Zmiany będą polegać głównie na sposobie rozliczania VAT, a nie wysokości tego podatku (wyjątek - zlikwidowana zostanie 8- proc. stawka na dostawy sprzętu przeciwpożarowego).
Najważniejsze zmiany dotyczą przepisów:
- o odwrotnym obciążeniu w transakcjach krajowych,
- o rozliczaniu podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności,
- dotyczących tzw. towarów wrażliwych.
Odwrotne obciążenie, czyli...
Odwrotne obciążenie polega na przerzuceniu obowiązku rozliczania podatku VAT ze sprzedawcy na nabywcę towaru lub usługi. Pełną listę towarów dla transakcji krajowych, do których stosuje się opodatkowanie na zasadach odwrotnego obciążenia, zawiera załącznik nr 11 do ustawy o VAT. Obecnie załącznik ten obejmuje 41 grup towarów (określonych przez symbol PKWiU oraz nazwę), po zmianie przepisów zostanie dołączonych 13 nowych grup towarowych.
Nowe towary na liście
Pierwszą i najważniejszą zmianą, jaka wejdzie w życie w lipcu 2015 r., jest rozszerzenie listy towarów objętych procedurą odwrotnego obciążenia. Została ona wydłużona m.in. o:
- telefony komórkowe, w tym smartfony,
- laptopy, tablety, notebooki, komputery kieszonkowe (np. notesy komputerowe),
- konsole do gier wideo i pozostałe urządzenia do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem,
- złoto w postaci surowca lub półproduktu (o próbie 325 tysięcznych lub większej) oraz dostawy złota inwestycyjnego,
- aluminium, cynk, nikiel i ołów nieobrobione plastycznie.
VAT przy sprzedaży sprzętu elektronicznego
Do tej pory zakup sprzętu elektronicznego był dokumentowany po prostu fakturą zawierającą VAT według stawki 23 proc. Sprzedawca miał obowiązek odprowadzić VAT wykazany na fakturze do swojego urzędu skarbowego, natomiast kupujący miał prawo potraktować kwotę podatku jako VAT naliczony, pomniejszający wartość VAT należnego nabywcy. Mechanizm odwrotnego obciążenia VAT przenosi obowiązek naliczenia i odprowadzenia podatku należnego ze sprzedającego na kupującego. Kupujący dostanie zatem fakturę bez kwot podatku, i to on będzie musiał go rozliczyć.
Tylko czynny podatnik
Od 1 lipca 2015 r. mechanizm odwrotnego obciążenia będzie można stosować tylko w sytuacji, gdy nabywcą towarów wymienionych w załączniku nr 11 będzie przedsiębiorca zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Konsekwencją tej zmiany będzie inny sposób fakturowania dostaw towarów wyszczególnionych w załączniku 11. O tym, z jakim dokumentem mamy do czynienia, decydują dane, jakie zawiera, a nie ich nazwa. Gdy sprzedawca umieści na fakturze zapis "odwrotne obciążenie", a ustawa nie przewiduje użycia tego mechanizmu w odniesieniu do sprzedawanych towarów, nabywca nie poniesie konsekwencji podatkowych. I odwrotnie - gdy nie ma adnotacji "odwrotne obciążenie", a ustawa nakazuje zastosowanie tej procedury, nabywca będzie musiał zapłacić podatek.
Przedsiębiorcy sprzedający i nabywający towary objęte procedurą odwrotnego obciążenia powinni pamiętać również o limicie sprzedaży - zgodnie z nowymi przepisami podatnikami są również niektóre osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy (jeżeli spełniają określone warunki).
Obowiązkowa informacja podsumowująca
Obecnie dostawcy towarów i usług objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia nie mają obowiązku składania informacji podsumowujących. Od 1 lipca 2015 r. to się zmieni. Przedsiębiorcy będą zobligowani do przygotowywania informacji podsumowujących dla transakcji w obrocie krajowym objętych odwrotnym obciążeniem. Sprzedawca będzie składał deklarację wraz z informacją podsumowującą do 25. dnia miesiąca następującego po danym okresie rozliczeniowym (miesięcznym lub kwartalnym). Informacja podsumowująca powinna zawierać następujące dane:
- imię i nazwisko lub nazwa oraz NIP podatnika składającego informację,
- imię i nazwisko lub nazwa oraz NIP podatnika nabywającego towary lub usługi,
- łączną wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług.
Kiedy odwrotne obciążenie będzie miało zastosowanie jedynie wtedy, gdy:
- nabywca będzie czynnym podatnikiem VAT,
- łączna wartość sprzedanych towarów objętych tą procedurą w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy 20 tys. zł netto.
Za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się transakcję obejmującą:
- umowę, w ramach której występuje jedna lub więcej dostaw towarów wymienionych w poz. 28a-28c załącznika nr 11 do ustawy, nawet jeżeli są one dokonane na podstawie odrębnych zamówień lub wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy.
- więcej niż jedną umowę (opisaną wyżej), jeżeli okoliczności towarzyszące tej transakcji lub warunki, na jakich została ona zrealizowana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie towarami wymienionymi w poz. 28a-28c załącznika nr 11 do ustawy.
Ulga za złe długi
Obecnie wierzyciele nie mogą korzystać z ulgi na złe długi (nieściągalne wierzytelności), jeśli istnieje między nimi powiązanie. Ten przepis został uchylony i od 1 lipca 2015 r. również ci wierzyciele, którzy są powiązani z dłużnikiem, będą mieli prawo do tej ulgi.
Bez korekty VAT - w razie upadłości
Kolejna zmiana, która wejdzie w życie 1 lipca tego roku, zwalnia dłużnika będącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji z obowiązku korygowania VAT odliczonego z faktur nieuregulowanych w ciągu 150 dni od upływu terminu płatności.
Szersza lista towarów wrażliwych
Obecnie w załączniku nr 13 do ustawy o VAT wymienionych jest 12 grup tzw. towarów wrażliwych. Od 1 lipca będzie ich 21.
Zmiany w kaucji gwarancyjnej
Od 1 lipca br. wysokość kaucji będzie uzależniona od rodzaju dostarczanych przez przedsiębiorcę towarów i będzie wyższa niż dotychczas:
- gdy przedsiębiorca dostarcza paliwa, oleje opałowe oraz oleje smarowe (tj. towary wymienione w poz.10 i 11 załącznika nr 13 do ustawy o VAT) minimalna kaucja gwarancyjna wyniesie 1 mln zł, a maksymalna - 10 mln zł,
- gdy przedsiębiorca dostarcza pozostałe towary (wymienione w załączniku nr 13 do ustawy o VAT), wysokość kaucji nie zostaje zmieniona.
