Wymagania do spełnienia
Możesz się zajmować transportem drogowym, pod warunkiem że ukończyłeś 21 lat, masz prawo jazdy kategorii B oraz jesteś zdrowy (musi być to potwierdzone zaświadczeniem lekarskim). Dodatkowo trzeba mieć zaświadczenia: o braku przeciwwskazań psychologicznych do pracy, o ukończeniu szkolenia z transportu drogowego lub potwierdzić, że przez pięć lat pracowałeś jako kierowca. Kandydat nie może być też skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa.
Wymagania, jakie musi spełnić taksówkarz, są określone w przepisach prawa o ruchu drogowym:
- musi mieć tytuł prawny do dysponowania pojazdem lub pojazdami samochodowymi (muszą one spełniać wszelkie wymagania techniczne);
- nie może być skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko życiu i zdrowiu, wolności seksualnej i obyczajności, bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub środowisku;
- musi przedstawić zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie transportu drogowego taksówką, potwierdzonego zdanym egzaminem, lub wykazać się co najmniej pięcioletnią praktyką w zakresie wykonywania tego transportu (jeśli miał przerwę w wykonywaniu transportu drogowego z przyczyn leżących po stronie taksówkarza, nie może ona być dłuższa niż sześć miesięcy);
- musi mieć odpowiednie uprawnienia do kierowania pojazdem i nie mieć przeciwwskazań zdrowotnych ani psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
Szkolenie i egzamin
Warunkiem niezbędnym do wykonywania zawodu taksówkarza jest posiadanie licencji. Zanim ją jednak dostaniesz, musisz obowiązkowo ukończyć szkolenie (potwierdzone zdanym egzaminem) z zakresu transportu drogowego taksówką. Możesz być zwolniony z tego obowiązku, jeśli miałeś co najmniej pięcioletnią praktykę w zawodzie w zakresie wykonywania transportu drogowego taksówką osobową. Musisz wówczas przedstawić dokumenty potwierdzające tę praktykę (chodzi tutaj o zaświadczenie z urzędu skarbowego).
Każdy, kto chce ubiegać się o licencję taksówkarza, musi wykazać się wiedzą z zakresu topografii swojej miejscowości i poznać prawne zagadnienia związane z tym zawodem. W trakcie szkolenia z zakresu transportu drogowego taksówką poznajesz przepisy ustawy o ruchu drogowym oraz przepisy prawa przewozowego. Dowiadujesz się też, jakie są uprawnienia policji czy inspekcji transportu drogowego, jakie obowiązują przepisy prawa miejscowego i prawa pracy, zgłębiasz niektóre zagadnienia podatkowe. Musisz wiedzieć, jakie obowiązują przepisy metrologiczne w kwestii taksometrów, a także musisz zapoznać się z całym wyposażeniem samochodu, który ma służyć jako taksówka. Szkolenie na przyszłego taksówkarza kończy się zdaniem egzaminu z zakresu transportu drogowego taksówką. Sprawdzian ten przeprowadzają komisje egzaminacyjne powołane przez starostę. Od 7 kwietnia 2011 roku obowiązują bardziej szczegółowe przepisy dotyczące egzaminów. Nowelizacja z 4 lutego 2011 r. określa, że komisja egzaminacyjna musi przeprowadzić egzamin w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku o jego przeprowadzenie, a w komisjach egzaminacyjnych nie mogą uczestniczyć osoby wykonujące działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego taksówką. Zaświadczenie o ukończeniu tego kursu trzeba dołączyć do innych dokumentów potrzebnych przy składaniu wniosku o licencję.
Musisz zdobyć licencję
Aby zostać licencjonowanym taksówkarzem, nie wystarczy posiadanie odpowiednich uprawnień do kierowania pojazdem czy ukończenie szkolenia. Aby wykonywać ten zawód, musisz postarać się o licencję. Licencja jest wydawana na określony pojazd i teren działania (gmina, gminy sąsiadujące lub miasto). Licencję na obszar gminy (w formie decyzji administracyjnej) wydaje, odmawia jej udzielenia, zmienia lub cofa wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Natomiast licencję na obszar gmin sąsiadujących możesz uzyskać w urzędzie miasta lub urzędzie powiatowym właściwym ze względu na twoje miejsce zamieszkania albo siedzibę twojej firmy.
Aby móc się ubiegać o licencję taksówkową, trzeba mieć prawo jazdy kategorii B oraz skończone specjalistyczne szkolenie...
