- Wisła to pierwszy polski telewizor, produkowany od 1956 roku na radzieckiej licencji.
- Belweder był pierwszym telewizorem w pełni opracowanym w Polsce, z innowacyjną funkcją radia FM.
- W latach 50. telewizor kosztował równowartość pięciu średnich pensji, będąc symbolem luksusu.
- Artykuł odkrywa historię i ciekawostki tych kultowych odbiorników, które były oknem na świat w PRL-u.
Radziecka licencja w polskim wydaniu
Początki telewizji w Polsce to okres PRL-u, a jednym z pierwszych odbiorników był telewizor Wisła. Produkowany na licencji radzieckiego telewizora Awangard, był adoptowanym dzieckiem Warszawskich Zakładów Telewizyjnych. Te zakłady, będące symbolem postępu, podjęły się trudnego zadania wprowadzenia nowej technologii do polskich domów.
Telewizor Wisła wyróżniał się politurowanym pudłem w stylu art deco, kryjącym pokrętła do regulacji obrazu. Kontrast, jaskrawość i ostrość – trzy pokrętła pozwalały na dostosowanie obrazu, który i tak wyświetlany był na ekranie o wymiarach zaledwie 18x24 cm. Ustawienie optymalnych parametrów wymagało cierpliwości i wprawy, a efekt często i tak pozostawiał wiele do życzenia. Ciekawostką jest, że design telewizora Wisła nawiązywał do popularnych wówczas trendów w architekturze i wzornictwie.
W tamtych czasach władza PRL nie dostrzegała jeszcze propagandowego potencjału telewizji. Paradoksalnie, telewizor Wisła najlepiej prezentował się wyłączony, ponieważ jakość obrazu była tak niska, że oglądanie programów wiązało się z dużym zmęczeniem wzroku. Mimo to, dla wielu rodzin był to powód do dumy i okno na świat.
Belweder – polska innowacja
Kolejnym ważnym modelem był telewizor Belweder, który w całości został opracowany w Polsce. Choć mniej urodziwy od Wisły, wykorzystywał najnowsze dostępne technologie. Belwedery zawierały półprzewodniki i miniaturowe oporniki, które w stanie wojennym symbolizowały opór wobec władzy. Był to krok naprzód w polskiej myśli technicznej, choć wciąż niedoskonały. Telewizor Belweder był symbolem polskiej inżynierii i ambicji technologicznych.
Belweder był prawdziwym telewizorem radiowym. Po zakończeniu programu można było wyłączyć kineskop i przełączyć urządzenie w tryb radia FM. To rozwiązanie było praktyczne, biorąc pod uwagę ograniczoną ofertę programową telewizji. Dzięki temu telewizor Belweder pełnił funkcję dwóch urządzeń w jednym.
Symbol luksusu i okno na świat
W latach 50. telewizor Belweder kosztował równowartość pięciu średnich pensji. Posiadanie takiego urządzenia w domu podnosiło status społeczny. Sąsiedzi odwdzięczali się za możliwość oglądania telewizji pomocą w codziennych obowiązkach, jak stanie w kolejkach czy trzepanie dywanów. Wspólne oglądanie telewizji było ważnym elementem życia społecznego w PRL-u. Telewizory stały się centrum życia towarzyskiego, a posiadanie odbiornika było powodem do dumy.
Telewizory Wisła i Belweder służyły Polakom przez długie lata. Naprawiane przez lokalnych geniuszy elektroniki, przetrwały do czasów lądowania na Księżycu. Wielu Polaków oglądało transmisję z tego wydarzenia właśnie na ekranach tych kultowych odbiorników. To wydarzenie na zawsze zapisało się w historii, a pierwsze telewizory w Polsce stały się świadkami tego przełomowego momentu. Dzięki telewizji Polacy mogli uczestniczyć w najważniejszych wydarzeniach na świecie.
Podcasty
Playlisty tematyczne
