Pacjencie! Poznaj swoje prawa

Najważniejsze, gwarantowane przez Konstytucję, jest prawo do ochrony zdrowia.  Inne wynikają z ustawy o prawach pacjenta oraz innych ustaw - m. in o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodach lekarza i lekarza dentysty, o zawodach pielęgniarki i położnej, o diagnostyce medycznej.

Prawo do poszanowania godności i intymności

W czasie otrzymywania świadczeń zdrowotnych masz prawo, by traktowano cię z szacunkiem. W czasie badania lub zabiegu powinien być obecny niezbędny personel, dlatego obecność w tym czasie np. studentów medycyny wymaga twojej zgody.
Jeśli leżysz w szpitalnym  łóżku - badania i zabiegi powinny być przeprowadzane za parawanem czy zasłonką.
Personel medyczny nie ma prawa omawiać twojej choroby i zadawać intymnych pytań w obecności innych pacjentów.
Prawo do poszanowania godności to także prawo do godnego umierania. Pacjent w stanie terminalnym  powinien otrzymać świadczenia zdrowotne zapewniające łagodzenie bólu i innego cierpienia.

Prawo do informacji o stanie zdrowia

Personel medyczny powinien udzielić przystępną, zrozumiałą  informacje o twoim stanie zdrowia,
rozpoznaniu, proponowanych metodach diagnostyki i leczenia oraz rokowaniu. Masz prawo wiedzieć na czym będą polegały badania  i zabiegi,  w jakim celu będziesz przyjmować dane leki i poznać wyniki  badań. Jeśli masz dopłacić do leczenia z własnej kieszeni to lekarz musi to wyraźnie zaznaczyć.
Ty decydujesz,  komu i jakie informacje o  stanie zdrowia przekazywać. Może to być rodzina, ale też znajomi,  ale możesz też nie upoważnić nikogo.

Prawo do zachowania tajemnicy lekarskiej

Masz prawo do ochrony danych i utrzymania w tajemnicy informacji uzyskanych przez osoby wykonujące zawód medyczny w związku z udzielaniem ci świadczeń zdrowotnych. Tajemnicą lekarską objęte są wszelkie informacje dotyczące twojego stanu zdrowia oraz fakty z życia prywatnego i zawodowego, np. dane o twoich preferencjach seksualnych czy przebytych chorobach.  Nie mogą być ujawniane osobom nieupoważnionych również po twojej śmierci.

Prawo do wyrażenia zgody lub odmowy

Możesz wyrazić zgodę na operację czy badania, masz też prawo do odmowy.
Jeśli zabieg jest podwyższonego ryzyka dla twojego zdrowia, lub uczestniczysz w eksperymencie medycznym,  zgoda powinna być na piśmie.

Prawo do wglądu w dokumentację medyczną

Szpital czy poradnia ma obowiązek udostępnić  dokumentację medyczną tobie lub osobie upoważnionej. Może być ona udostępniona do wglądu (bezpłatnie), przez sporządzenie wyciągów, odpisów lub kopii (odpłatnie). Lekarz ma obowiązek wyjaśnić ci w zrozumiały sposób treść dokumentacji. Po zakończeniu leczenia szpitalnego powinieneś otrzymać kartę informacyjną.

Prawo do opieki i wsparcia osób bliskich

Podczas wizyty lekarskiej czy zabiegu może ci towarzyszyć bliska osoba. Masz też prawo do dodatkowej opieki ze strony osób przez ciebie wskazanych, ale  personel nie może się nimi wyręczać. Warto uzgodnić, co będą robili bliscy a co sam personel.
W czasie pobytu w szpitalu masz prawo do kontaktu  osobistego i telefonicznego z  bliskimi. Szpital powinien określić warunki odwiedzin.  W razie pogorszenia się stanu zdrowia lub w razie śmierci szpital ma obowiązek zawiadomić wcześniej wskazaną przez pacjenta osobę lub instytucję.

Prawo do opieki duszpasterskiej

W razie  pogorszenia się w stanu zdrowia lub zagrożenia  życia szpital ma obowiązek umożliwić ci kontakt z duchownym twojego wyznania, koszty ponosi szpital.

Twoje prawa  w przychodni, poradni, ambulatorium

Jeśli masz ubezpieczenie zdrowotne masz prawo do:
Wyboru lekarza pierwszego kontaktu (internisty lub lekarza rodzinnego) czyli Podstawowej Opieki Medycznej (POZ),  mającego umowę z NFZ.  Możesz go zmienić bezpłatnie trzy razy do roku, następna zmiana kosztuje 80 zł.
Od lekarza POZ możesz się domagać:
- kompleksowej opieki medycznej i ambulatoryjnej,  od poniedziałku do piątku w godz. 8-18
- zlecania badań laboratoryjnych,
- kierowania na bezpłatne badania diagnostyczne
- kierowania do specjalisty, szpitala  i na zabiegi rehabilitacyjne
- wystawiania recept
- wydawania zaświadczeń lekarskich  i orzekania o czasowej niezdolności do pracy

Ważne
Dotychczas lekarze POZ  zlecali tylko podstawowe badania krwi, RTG i USG jamy brzusznej. Od 1 stycznia mogą kierować także na badania hormonów tarczycy, PSA (prostaty), USG tarczycy, węzłów chłonnych, prostaty, nerek, ślinianek, nerek i moczowodów  oraz spirometrię, konoskopie, gastroskopie, RTG płuc. Jeśli lekarz POZ po przeprowadzeniu wstępnej diagnostyki podejrzewa u chorego nowotwór,  wydaje mu kartę pacjenta onkologicznego.

Twoje prawa w szpitalu

W ramach ubezpieczenia zdrowotnego masz prawo do :
1.wyboru szpitala spośród tych, które zawarły umowę z NFZ, na podstawie skierowania, w stanach nagłych np. wypadek nie potrzebujesz skierowania,
2. darmowego transportu sanitarnego ( w tym lotniczego) tam  i z powrotem, jeśli
- konieczne jest natychmiastowe leczenie w zakładzie opieki zdrowotnej
- jest to niezbędne  do zachowania ciągłości leczenia
- masz schorzenia narządu ruchu uniemożliwiające korzystanie z transportu publicznego
3. wiedzieć, na co  chorujesz i jak będziesz leczony, zgłosić sprzeciw wobec opinii lekarza, prosić o zwołanie konsylium,
4. pomieszczenia i wyżywienia odpowiedniego do stanu zdrowia
5. bezpłatnych środków farmaceutycznych i materiałów medycznych,
6. wypisać się na własne żądanie
7.umierać w spokoju i godności
8. nie zgodzić się na pobranie po śmierci narządów i przeprowadzenia sekcji zwłok.