligacji itp.). Dodatkowo, kluczowym elementem przyrostu majątku pojedynczego gospodarstwa domowego stanie się dziedziczenie – realna wartość otrzymywanych spadków wzrośnie prawie trzykrotnie z 61 mld zł w tym roku do 167 mld zł w 2040 r.
Jak wynika z badania IQS jedna trzecia Polaków już otrzymała spadek – przede wszystkim były to nieruchomości oraz aktywa finansowe. W ciągu ostatnich 5 lat najczęściej dziedziczyliśmy pieniądze (28 proc.) lub nieruchomości (24 proc.). Respondenci najczęściej decydują się na zatrzymanie majątku. Szacuje się, że w okresie od 2016 do 2020 roku Polacy odziedziczą aktywa o wartości 342 mld zł. 26 proc. badanych spodziewa się, że otrzyma od rodziny spadek lub darowiznę - z czego 30 proc. ocenia ich spodziewaną wartość na kwotę od 100 do 299 tys. zł, a 25 proc. - poniżej 50 tys., zł. Większość respondentów jest zdania, że otrzyma spadek lub darowiznę w ciągu najbliższych dziesięciu lat. Największy skok nastąpi jednak po 2030 r.
Co będziemy dziedziczyć?
W perspektywie kolejnych dziesięcioleci będzie spadał udział aktywów rzeczowych (głównie nieruchomości) w majątku Polaków. Jednocześnie na znaczeniu będą zyskiwać aktywa finansowe, które będą rosły w tempie 5,8 proc. na rok. Najważniejszą składową majątku finansowego Polaków nadal będą oszczędności. Ich główną formą będą lokaty, których wartość do 2040 roku wzrośnie czterokrotnie.
W szybkim pomnażaniu kapitału obywateli naszego państwa duże znaczenie będzie miał fakt, iż wzrost inwestycji będzie w naszym kraju szybszy, niż na zachodzie Europy. Na tempo wzrostu będzie miała również wpływ rosnąca popularność funduszy inwestycyjnych oraz inwestowanie w produkty oferowane przez banki.
Na łączną wartość spadków złożą się przede wszystkim depozyty - 72 proc. ogółu dziedziczonych aktywów finansowych oraz jednostki uczestnictwa towarzystw inwestycyjnych - 10 proc. Duża część dziedziczonych zasobów rzeczowych zostanie sprzedana i przeznaczona na zakup m.in. produktów inwestycyjnych i akcji. Będą to aktywa, których wartość w majątku Polaków będzie rosła najszybciej. Ich udział w majątku do 2040 roku ulegnie podwojeniu.
Zobacz także: Do 2050 roku ubędzie 4,5 mln Polaków. Jaka powinna być polityka senioralna?
– Prognoza majątku obywateli naszego kraju pokazuje, że w ciągu nadchodzących lat sytuacja finansowa wielu Polaków zmieni się istotnie, międzypokoleniowy transfer majątku będzie odczuwalny nie tylko na rynku nieruchomości. Coraz więcej osób będzie też inwestować w aktywa finansowe, co stwarza nowe perspektywy dla rozwoju usług doradczych – wyjaśnia Marcin Pawłowski, dyrektor Obszaru Segmentu Klienta Indywidualnego w Banku Zachodnim WBK
Nieruchomości źródłem zamożności Polaków
Zgodnie z danymi za 2015 r. przeciętna polska rodzina ma majątek netto wynoszący 441 tys. zł, z czego ponad połowę stanowią nieruchomości. Statystycznie, własny lokal posiada ponad trzy czwarte rodzin, a jego wartość to przeciętnie 372 tys. zł. Duży udział w zasobach stanowią również aktywa finansowe, przede wszystkim depozyty. Co piąte gospodarstwo domowe ma też inną nieruchomość, taką jak działka, domek letniskowy, ziemia rolna lub kolejne mieszkanie.
Jeśli chodzi o finanse - przeciętna wysokość depozytu to 16,2 tys. zł, jednak aż połowa oszczędzających Polaków nie ma odłożonych w banku więcej niż 5 tys. zł. Polacy inwestują w depozyty, akcje, obligacje i fundusze. Zaskakująco wysoki w ogólnym majątku Polaków jest udział przedsiębiorstw, którego wartość łącznie wyceniana jest na 884 mld zł. To rezultat wysokiej wyceny gospodarstw rolnych, które ze względu na duży udział drożejącej w ostatnich latach ziemi zyskiwały na wartości.
Bogaci będą coraz botasi
Niestety fakt, że jako społeczeństwo będziemy się bogacić (do 2040 r. majątek netto Polaków powiększy się do 18 bln zł) nie
oznacza, że będziemy bogacić się równomiernie. Wręcz przeciwnie - nierówności majątkowe między obywatelami naszego kraju będą rosły. W rozmowie z money.pl Adam Czerniak z Polityka Insight Reaserch mówi: – Wzrost nierówności majątkowych może spowodować, że politycy będą chcieli to wykorzystać, podnosząc podatki od majątku, od spadków i darowizn dla tych najbogatszych Myślę, że w ciągu 10-15 lat może zostać nałożony podatek katastralny i zwiększony podatek od nieruchomości.
Zobacz: Polacy wydali w tym roku już 4 mld złotych na obligacje
PI Research na zlecenie Banku Zachodniego WBK przeanalizowało wiele źródeł oraz szczegółowe wyniki dodatkowego badania ankietowego. Dzięki temu powstał obraz obecnej sytuacji majątkowej Polaków oraz prognoza, jak będzie ona wyglądała w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat. Prognozy ogólnego majątku do 2040 r. dokonano przy założeniach makroekonomicznych zaczerpniętych z oficjalnych prognoz Ministerstwa Finansów z publikacji „Wytyczne dotyczące założeń makroekonomicznych na potrzeby wieloletnich prognoz finansowych jednostek samorządu terytorialnego”.
Raport uzupełniono badaniem ankietowym przeprowadzonym przez IQS na zlecenie Banku Zachodniego WBK. Zrealizowano je za pośrednictwem panelu internetowego IQS (Opinie.pl), z wykorzystaniem ankiety 41 pytań na reprezentatywnej próbie 1005 Polaków w wieku 25-55 lat.
Materiały prasowe BZ WBK, MK
Podcasty
Playlisty tematyczne
