Krajowe Inteligentne Specjalizacje to lista dziedzin, branż, których rozwój ma zapewnić postęp w całej polskiej gospodarce oraz podnieść jej konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Tych specjalizacji jest 20. Podzielono je na następujące dziedziny:
ZDROWE SPOŁECZEŃSTWO
1. Technologie inżynierii medycznej, w tym biotechnologie medyczne.
2. Diagnostyka i terapia chorób cywilizacyjnych oraz w medycynie spersonalizowanej.
3. Wytwarzanie produktów leczniczych.
BIOGOSPODARKA ROLNO-SPOŻYWCZA, LEŚNO-DRZEWNA I ŚRODOWISKOWA
4. Innowacyjne technologie, procesy i produkty sektora rolno-spożywczego i leśno-drzewnego.
5. Żywność wysokiej jakości.
6. Biotechnologiczne procesy i produkty chemii specjalistycznej oraz inżynierii środowiska.
ZRÓWNOWAŻONA ENERGETYKA
7. Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii.
8. Inteligentne i energooszczędne budownictwo.
9. Rozwiązania transportowe przyjazne środowisku.
SUROWCE NATURALNE I GOSPODARKA ODPADAMI
10. Nowoczesne technologie pozyskiwania, przetwórstwa i wykorzystania surowców naturalnych oraz wytwarzanie ich substytutów.
11. Minimalizacja wytwarzania odpadów, w tym niezdatnych do przetworzenia oraz wykorzystanie materiałowe i energetyczne odpadów (recykling i inne metody odzysku).
12. Innowacyjne technologie przetwarzania i odzyskiwania wody oraz zmniejszające jej zużycie.
INNOWACYJNE TECHNOLOGIE I PROCESY PRZEMYSŁOWE
13. Wielofunkcyjne materiały i kompozyty o zaawansowanych właściwościach.
14. Sensory (w tym biosensory) i inteligentne sieci sensorowe.
15. Inteligentne sieci i technologie geoinformacyjne.
16. Elektronika oparta na polimerach przewodzących.
17. Automatyzacja i robotyka procesów technologicznych.
18. Optoelektroniczne systemy i materiały.
19. Inteligentne technologie kreacyjne.
20. Innowacyjne technologie morskie.
Oprócz tego każde województwo opracowało swoją listę dziedzin kluczowych dla rozwoju regionu, o dużym potencjale rozwojowym. Ich listę znajdziemy w Regionalnych Strategiach Innowacji każdego z województw (szukajmy ich na stronach odpowiednich urzędów marszałkowskich). Firmy, których profil działania czy rozwoju jest zgodny z inteligentnymi specjalizacjami, mają większe szanse na dofinansowanie – w niektórych konkursach tylko one mają szansę na wsparcie, w innych – otrzymują dodatkowe punkty.
CZYM JEST INNOWACJA
Słownik PWN określa innowację jako „wprowadzenie czegoś nowego" lub „rzecz nowo wprowadzoną". Starając się o Fundusze Europejskie warto posługiwać się definicją sformułowaną w Oslo Manual – to międzynarodowy podręcznik metodologiczny badań statystycznych innowacji, wydany przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Według tego podręcznika innowacja to:
-wdrożenie nowego lub istotnie ulepszonego produktu (wyrobu lub usługi),
-nowego lub istotnie ulepszonego procesu (np. sposobu produkcji lub dostawy),
-nowej metody marketingu,
-nowej metody organizacji w zakresie praktyk biznesowych, organizacji pracy czy relacji ze środowiskiem zewnętrznym.
GDY SZUKAMY NOWEGO ROZWIĄZANIA
Konkursy, do których można zgłaszać wnioski o dotacje na przeprowadzenie prac badawczo- rozwojowych (B+R), już czekają na chętnych. Na większych graczy, czyli firmy, których przedsięwzięcia wpisują się w krajowe inteligentne specjalizacje, czekają konkursy ogłoszone w ramach Programu Inteligentny Rozwój (dalej POIR). Mniejsi, niespełniający wymagań POIR, znajdą konkursy dla siebie w ramach Programów Regionalnych.
