Jak zatrudniać na sezon

Przeglądając tablice dotyczące stopy bezrobocia, które GUS publikuje od 1990 r., widać, że bezrobocie w miesiącach letnich jest niższe niż w pozostałych okresach roku. Wpływ na to mają w dużej mierze prace sezonowe. Zatrudnienie pracownika na jakiś czas nie jest jednak tak proste, jak to się może wydawać.

W kwietniu br. bezrobocie wynosiło 11,2 proc. i było najniższe od sześciu lat. Urzędy pracy dysponowały ofertami dla 79 tys. osób. A wszystko dlatego, że pojawiają się już propozycje zatrudnienia dla pracowników sezonowych. Czyli właściwie dla kogo?

Polskie przepisy nie odpowiadają jasno na to pytanie. Przyjmuje się, że pracownikiem sezonowym jest osoba, która wykonuje czynności zależne od pory roku czy warunków atmosferycznych, zatrudniona na dany okres.

Jak zatrudnić

Podstawą zatrudnienia pracownika sezonowego powinna być umowa o pracę na czas określony czy też na czas wykonywania danej pracy. Pracownik sezonowy może być zatrudniony bezpośrednio lub poprzez agencję pracy tymczasowej. W praktyce jednak pracodawcy proponują zatrudnienie na podstawie umowy-zlecenia czy o dzieło. Szef zatrudniający pracownika sezonowego na podstawie umowy o pracę musi pamiętać o tym, że mimo iż praca jest tylko na jakiś czas, do zatrudnionego stosują się przepisy Kodeksu pracy, tak jak w przypadku stałych pracowników. Jeśli pracodawca zdecyduje się na współpracę z agencją pracy tymczasowej, przez którą zatrudni pracownika, powinien się zapoznać z zapisami Ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych. Szacuje się, że w całej Polsce bez żadnej umowy pracuje aż milion osób. Podaje się, że w okresie letnim ta liczba znacząco wzrasta, jednak warto wskazać, że zatrudnianie ludzi na czarno, nawet na wakacje, jest nie tylko nieetyczne, lecz także ryzykowne dla pracodawcy. Szef, który zatrudnia ludzi nieoficjalnie, musi się liczyć z mandatem w wysokości od 1 tys. do 2 tys. zł, a w razie recydywy do 5 tys. zł. Inspekcja pracy może też skierować do sądu wniosek o ukaranie pracodawcy, a wtedy grzywna wynosi do 30 tys. zł.

Jak ustalić czas umowy

Umowa o pracę na czas określony czy na czas wykonywania określonej pracy wygasa z upływem terminu, na jaki została zawarta. Nie może być rozwiązana za wypowiedzeniem wcześniej, natomiast może być rozwiązana przed upływem terminu (bez wypowiedzenia) z winy pracownika bądź pracodawcy. Może być także rozwiązana na drodze porozumienia stron. Wybór czasu umowy - określonego bądź na czas wykonywania pracy - powinien zależeć od rodzaju zajęcia. Np. dla restauratorów, którzy chcą kogoś zatrudnić na całe lato, korzystniejszy będzie pierwszy wariant. Dla plantatorów zaś drugi, bo trudno przecież precyzyjnie przewidzieć, kiedy dokładnie zakończy się zbiór truskawek czy czereśni. Jeśli pracodawca zaoferuje pracownikowi tzw. umowę śmieciową, nie musi prowadzić dokumentacji pracowniczej, planować i rozliczać czasu pracy czy udzielać urlopów. Łatwiej jest też rozstać się ze zleceniobiorcą czy wykonawcą dzieła. Umowy cywilnoprawne są też tańsze dla pracodawcy, bo nie musi on płacić za czas choroby, urlopu czy innej nieobecności.

Prawa młodocianego

Prac wakacyjnych coraz częściej podejmują się młode osoby. Praca sezonowa jest dobrym rozwiązaniem szczególnie dla studentów. Większość z nich cieszy się aż trzema miesiącami wakacji, a więc część tego czasu mogą przeznaczyć na zasilenie swoich budżetów. Studenci są chętnie zatrudniani, bo dopóki nie ukończą 26. roku życia, nie trzeba za nich odprowadzać części składek. Pracować w wakacje chcą jednak nie tylko studenci, ale nawet uczniowie. Polskie prawo zakazuje zatrudniania osób poniżej 16. roku życia. Zmieni się to w 2018 r., kiedy wiek ten będzie określony na lat 15, ale na razie obowiązują stare przepisy. Zatrudniać można pracowników młodocianych, czyli takich od 16. do 18. roku życia. Taka osoba musi mieć jednak skończone gimnazjum. Młodocianego można zatrudnić na umowę o pracę do wykonywania tzw. lekkich prac. O jakie prace chodzi? To ustala w wykazie sam pracodawca. Nie mogą być to jednak zajęcia, które w jakikolwiek sposób zagrażają młodemu pracownikowi, a o tym, czy tak jest, decyduje lekarz. Pracownik młodociany w okresie ferii szkolnych nie może pracować dłużej niż sześć godzin na dobę (jeśli nie ma jeszcze 16 lat) lub siedem godzin na dobę (jeśli ma więcej niż 16 lat) i w porze nocnej, czyli między 22 a 6 rano. Nie można też dawać mu nadgodzin. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż cztery i pół godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.

Prawa pracownika sezonowego na umowie o pracę:

1. Prawo do urlopu w wymiarze proporcjonalnym do czasu, na jaki umowa została zawarta.

2. Prawo do wynagrodzenia, które powinno się składać z tych samych elementów co wynagrodzenie innych pracowników firmy.

3. Prawo do wynagrodzenia za czas choroby.

4. Prawo do dodatku za pracę w godzinach nad-liczbowych.

5. Prawo do uzyskania świadectwa pracy.