Spis treści
- Co to jest niepełnosprawność?
- Lista chorób i naruszeń sprawności organizmu
- Symbole oznaczenia niepełnosprawności
- Kto wydaje orzeczenia o niepełnosprawności?
Orzeczenie o niepełnosprawności może przynieść Ci wiele korzyści, m.in.:
- Ulgi: zniżki na transport, bilety do kina i teatru, darmowe wejście do muzeów, dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych i wiele innych.
- Ulgę podatkową: na odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne.
- Dofinansowanie m.in. do: turnusu rehabilitacyjnego, sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, likwidacji barier architektonicznych (na przykład montażu pochylni, usunięcia progów w budynku).
- Pomoc w codziennym funkcjonowaniu: dostęp do świadczeń pielęgnacyjnych, zasiłków i innych form wsparcia.
Co to jest niepełnosprawność?
Ważna jest w tym przypadku nie tylko choroba czy też naruszenie sprawności organizmu. Nie są to jedyne czynniki decydujące o przyznaniu stopnia niepełnosprawności. Niepełnosprawność oznacza, według przepisów prawa, trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego, lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Istotne są w tym wypadku trzy aspekty funkcjonowania człowieka: fizyczne, psychiczne i społeczne.
Musimy pamiętać, że samo wystąpienie choroby znajdującej się w aktualnym spisie nie oznacza automatycznie niepełnosprawności osoby cierpiącej na tę chorobę. Podstawą do ubiegania się o orzeczenie o niepełnosprawności jest to, że w następstwie pojawienia się choroby doszło u danego człowieka do istotnych ograniczeń w sferze społecznej lub zawodowej.
Podczas ubiegania się o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez choroby i inne czynniki.
Istnieją trzy stopnie niepełnosprawności:
- znaczny,
- umiarkowany
- lekki.
Stopień niepełnosprawności orzeka się na czas określony lub na stałe. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydaje się osobie po ukończeniu przez nią 16. roku życia.
Lista chorób i naruszeń sprawności organizmu
Choroby oraz naruszenia sprawności organizmu, na jakie w 2024 roku mogą powoływać się osoby wnioskujące o orzeczenie o niepełnosprawności:
- Upośledzenie umysłowe począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym;
- Choroby psychiczne, w tym:
- zaburzenia psychotyczne,
- zaburzenia nastroju począwszy od zaburzeń o umiarkowanym stopniu nasilenia,
- utrwalone zaburzenia lękowe o znacznym stopniu nasilenia,
- zespoły otępienne;
- Zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym:
- trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych,
- częściowa lub całkowita utrata krtani z różnych przyczyn,
- zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu - wyższych ośrodków mowy,
- głuchoniemota,
- głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego, lub implantu ślimakowego;
- Choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni;
- Upośledzenia narządu ruchu, w tym:
- wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu,
- układowe choroby tkanki łącznej w zależności od okresu choroby i stopnia wydolności czynnościowej,
- zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem stawów kręgosłupa w zależności od stopnia wydolności czynnościowej,
- choroby zwyrodnieniowe stawów w zależności od stopnia uszkodzenia stawu,
- choroby kości i chrząstek z upośledzeniem wydolności czynnościowej,
- nowotwory narządu ruchu,
- zmiany pourazowe w zależności od stopnia uszkodzenia;
- Epilepsja w postaci nawracających napadów padaczkowych spowodowanych różnymi przyczynami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi;
- Choroby układu oddechowego i krążenia, w tym:
- przewlekłe obturacyjne i ograniczające zakaźne choroby płuc prowadzące do niewydolności oddechowej,
- nowotwory płuc i opłucnej, prowadzące do niewydolności oddechowej,
- wrodzone i nabyte wady serca, choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatie, zaburzenia rytmu serca z zaburzeniami hemodynamicznymi kwalifikującymi co najmniej do II stopnia niewydolności serca według Klasyfikacji NYHA,
- nadciśnienie tętnicze z powikłaniami narządowymi,
- miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych począwszy od II stopnia niedokrwienia kończyn według Klasyfikacji Fontaine'a,
- niewydolność żył głębokich z powikłaniami pod postacią zapaleń i długotrwałych owrzodzeń;
- Choroby układu pokarmowego, w tym:
- choroby przełyku powodujące długotrwałe zaburzenia jego funkcji,
- stany po resekcji żołądka z różnych przyczyn z licznymi powikłaniami,