Masz prawo wykonywać swój zawód tylko na obszarze wskazanym w licencji. Możesz wprawdzie przewozić pasażerów z obszaru wskazanego w licencji na teren innej gminy (np. z Warszawy do Łodzi), ale w tamtej gminie (Łodzi) nie masz prawa oferować swoich usług jako taksówkarz (możesz tylko zabrać pasażera w drodze powrotnej).
Co we wniosku
Żeby uzyskać licencję taksówkarza, musisz złożyć wniosek na piśmie o udzielenie licencji na wykonywanie transportu drogowego taksówką. Wniosek powinien zawierać:
- oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres;
- odpis z rejestru przedsiębiorców albo z ewidencji działalności gospodarczej;
- kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej (REGON);
- określenie rodzaju i zakresu, a w krajowym transporcie drogowym taksówką - także obszaru;
- rodzaj i liczbę pojazdów samochodowych, którymi dysponuje przedsiębiorca ubiegający się o udzielenie licencji;
- czas, na jaki licencja ma być udzielona.
Do wniosku o udzielenie licencji należy dołączyć dokumenty potwierdzające spełnienie warunków wymaganych od przedsiębiorcy:
- zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie transportu drogowego taksówką potwierdzone zdanym egzaminem (ewentualnie dokumenty potwierdzające pięcioletnią praktykę);
- zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności;
- badania lekarskie i orzeczenie psychologiczne stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku kie-rowcy;
- kopię krajowego dokumentu dopuszczającego pojazd do ruchu z wpisem "taksówka osobowa";
Kiedy urząd może cofnąć licencję
Urząd ma prawo cofnąć licencję, jeśli w ciągu sześciu miesięcy od jej wydania nie rozpocząłeś działalności (wcześniej powinieneś otrzymać pisemną informację o takiej możliwości). Licencja może być zabrana również bez ostrzeżenia, jeżeli zostałeś skazany prawomocnym wyrokiem sądowym za umyślne przestępstwo: karne skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska, warunkom pracy i płacy, innym przepisom dotyczącym wykonywania zawodu. Możesz również spodziewać się cofnięcia licencji, jeśli zalegasz z uregulowaniem zobowiązań celnych, podatkowych lub innych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej na rzecz Skarbu Państwa. Wtedy licencja odnowiona może być dopiero po trzech latach.
Gdy dostaniesz licencję
Stajesz się pełnoprawnym taksówkarzem, ale spełnienie wszystkich warunków formalnoprawnych nie wystarczy. Musisz jeszcze mieć samochód. Jednak niewielu taksówkarzy stać na nowe auto, przeważnie decydują się na zakup pojazdu używanego. Najczęściej sprowadzanego z zagranicy, bo cena nie jest zbyt wygórowana, a auto jest dobrze wyposażone. Taksówka powinna mieć taksometr i kasę fiskalną (muszą być homologowane), radio, jeśli taksówkarz należy do korporacji, oraz klimatyzację i odpowiednie systemy bezpieczeństwa.
Jest jeszcze jedna opcja - można skorzystać z leasingu, co pozwoli zdobyć samochód nieużywany, a jednocześnie uniknąć dużych kosztów na zakup nowego auta na starcie.
Razem czy osobno
Gdy zdobyłeś już licencję i wybrałeś samochód przeznaczony na taksówkę, musisz się zdecydować, w jakiej formie chcesz pracować - samodzielnie czy w ramach korporacji. Nie zawsze masz wybór. Jeśli chcesz rozpocząć działalność w małym mieście, to często po prostu nie działa w nim żadna korporacja. Dlatego większość taksówkarzy mieszkających w niewielkich miejscowościach wybiera pracę na własny rachunek. Jeśli nie przyłączysz się do korporacji, sam musisz szukać klientów - np. ustawiać się na postoju przy dworcu, lotnisku, hotelu czy w innych uczęszczanym miejscu i cierpliwie czekać, aż ktoś się trafi. Niektórym taksówkarzom udaje się zdobyć kilku stałych zleceniodawców. Generalnie musisz jednak liczyć się z tym, że w jednym miesiącu zarobisz więcej, w innym mniej. Natomiast przystąpienie do korporacji gwarantuje ci większą liczbę zleceń, jednak musisz kupić radio, a dodatkowo korporacja pobiera od ciebie miesięczna opłatę za przynależność, a czasami jeszcze opłatę od każdego kursu.
