Ekonomia współdzielenia - co to takiego?

Technologie cyfrowe i innowacyjne rozwiązania pozwoliły na olbrzymi wzrost liczby transakcji zawieranych między osobami prywatnymi, co stoi u podstaw ekonomii współdzielenia. Wspólne przejazdy samochodem, wynajem nieużywanego pokoju czy zbiórki pieniężne na określony cel nie są niczym nowym. Jednak w przeszłości ich skala była ograniczona, ponieważ najczęściej transakcje takie miały wymiar lokalny, wśród osób, które łatwo mogły się znaleźć i ufały sobie, bo się znały. Rozwój technologii cyfrowych diametralnie zmniejszył koszty poszukiwania potencjalnych chętnych do wymiany, sprzedaży lub kupna wszelkich dóbr i usług, a innowacyjne systemy reputacyjne sprawiają, że znacznie łatwiej zaufać wcześniej nieznanym osobom. Jednocześnie sprawność platform internetowych łączących kupujących i sprzedających zachęca coraz więcej osób do uczestnictwa, dzięki czemu wybór ofert jest coraz większy. W Polsce platfomy takiej Uber, PYszne.pl czy BlaBlacar stają się coraz popularniejsze, a ludzie są wobec nich coraz bardziej ufni.

Indeks Ekonomii Współdzielenia (Sharing Economy Index) autorstwa szwedzkiej organizacji Timbro porównuje popularność usług ekonomii współdzielenia w ponad 200 państwach i terytoriach zależnych na świecie

Jak informuje Marek Tatała, wiceprezes zarządu FOR podobnie jak wiele innych zjawisk w gospodarce, także ekonomia współdzielenia doczekała się różnych prób pomiaru. Indeks Ekonomii Współdzielenia (z ang. Sharing Economy Index) to najnowsza z dostępnych miar. Autorzy indeksu ze szwedzkiego think tanku Timbro nie tylko oszacowali popularność sharing economy w większości państw na świecie, ale też pokazali, jak powinno się rozumieć samo zjawisko.
W ramach indeksu Timbro posługuje się szeroką definicją ekonomii współdzielenia, którą z wcześniejszymi definicjami z literatury naukowej łączą trzy elementy:

- istnienie niewykorzystanej nadwyżki jakiegoś dobra lub czasu,
- działanie dużej cyfrowej sieci,
- zbudowanie zaufania pomiędzy obcymi osobami.

Należy podkreślić, że nie ma tu znaczenia czy motywem do określonego działania jest zysk lub jego brak. Jak podsumowują autorzy indeksu, „usługi ekonomii współdzielenia obniżają koszty transakcyjne, łagodzą zaburzenia na rynku i rozdzielają ryzyko pomiędzy dostarczyciela i odbiorcę usługi, poprzez ułatwienie transakcji, które wykorzystują określoną nadwyżkę  i które w innym przypadku by nie zaszły”.

Autorzy raportu zwracają uwagę na wysoką pozycję w rankingu państw i terytoriów zależnych z rozwiniętym sektorem turystycznym. Stąd wysoka pozycja miejsc, które są popularnymi celami podróży turystów, a duża część ekonomii współdzielenia dotyczy w tych miejscach usług noclegowych. To m.in. boomem w turystyce tłumaczona jest pierwsza pozycja Islandii w rankingu.

Polska zajęła w globalnym rankingu popularności usług ekonomii współdzielenia 92. miejsce na 213 przeanalizowanych państw i terytoriów zależnych. Zajęliśmy też 7. miejsce wśród krajów regionu i 22. miejsce w Unii Europejskiej. Na ostateczną liczbę punktów wpłynęła m.in. wciąż niewielka liczba dostawców działających w ramach sharing economy. W Polsce coraz bardziej popularne są takie serwisy jak Airbnb czy Blablacar, ale wiele z 23 analizowanych platform jest w naszym kraju niedostępna lub mało popularna, co wyjaśnia dopiero 92. pozycję w rankingu. Ruch internetowy na stronach badanych usług był także niższy niż w wielu innych krajach. Jak widać w Polsce istnieje wciąż duży potencjał dla rozwoju usług z obszaru ekonomii współdzielenia