- przewlekłe choroby jelit pojawiające się z różnych przyczyn, powikłane zespołem złego wchłaniania,
- przewlekłe choroby wątroby mające różne przyczyny w okresie niewydolności wątroby,
- przewlekłe zapalenie trzustki wymagające długotrwałej farmakoterapii,
- nowotwory układu pokarmowego;
- Choroby układu moczowo-płciowego, w tym:
- zaburzenia czynności dróg moczowych prowadzące do niewydolności nerek,
- choroby nerek o różnych przyczynach prowadzące do ostrej lub przewlekłej mocznicy,
- wielotorbielowate zwyrodnienie nerek u dorosłych,
- nowotwory złośliwe układu moczowego i narządów płciowych;
- Choroby neurologiczne, w tym:
- naczyniopochodny udar mózgu przemijający, odwracalny, dokonany, prowadzący do okresowych lub trwałych deficytów neurologicznych o różnym stopniu nasilenia,
- guzy centralnego układu nerwowego w zależności od typu, stopnia złośliwości, lokalizacji i powstałych deficytów neurologicznych,
- pourazowa cerebrastenia (nerwica o objawach przypominających depresję) i encefalopatia (uszkodzenie mózgowia),
- choroby zapalne ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego prowadzące do trwałych deficytów neurologicznych,
- choroby układu pozapiramidowego (kontrolującego ruchy mimowolne, nieświadome, automatyczne towarzyszące ruchom świadomym, wpływającego na czynność i napięcie mięśni szkieletowych i regulującego postawę ciała),
- choroby rdzenia kręgowego,-uszkodzenia nerwów czaszkowych i obwodowych z różnych przyczyn;
- Inne schorzenia w tym:
- choroby narządów wydzielania wewnętrznego o różnych przyczynach, wywołane nadmiernym wydzielaniem lub niedoborem hormonów,
- choroby zakaźne lub zespoły nabytego upośledzenia odporności w zależności od fazy zakażenia,
- przewlekłe wielonarządowe choroby odzwierzęce w II i III okresie choroby zależnie od zmian narządowych,
- choroby układu krwiotwórczego o różnym pochodzeniu w zależności od patologicznych zmian komórek szpiku w procesie wytwarzania komórek krwi;
- Znacznego stopnia zeszpecenia powodujące stałe ograniczenia w kontaktach międzyludzkich, jak i pracy zawodowej;
- Całościowe zaburzenia rozwojowe, powstałe przed 16 rokiem życia, z utrwalonymi zaburzeniami interakcji społecznych lub komunikacji słownej oraz stereotypiami zachowań, zainteresowań i aktywności o co najmniej umiarkowanym stopniu nasilenia.
Symbole oznaczenia niepełnosprawności
Międzynarodowe symbole przyczyny niepełnosprawności oznacza się następująco:
- 01-U – upośledzenie umysłowe;
- 02-P – choroby psychiczne;
- 03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu;
- 04-O – choroby narządu wzroku;
- 05-R – upośledzenie narządu ruchu;
- 06-E – epilepsja;
- 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia;
- 08-T – choroby układu pokarmowego;
- 09-M – choroby układu moczowo-płciowego;
- 10-N – choroby neurologiczne;
- 11-I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego;
- 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe.
Ważne! Orzeczenie może zawierać więcej niż jeden symbol przyczyny niepełnosprawności, nie więcej niż trzy symbole schorzeń, które w porównywalnym stopniu wpływają na zaburzenie funkcji organizmu.
Kto wydaje orzeczenia o niepełnosprawności?
Orzeczenie o niepełnosprawności wydają:
- powiatowe lub miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
- wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja;
- rejonowe sądy pracy i ubezpieczeń społecznych – jako organ odwoławczy.
Uwaga! Ulgi i uprawnienia orzeka lekarz i tu odwołanie do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności nie przysługuje.
Postępowanie ustalające niepełnosprawność oraz jej stopień jest zespołowe i dwuinstancyjne. W posiedzeniu składu orzekającego zespołu powiatowego i wojewódzkiego uczestniczy co najmniej dwóch specjalistów, z których co najmniej jednym jest lekarz sprawujący jednocześnie funkcję przewodniczącego składu orzekającego. Drugim członkiem składu orzekającego może być pedagog, psycholog, pracownik socjalny, doradca zawodowy albo inny lekarz.
W przypadku ubiegania się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o jej stopniu, jeśli zespół powiatowy uzna, że spełnione są przesłanki do tego, by wnioskodawca uzyskał status osoby niepełnosprawnej, wyda orzeczenie o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych o odpowiednim stopniu niepełnosprawności.
Jeżeli jednak zespół ten ustali, że wnioskodawca nie kwalifikuje się do uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej, wyda orzeczenie o niezaliczeniu do niepełnosprawności lub niezaliczeniu do stopnia niepełnosprawności.
Podcasty
Playlisty tematyczne
