4000 zł zwrotu podatku i nie tylko! Jakie korzyści daje IKZE oraz IKE? [ROZMOWA]

Łukasz Trybulski: Co roku w grudniu słyszymy o tym by wykorzystać limity na IKE i IKZE. Ale co to właściwie jest i jakie korzyści nam daje?

Mateusz Mucha: IKE czyli inaczej Indywidualne Konto Emerytalne jest jednym z produktów emerytalnych, który pozwala na długoterminowe inwestowanie w ramach przyszłej emerytury. Razem z IKZE czyli Indywidualnym Kontem Zabezpieczenia Emerytalnego i Pracowniczym Programem Emerytalnym tworzą tzw. III filar systemu emerytalnego. Jakie korzyści dają? Najważniejsze czyli podatkowe a więc w przypadku IKE brak konieczności zapłaty 19% podatku od zysków kapitałowych czyli tzw. „podatku Belki” pod warunkiem, że zgromadzone środki wypłacimy dopiero po ukończeniu 60 lat (lub 55 lat po uzyskaniu uprawnień emerytalnych). Natomiast w przypadku IKZE wpłacone pieniądze można odjąć w rocznym zeznaniu podatkowym od dochodu i tym samym zmniejszyć podstawę opodatkowania czyli podatek. Należy pamiętać o rocznym limicie wpłat, który dla IKE wynosi 3-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (w 2023 roku to 20 805 zł), natomiast dla IKZE 1,2 krotność z niektórymi wyjątkami podnoszącymi limit do 1,8 krotności (w 2023 roku to 8 322 oraz 12 483 zł) oraz o tym, że można mieć tylko jedno takie konto, które nie można współdzielić np. z małżonkiem. Przystąpienie do tego typu programów jest oczywiście dobrowolne. Co również ważne, zgromadzone środki podlegają dziedziczeniu i nie podlegają podatkowi od spadków i darowizn oraz podatkowi dochodowemu. Trzeba pamiętać o tym, że nasze społeczeństwo się starzeje co oznacza, że emerytury w przyszłości będą znacznie niższe niż obecnie.

Jak można założyć tego typu konta?

IKE i IKZE można założyć w większości instytucji finansowych, aczkolwiek wybór uzależniony jest od sposobu w jaki chcesz pomnażać pieniądze – czy na koncie oszczędnościowym, czy kupując obligacje skarbowe lub jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych czy może inwestując w instrumenty dostępne na giełdzie. Mogą to być  banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, powszechne towarzystwa emerytalne, czy towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Wszystkie te formy charakteryzują się tym, że są zarządzane bezpośrednio przez te podmioty. Natomiast, rachunki  IKE i IKZE zakładane w biurach maklerskich cieszą się mniejszą popularnością, co wg mnie nie powinno dziwić. Samodzielne inwestowanie na GPW zgodnie z Badaniem Poziomu Wiedzy Finansowej Polaków w 2022 r. nie jest brane pod uwagę przez 81% respondentów a przyczynami takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim brak wiedzy (68%), strach przed poniesieniem strat (28%) oraz opinia o braku posiadania kapitału wyjściowego (18%). Z pewnością te aspekty powodują, że zdecydowana większość uczestników systemu IKE i IKZE woli powierzyć swoje oszczędności pośrednikom.

Co w takim razie może uatrakcyjnić rachunki maklerskie i sprawić by cieszyły się większą popularnością?

Rachunki maklerskie zdecydowanie uatrakcyjniają bardzo popularne wśród inwestorów w ostatnim czasie fundusze ETF. Wraz z rozwojem oferty ETF na Giełdzie Papierów Wartościowych dzięki funduszom BETA ETF oraz rozszerzeniem przez domy maklerskie dostępu do europejskich ETF-ów inwestorzy uzyskali niepowtarzalną możliwość taniego inwestowania w dowolny segment rynku na świecie. Możliwość ta  powinna skłonić ich do ponownego rozważenia prowadzenia rachunków IKE i IKZE w formie rachunku maklerskiego.

Co to są fundusze ETF?