Jak się rozliczasz z fiskusem
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług taksówkowych w zakresie przewozu osób mogą płacić zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej. I zdecydowana większość taksówkarzy wybiera tę właśnie formę opodatkowania, bo ma ona wiele zalet. Płacisz co miesiąc stałą, niezbyt wysoką stawkę, która nie zależy od twoich faktycznych dochodów. Kwotę podatku ustala w drodze decyzji naczelnik urzędu skarbowego na podstawie rodzaju i zakresu prowadzonej działalności i liczby mieszkańców miejscowości, w której działasz. Dużym plusem jest to, że nie musisz prowadzić księgowości, wystarczy tylko mieć faktury i rachunki, które dokumentują sprzedaż usług. Co więcej, nie musisz składać do urzędu skarbowego rocznego PIT (jeśli nie masz dochodów z innych źródeł, np. etatu), jednak do końca stycznia musisz złożyć PIT-16A, w którym wykazujesz tylko zapłacone i odliczone od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne. Karta podatkowa ma też minusy - musisz płacić wyznaczoną przez urząd podatek nawet wtedy, gdy biznes nie idzie najlepiej i ponosisz stratę i nie możesz jej rozliczyć z dochodu osiągniętego w kolejnych latach. Poza tym osoby na karcie podatkowej mogą mieć problemy z uzyskaniem kredytu w bankach.
To zawód dla cierpliwych i opanowanych
Zbigniew Rakowicz (48 l.), taksówkarz z Białegostoku:
- Z wykształcenia jestem mechanikiem. Zaraz po szkole i wojsku pracowałem w zakładach radiowo-telewizyjnych, ale w 1994 roku firmę zlikwidowano. Zostałem bezrobotnym, a w tamtym czasie o pracę nie było łatwo. Miałem własny samochód i postanowiłem spróbować swoich sił jako taksówkarz. Wtedy było prościej niż teraz. Nie obowiązywały, tak jak dzisiaj, żadne kursy czy szkolenia dla taksówkarzy. Wystarczyło założyć działalność gospodarczą i zdać egzamin z topografii miasta, co dla rodowitego białostoczanina nie było trudne. Sądziłem zresztą, że będzie to chwilowe zajęcie, do czasu, aż uda mi się znaleźć pracę w moim zawodzie. Pracy jednak nie znalazłem i tak jeżdżę jako taksówkarz już ponad 15 lat. W tym fachu ważna jest kultura osobista, opanowanie i ogromna cierpliwość. Praca taryfiarza to przecież często długie godziny oczekiwania na postoju, w mrozie lub upale, przebijanie się przez miejskie korki w godzinach szczytu czy jazda po dziurawych szosach.
Uwaga!
W przypadku usług taksówkowych wyjątkowo (normalnie obowiązuje zasada, że opodatkowanie kartą jest możliwe, jeżeli małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie) możliwe jest ich prowadzenie wspólnie z małżonkiem i zachowanie przez oboje małżonków prawa do opodatkowania kartą podatkową. Jeśli jednak masz zmiennika, musisz liczyć się z tym, że stawki karty podatkowej mogą być podwyższone, nie więcej jednak niż o 50 proc. Za zmiennika uważa się m.in. pełnoletniego członka rodziny albo małżonka.
KOSZTY inwestycji:
– zakup samochodu (używany) 20–40 tys. zł
– wyposażenie samochodu (radio, taksometr, kasa fiskalna, kogut) 2,5 tys. zł
– opłata za wydanie licencji – na okres od 2 lat do 15 lat 200 zł (od 15 lat do 30 lat – 250 zł, od 30 lat do 50 lat – 300 zł
– koszt szkolenia 1,5 tys. zł
Razem: 24 300 – 44 300 zł
Miesięczne:
– paliwo 1,5 tys. zł
– koszty eksploatacji samochodu, rezerwa na przeglądy, naprawy, amortyzacja) 100 zł
– opłata dla korporacji 500 zł
Razem: 2,1 tys. zł
DOCHÓD
Miesięczne
– przy średniej stawce 1,90 zł za km, pracy w soboty i często w nocy ok. 5 tys. zł
Dochód przed opodatkowaniem
ok. 2,9 tys. zł
Dochód po opodatkowaniu
2,6 tys. zł
podatek (karta podatkowa) 300 zł