1. SZYBKA ŚCIEŻKA
To konkurs organizowany w ramach POIR, który w tym roku ma już swoją drugą edycję. Nazwę zawdzięcza szybkiemu rozstrzygnięciu – proces oceny od chwili zamknięcia konkursu do ogłoszenia wyniku trwa około 60 dni. W ubiegłym roku przedsiębiorcy złożyli do tego konkursu aż dwa tysiące wniosków. Do finansowania rekomendowanych zostało ponad 180 projektów o łącznej wartości 750 mln zł.
W tym roku nabór wniosków dla firm sektora MŚP już ruszył i potrwa do 29 lipca. Firmy mogą się starać o wsparcie w wysokości nawet 5 mln zł. Natomiast termin składania wniosków dla firm z sektora MŚP z regionów słabiej rozwiniętych (wszystkich poza woj. mazowieckim) rozpocznie się w trzecim kwartale tego roku. Tu dotacja wyniesie najwyżej 2 mln zł. Konkursy w Szybkiej Ścieżce (poddziałanie 1.1.1 Programu Inteligentny Rozwój) adresowane są do firm, których działalność mieści się w tzw. „Krajowej Inteligentnej Specjalizacji". Są to branże uznane za kluczowe dla konkurencyjności i innowacyjności polskiej gospodarki.
Dotacja może być przeznaczona na realizację badań przemysłowych. Wniosek może dotyczyć także rozwiązań technologicznych i produktów, które służą rozwojowi prowadzonej już przez firmę działalności. Wdrożenie wyników badań powinno wzmocnić pozycję firmy na rynku.
JAK TO DZIAŁA
Pula środków do podziału między przedsiębiorców wynosi 750 mln zł. Dofinansowanie unijne może pokryć od 50 do 80 proc. wydatków kwalifikowanych w zależności od tego, czy firma należy do grupy mikro-, małych lub średnich przedsiębiorstw oraz od tego, jaki rodzaj badań prowadzimy. Procent kosztów, jaki zostanie objęty dotacją, zależy od wielkości firmy, rodzajów prowadzonych badań oraz wykorzystania ewentualnej premii, jaka przysługuje za szerokie rozpowszechnianie wyników projektu (np. na konferencjach naukowych czy w formie artykułów w pismach naukowych).
To, jaką formę mają przybrać prace badawczo-rozwojowe, zostało ściśle określone w konkursie. Wyniki tych prac, na które otrzymamy dotację, muszą zostać wdrożone. Możemy to zrobić sami w naszej firmie, udzielić komuś licencji lub wyniki po prostu sprzedać. Dobrze wiedzieć również, że wyniki badań nie muszą być wdrożone w Polsce, ale za wdrożenie ich w naszym kraju możemy otrzymać więcej punktów. A przy tak ogromnej konkurencji liczy się każdy punkt. Jeśli projekt nie uzyska 15 punktów (na 17 możliwych) we wstępnej ocenie, zostaje odrzucony. Zakwalifikowane projekty trafiają do dalszej oceny. W następnym etapie odbywa się spotkanie specjalistów oceniających projekt z wnioskodawcą. Wnioskodawca musi się na nim zjawić osobiście. Po tym spotkaniu specjaliści ponownie oceniają projekt i decydują o objęciu go dofinansowaniem lub odrzucają.
2. PROGRAMY SEKTOROWE
To konkursy skierowane bezpośrednio do firm działających w określonych branżach. Konkursy ogłasza Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Więcej informacji znajdziemy w danym ogłoszeniu o naborze, na portalu Funduszy Europejskich, w zakładce „Zobacz ogłoszenia o naborach wniosków" http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/skorzystaj/nabory/# oraz na stronie internetowej: www. ncbr.gov.pl.