ETF, czyli exchange traded funds, to fundusze inwestycyjne notowane na giełdzie mające za zadanie dostarczać stopę zwrotu taką samą jak odwzorowywany indeks giełdowy. Warto tu zwrócić uwagę na popularność, jaką cieszą się te fundusze w ostatnim czasie.

Z czego wynika ta popularność i jakie korzyści daje dla oszczędzania w ramach IKE i IKZE? 

Fundusze ETF czyli tzw. pasywne inwestowanie wyróżnia wiele cech, które zdecydowanie pozwalają wyodrębnić je pośród pozostałych tradycyjnych funduszy inwestycyjnych zarządzanych aktywnie. Dużym atutem rozwiązań pasywnych jest przede wszystkim ich niska opłata za zarządzanie, często o ponad punkt procentowy niższa niż rozwiązania aktywne. A należy pamiętać, że pozornie niewielkie oszczędności w skali roku, wzięte do potęgi długiego czasu inwestycyjnego (horyzont emerytalny), będą miały ogromny wpływ na końcowy wynik inwestycyjny. Innym znaczącym atutem rozwiązań indeksowych są ich rezultaty inwestycyjne na tle grupy porównawczej. Zgodnie z badaniami SPIVA blisko 90% aktywnych rozwiązań akcji amerykańskich osiągnęło rezultat niższy niż wynik indeksu S&P500NTR za ostatnie 15 lat (na dzień 30 czerwca 2022 roku). Na korzyść ETF-ów działa również fakt, że fundusze te są wysoce transparentne, dzięki czemu na bieżąco znamy ich skład, podział na poszczególne kraje czy sektory, a także historyczne stopy zwrotu oraz zmienność. Śmiało można powiedzieć, że dzięki ETF-om rachunki maklerskie zyskują narzędzie inwestycyjne, które bardzo dobrze wpisuje się w fundamenty emerytalnego inwestowania jakimi są dywersyfikacja, procent składany oraz płynność. I choć wydawać by się mogło, że są to cechy, jakie mogą nam zaoferować w ramach rachunków IKE i IKZE również towarzystwa funduszy inwestycyjnych czy towarzystwa ubezpieczeniowe i emerytalne, to jednak zasadnicza różnica polega w tym wypadku na zdecydowanie większej kontroli budowania portfela oraz elastyczności jego zmiany.

A jak wygląda sytuacja w grudniu br, czyli z jakimi limitami mamy do czynienia?

Grudzień pamiętajmy jest ostatnim miesiącem na wpłacenie limitu 17 766 zł na IKE oraz 7 106 zł (albo 10 659 zł dla samozatrudnionych) na rachunki IZKE. Natomiast, od stycznia 2023r. otwiera się nowe dwunastomiesięczne okienko na wpłacenie przyszłorocznych limitów, odpowiednio 20 805 zł dla IKE oraz 8 322 zł albo 12 483 zł (samozatrudnieni) dla IKZE.

Jakie są Pana wskazówki jako zarządzającego BETA ETF a więc jedynego/największego dostawcy tego typu funduszy na polskim rynku? Jak powinniśmy inwestować, jak oszczędzać aby ta nasza emerytura była koniec końców zadowalająca?

Giełda Papierów Wartościowych dla większości osób kojarzy się z dziesiątką ekranów z biegającymi wykresami, nerwami, ciągłymi zmianami i prognozami co wzrośnie a co spadnie. To niewątpliwie prawda, która jest obecna w krótkoterminowym inwestowaniu bądź spekulowaniu. W inwestowaniu długoterminowym o horyzoncie emerytalnym moment inwestycji schodzi absolutnie na dalszy plan i ustępuje miejsca odpowiedniej alokacji aktywów i dywersyfikacji przepływów pieniężnych. Inwestor powinien odstąpić od elementu przypadkowości, jakim jest próba kontroli najlepszego momentu na inwestycję (legendarne trafienie w dołek), na rzecz regularnego wpłacania i inwestowania w zależności od dostępności środków pieniężnych. W kontekście budowania zabezpieczenia emerytalnego warto więc wziąć sprawy w swoje ręce już dzisiaj, najlepiej rozpoczynając od kont IKE i IKZE. A dokładniej – myśląc długoterminowo – kont IKE i IKZE prowadzonych w formie rachunku maklerskiego.

Rozmawiał Łukasz Trybulski