Firmy złączone w klastrze

W Polsce działa kilkaset klastrów. Tworzą je prywatne firmy, naukowcy i przedstawiciele administracji publicznej. Większość klastrów powstała z inicjatywy przedsiębiorców. Okazuje się, że takie zespołowe działanie przynosi mnóstwo korzyści.

Samo pojęcie klastra powstało pod koniec minionego wieku. Ogólnie rzecz ujmując, klaster to geograficzne skupisko wyspecjalizowanych podmiotów, współpracujących z sobą, ale i konkurujących, działających w pokrewnych lub komplementarnych branżach. W skład klastra, rozumianego w kontekście biznesowym, zwykle wchodzą przedsiębiorstwa, organizacje badawcze, uczelnie wyższe, instytucje związane z biznesem i podmioty publiczne. Takie klastry przedsiębiorczości zwykle budowane są w strefach ekonomicznych, gdzie lokuje się wiele firm działających w konkretnej branży.

Współpraca firm

Z badań prowadzonych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości wynika, że najwięcej klastrów powstaje z inicjatywy podmiotu sektora prywatnego. To małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią największą grupę uczestników klastrów. Najbardziej prężne w tym zakresie są następujące branże: informatyka i ICT (Techniki Informacyjne i Komunikacyjne), lotnictwo, ekoenergetyka, budownictwo. Ale klastry mogą powstawać w ramach rozmaitych dziedzin (np. turystyki, chemii, meblarstwa).

Postaw na zysk

Rodzi się pytanie, po co w ogóle taki klaster powstaje. Odpowiedź jest bardzo prosta: przede wszystkim dla rozwoju firm i możliwości zarobienia większych pieniędzy. Klastry pokazują, że na zintegrowanych, wspólnych działaniach przedsiębiorca może zarobić więcej, niż gdyby działał na rynku w pojedynkę. Ale jest jeszcze jeden niezwykle ważny atut działalności w klastrze. Nauka współpracy i biznesowego zaufania. Jest to niezwykle istotne, bo jak twierdzą eksperci, wielu polskim przedsiębiorcom brakuje właśnie tych cech - jakże cennych w nowoczesnym biznesie.

Budowa klastra

Ogólna struktura klastra wbrew pozorom nie jest skomplikowana. Klaster funkcjonuje głównie w formie stowarzyszenia, ewentualnie spółki. Zwykle przewodniczy mu koordynator. Tę rolę pełni jeden z podmiotów tworzących klaster. Koordynator organizuje współpracę w klastrze, a także świadczy wyspecjalizowane usługi na rzecz wszystkich jego członków, w szczególności na rzecz przedsiębiorstw. Do zadań koordynatora należy również organizacja dla członków klastrów szkoleń, warsztatów, konferencji służących utrzymaniu kontaktów, wymianie wiedzy i cennych branżowych informacji.

Jak to działa

Członkami klastra są przedsiębiorcy i uczelnie kształcące studentów na kierunkach poświęconych branży, w jakiej działa klaster. Do grupy tej należą także niezależni doradcy i samorządowcy. Klaster zwykle skupia firmy, szkoły wyższe działające na danym terenie (np. w gminie czy województwie). Z założenia wszyscy ze sobą współpracują, ale każdy jest odrębnym elementem i czerpie korzyści dla siebie. Klaster daje firmie możliwości pozyskania porządnych kontrahentów czy klientów. Mała firma sama często nie byłaby w stanie pozyskać takich kontaktów na rynku i zleceń, jakie może mieć, działając w dużym klastrze, czyli wspólnie z innymi.

Z życia wzięte

Dla przykładu - firma "A" produkuje śrubki i drobne elementy do szafek kuchennych, firma "B" wytwarza drewno do produkcji mebli. Obydwie firmy nie są bardzo atrakcyjne na rynku, ale po połączeniu swych sił już dają pełną ofertę w zakresie produkcji mebli i mają większe szanse na pozyskanie konkretnych zleceń. Oczywiście swoje części wciąż produkują i mają wyłącznie swoich klientów. Obydwie firmy mogą też wymieniać się wiedzą dotyczącą produkcji mebli kuchennych i ulepszać swoje linie produkcyjne. Firma "A" może też korzystać w określonym zakresie z kosztownych maszyn należących do firmy "B". Oprócz tego z firmami współpracują ludzie nauki i studenci, wspólnie z którymi można tworzyć nowe produkty, wdrożyć innowacyjne technologie. A we wszystkim jeszcze można liczyć na pomoc samorządu, bo działa się na korzyść gminy czy województwa, dając miejsca pracy i napędzając lokalną gospodarkę.

Korzystne przedsięwzięcie

Zatem z perspektywy mikroekonomicznej działanie w klastrze daje dużo korzyści. Przede wszystkim umożliwia wzrost produktywności dzięki dostępowi do wyspecjalizowanych urządzeń i technologii. Klaster pozwala na przepływ wiedzy między przedstawicielami klastra, daje możliwość podejmowania wspólnych działań marketingowych, realizacji drogich zakupów, korzystania z pomocy biznesowej oferowanej przez koordynatorów klastra.

Klastry przedsiębiorczości mają pozytywny wpływ na rozwój i wizerunek regionu, w którym istnieją, a także przyczyniają się do rozwoju przedsiębiorczości w kraju. W Polsce działa już kilkaset klastrów. I wciąż ich przybywa. Najwięcej klastrów funkcjonuje w województwach mazowieckim, śląskim i wielkopolskim. Nieco mniej w województwach: dolnośląskim, małopolskim i podkarpackim. Najmniej aktywne w tym zakresie są województwa kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie i lubuskie. Jednak wszystko wskazuje na to, że na przestrzeni najbliższych lat statystyki znacznie się poprawią. Powstawanie, działanie i rozwój klastrów mają ułatwiać pieniądze przyznawane w ramach ogólnonarodowych lub regionalnych programów operacyjnych.

Tam znajdziesz wszelkie informacje na temat klastrów:

? Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (www.parp.gov.pl, [email protected]),

? Ministerstwo Gospodarki (Departament Innowacji i Przemysłu, Wydział Polityki Innowacyjności, tel. 22 693-42-61),

? Związek Pracodawców Klastry Polskie (www.klastrypolskie.pl, [email protected]).