Ryszard Zagalski z Elbląga od ponad 35 lat prowadzi firmę zajmującą się produkcją trzciny strzechowej. - Jedną czwartą produkcji sprzedajemy na polski rynek. Dachy z trzciny przestały kojarzyć się ze skansenem. Na reszcie doceniono energooszczędność tego naturalnego materiału – mówi plantator.
Trzcina jako materiał wykorzystywany do budowy domów nadal najpopularniejsza jest na północy Niemiec, Holandii, Wielkiej Brytanii oraz w krajach Skandynawskich. Tam w ciągu ostatnich 40 lat wyparła inny naturalny materiał - słomę. Dachy pokryte trzciną są bardzo trwałe, ale przede wszystkim mniej przepuszczają ciepło.
Eko powrót do przeszłości
Dach trzcinowy, aby zachował swoje właściwości izolacyjne powinien mieć od 35 do 40 cm grubości. Zapewnia wtedy poziom izolacji termicznej taki jak dach pokryty dachówką ceramiczną i izolowany wełną mineralną. - Pokrycie z trzciny, to miliony rurek wypełnionych powietrzem, które tworzą izolację cieplną. Podstawowa zasada brzmi: im mniejsza przewodność ciepła tym, tym lepsze właściwości izolacyjne materiału. Dlatego trzcina w 98 proc. zabezpiecza dom przed utratą ciepła przez dach - wyjaśnia Ryszard Zagalski. Według plantatora pod strzechą latem jest przyjemnie chłodno, a zimą ciepło. Pokrycie jest niewrażliwe na warunki atmosferyczne, np. śnieg czy mróz. Przez dachy, jak wyjaśniają eksperci ucieka aż 25 – 30 proc. ciepła. Dlatego warto podnieść parametry energooszczędne pokrycia dachu. Pod strzechą z trzciny cały czas jest zbliżona temperatura, która nie spada poniżej 10 stop.C.
W przypadku dachów z trzciny ważne jest jego odpowiednie położenie. Kąt nachylenia strzechy powinien wynosić ok. 50 stopni. Prawidłowo ułożony dach zapewnia odprowadzenie wody, inaczej może ona wsiąkać w pokrycie, które zacznie gnić.
Nie tylko na strzechy
Obecnie trzcina używana jest nie tylko jako pokrycie dachów. Wykorzystywana jest jako izolacja całego budynku. - Sprasowana trzcina ułożona w kilku warstwach i łączona drutem stalowym jest używana do ocieplania budynków. Materiał taki możemy używać na zewnętrznych ścianach bądź między dwoma warstwami cegieł – mówi Jacek Sikorski, właściciel firmy Trans – Cont Covermat specjalizującej się w produkcji mat i płyt trzcinowych.
Obecnie płyty trzcinowe stosuje się do izolacji cieplnej ścian, sufitów, a także podłóg domów mieszkalnych. Zastosowana na zewnętrze budynku i pokryta tynkiem nie absorbuje również wilgoci. Ocieplenie domu matą na zewnątrz nie wymaga dodatkowego użycia siatki pod tynk. Trzcina, dzięki swojej porowatej powierzchni utrzymuje tynk gliniany oraz cementowo-wapienny.
Ciepło, cieplej, trzcina
Współczynnik przewodzenia ciepła zależy w dużym stopniu od gęstości materiału, im większa gęstość tym mniejsze właściwościowi energooszczędne. Materiały o dużej gęstości np.: stal cechują się dużą przewodnością, materiały porowate odwrotnie (dla trzciny gęstość wynosi 195 kg/m3). Niską przewodność ciepła materiałowi temu zapewnia także posiadanie wolnych przestrzeni między kolankami źdźbeł, porowatości i nie absorbowanie wilgoci.
Ważna jest także jakość budulca używanego do krycia dachu bądź ocieplenia budynku. Trzcina używana na strzechy powinna być jednoroczna, długa i prosta, o dużej zawartości krzemionki, która nadaje roślinie trwałość. Wytwarza się ona w dolej części łodygi, a to właśnie te wzmocnione końce tworzą zewnętrzną powierzchnie dachu.
Co najważniejsze domy ocieplone płytami z trzciny mają również niewielki współczynnik przenikania ciepła. I tak zastosowanie trzech warstw płyty trzcinowej (każda po 50 mm) zapewnia, że współczynnik przenikania ciepła będzie wynosił 0,27W/m2 x K. Polskie normy przewidują dla ścian zewnętrznych budynków mieszkalnych współczynnik przenikania ciepła powinien być nie większy niż 0,3 W/mkw.x K niezależnie od rodzaju ściany zewnętrznej.