-Trwa konkurs dla branży włókienniczej INNOTEXTILE. Wnioski można składać do 15 czerwca 2016 r. Budżet konkursu to 60 mln zł.
-Konkurs dla branży stalowej INNOSTAL – Wnioski można składać od 1 czerwca do 15 września. Budżet konkursu to 120 mln zł.
-Konkurs dla bardzo dobrze rozwijającej się w Polsce branży gier wideo GameINN został ogłoszony w kwietniu br. Wnioski można składać od 1 czerwca do 16 sierpnia. Budżet konkursu to 80 mln zł.
-Konkurs dotyczący bezzałogowych statków powietrznych INNOSBZ ma ruszyć od 10 czerwca i potrwa do 11 lipca. Budżet konkursu to 50 mln zł.
-NNOTABOR, konkurs dla firm produkujących innowacyjny tabor szynowy ma ruszyć od 18 sierpnia 2016. Budżet konkursu to 196 mln zł.
-W III kwartale 2016 r. zostaną ogłoszone jeszcze konkursy INNOMOTO (dla branży motoryzacyjnej), PBSE (dla branży elektroenergetycznej) i IUSER (dla branży energetycznej).
WDRAŻAMY WYNIKI BADAŃ
Właściciel firmy, który już dysponuje wynikami prac badawczo- rozwojowych, może złożyć wniosek o dotacje na ich wdrożenie. Przewidziano na to aż miliard złotych! Maksymalna wartość dofinansowania to 20 mln zł.
Tego typu unijne wsparcie również przewiduje Program Inteligentny Rozwój (Działanie „Badania na rynek"). Wyniki badań, które wdrażamy w firmie, mają prowadzić do uruchomienia produkcji nowych produktów lub usług. Konkurs przeznaczony jest tylko dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. O ramach programu krajowego (POIR) o dotację mogą ubiegać się firmy, które w ciągu ostatnich 3 lat za przynajmniej jeden rok osiągnęły przychody ze sprzedaży wyższe niż 1 mln zł. Nabór wniosków w konkursie zakończy się 31 sierpnia 2016 r. Nasz projekt może mieć charakter kompleksowy i składać się z części badawczej, doradczej i inwestycyjnej. Wnioskodawca dostanie więcej punktów, jeżeli działa w branży wpisującej się w ramy Krajowej Inteligentnej Specjalizacji i/lub jest członkiem Krajowego Klastra Kluczowego (czyli należy do współpracującej grupy przedsiębiorstw, która została wybrana przez Ministerstwo Rozwoju za znaczącą dla rozwoju kraju). Jeśli nie spełnia wymagań dotyczących przychodów ze sprzedaży lub chciałby liczyć na dodatkowe punkty, bo wpisuje się w Regionalną Specjalizację, analogiczny konkurs dla siebie na pewno znajdzie w ramach Programów Regionalnych.
PRZYKŁAD DOBREJ PRAKTYKI - EKOLOGICZNA SUSZARNIA Z DOFINANSOWANIEM
W konkursie „Szybka Ścieżka" wzięła udział Fabryka Lodów Jan Januszewski z Koszalina. Wspólny projekt producenta lodów oraz Sławomira Majewskiego, właściciela firmy SolarVolt dotyczący „Bezemisyjnej metody i układu do suszenia płodów rolnych za pomocą słonecznego kolektora powietrznego" otrzymał już dofinansowanie. – Kolektor jest pomysłem moim i mojego przyjaciela dr. Kazimierza Sławińskiego z Politechniki Koszalińskiej. Można za jego pomocą suszyć płody rolne lub biomasę energetyczną praktycznie bezkosztowo, bo przy wykorzystaniu energii słonecznej. Pan Jan jest zainteresowany suszarnią i zastosowaniem suszonych owoców do swoich produktów – wyjaśnia Sławomir Majewski.
– Myśleliśmy także o chipsach owocowych. To bardzo drogie produkty, obecnie kilogram kosztuje około 100 złotych. Koszty suszenia owoców są bardzo wysokie, a my redukujemy je prawie do zera. W ciągu trzech godzin nasza ekologiczna suszarnia, w dzień średnio słoneczny, wysuszy 10 kilogramów jabłek na chipsy. Nie emituje przy tym żadnych dymów, nie zużywa prądu i może pracować w sadzie – wyjaśnia. Sławomir Majewski zachęca też innych przedsiębiorców, by nie bali się współpracy z ośrodkami badawczymi.
– Przy tym konkursie to przedsiębiorca rozlicza projekt, bo to on jest beneficjentem, więc jest mu łatwiej zaplanować współpracę – przekonuje. – Ośrodka badawczego można szukać przez ogłoszenie czy wysłanie pisma. Jeśli projekt jest ciekawy, to każdy ośrodek chętnie podejmie się badań.
DOBRY DESIGN W CENIE
Ponadregionalny Program Polska Wschodnia promuje nowatorskie podejście do innowacyjności. Zachęca, by wyróżnić się na rynku i zyskać przewagę nad konkurencją w inny sposób, np. przez atrakcyjny design. To propozycja dla mikro-, małych i średnich innowacyjnych firm działających w jednym z pięciu województw: lubelskim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko- mazurskim. Dodatkowo konkurs to ciekawa możliwość biznesowa dla projektantów i biur projektowych W tym roku planowane są dwa konkursy z działania „Wzór na konkurencję". Podobnie jak w działaniach dotyczących wsparcia działalności eksportowej firm, dotacje w ramach tego działania mają dwuetapowy charakter. Najpierw trzeba złożyć wniosek o mniejsze środki w ETAPIE I. Dopiero pozytywne zakończenie i rozliczenie tego etapu otwiera nam możliwość złożenia wniosku o większe środki w ramach ETAPU II.
NA CO DOTACJA W ETAPIE I
W tym etapie unijne środki można przeznaczyć na zakup usług doradczych związanych z przeprowadzeniem i przygotowaniem tzw. audytu wzorniczego. Jest to analiza działalności przedsiębiorcy pod względem potencjału i potrzeb wzorniczych, której wynikiem jest strategia wzornicza. Strategia zawiera m.in. rekomendacje dla firmy dotyczące dalszych działań w zakresie wzornictwa.
NA CO DOTACJA W ETAPIE II
Unijne wsparcie może zostać przeznaczone na zakup usług doradczych związanych z wdrożeniem strategii wzorniczej opracowanej w ramach ETAPU I. Za te pieniądze możemy kupić środki trwałe (z wyjątkiem nieruchomości), jak i wartości niematerialne i prawne, takie jak: patenty, licencje, know-how oraz inne prawa własności intelektualnej. Fakt, że nie tylko usługi doradcze, ale także inwestycje mogą być dofinansowane, jest nowością w tym programie i sprawia, że staje się on jeszcze atrakcyjniejszy dla beneficjentów.
Maksymalna kwota dofinansowania w tym etapie to 3 mln zł. Pierwszy konkurs na ETAP 1 już był (ale kolejny zostanie ogłoszony w lipcu tego roku, wnioski będzie można składać we wrześniu i październiku 2016 r.). Konkurs na ETAP II został ogłoszony w kwietniu 2016 r., wnioski można składać od 30 maja 2016 r. do kwietnia 2017 roku.
Jeśli chcemy założyć lub rozwinąć istniejącą firmę, warto sprawdzić, na jakie wsparcie można liczyć. Szukamy informacji na temat wsparcia na stronie internetowej www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
Informacji bezpłatnie udzielą nam także konsultanci z Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich. Listę Punktów i ich adresy znajdziemy na www.funduszeeuropejskie.gov.pl/punkty