Dzień Nauczyciela - zarobki, emerytury, przywileje

Ile zarabiają nauczyciele w Polsce?

W 2024 roku nauczyciele otrzymali 30 proc. podwyżki. W roku szkolnym 2024/2025 ich zarobki  zaczynają się od 4788 zł brutto. To minimalna stawka, jaką nauczyciel pełnoetatowy dostaje na początku zatrudnienia. Takie wynagrodzenie ustawodawca przewidział dla nauczyciela stażysty z tytułem magistra, ale bez wykształcenia pedagogicznego, a także dla nauczyciela stażysty z tytułem licencjata. Wynagrodzenie rzędu 4908 zł brutto może otrzymać startujący w zawodzie magister z przygotowaniem pedagogicznym. Średnia pensja nauczyciela mianowanego to 7453,47 zł brutto, zaś nauczyciela dyplomowanego 9523,88 zł brutto. Ocenia się, że średnie zarobki nauczyciela 2024 dla osób bez stopnia awansu zawodowego wynoszą ze wszystkimi dodatkami około 6211,22 zł brutto.

Na jakie przywileje mogą liczyć nauczyciele?

Przywileje nauczycieli wynikają z obowiązującej od 1982 roku Karty Nauczyciela, ustawy regulującej prawa i obowiązki nauczyciela. 

Dodatki do pensji 

Oprócz wynagrodzenia zasadniczego nauczyciele otrzymują również:

* Dodatek za wysługę lat w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy wypłacany w miesięcznym okresie rozliczeniowym, zaczynając od czwartego roku pracy. Dodatek ten nie może przekroczyć 20 proc. pensji zasadniczej,

* Dodatek motywacyjny,

 * Dodatek funkcyjny (w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy i warunki pracy)Wysokość dodatków zależy od okresu zatrudnienia, jakości świadczonej pracy oraz wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć.

 * Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw.

Nagrody dla nauczycieli

Za wieloletnią pracę w zawodzie nauczyciel otrzymuje specjalną nagrodę jubileuszową w wysokości:

* 40 lat pracy – 250 proc. miesięcznego wynagrodzenia,

 * 35 lat pracy – 200 proc. miesięcznego wynagrodzenia,

 * 30 lat pracy – 150 proc. miesięcznego wynagrodzenia,

 * 25 lat pracy – 100 proc. miesięcznego wynagrodzenia,

* 20 lat pracy – 75proc. miesięcznego wynagrodzenia.

Nauczycielowi przysługuje również prawo do trzynastki.

Urlop wypoczynkowy i czas pracy

 Nauczycielowi przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze takim, jaki odpowiada okresowi ferii świątecznych, zimowych i letnich oraz w czasie ich trwania. Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze nie może przekraczać 40. godzin w tygodniu.

Urlop dla poratowania zdrowia

Każdemu nauczycielowi przysługuje urlop dla poratowania zdrowia (na podstawie orzeczenia lekarskiego), jednak jego łączny wymiar nie może przekraczać 3 lat z całego okresu zatrudnienia. Nauczyciel przebywający na urlopie zdrowotnym nie traci comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i prawa do innych świadczeń pracowniczych oraz dodatków za wysługę lat.

Zniżki dla nauczycieli

Nauczyciel może wyrobić sobie wyrobić sobie legitymację nauczycielską, która uprawnia do 33. procentowej ulgi na przejazdy publicznymi środkami transport. Ponadto umożliwia bezpłatny lub ulgowy wstęp do muzeów, niektórych kin i na różne imprezy kulturalne.

Wcześniejsze emerytury dla nauczycieli

Nauczyciele mają prawo do emerytury powszechnej, o ile odprowadzali składki do ZUS i osiągnęli wymagany wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Nauczyciele, którzy nie chcą tyle czekać, od 1 września 2024 r. mogą wybrać, czy chcą skorzystać z wcześniejszej emerytury, czy z obowiązującego świadczenia kompensacyjnego. Warunkiem wcześniejszej emerytury jest  rozpoczęcie pracy, jako nauczyciel, wychowawca, inny pracownik pedagogiczny przed 1 stycznia 1999 roku.

Na nową emeryturę nauczycielską mogą przejść:

 * od 1 września 2024 r. - nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r.;

* od 1 września 2025 r. - nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1966 r., a przed 1 września 1969 r.;

* od 1 września 2026 r. - nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 r.

Pomostówki dla nauczycieli

 Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne są odpowiednikiem emerytur pomostowych dla nauczycieli. Przysługuje nauczycielom, którzy nie osiągnęli jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, ale posiadają wymagany staż pracy w placówkach oświatowych. Mogą się o nie ubiegać pedagodzy, którzy ukończyli – 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn i mają co najmniej 30 lat stażu pracy, w tym minimum 20 lat pracowali jako nauczyciele w wymiarze przynajmniej połowy wymiaru zajęć.Kwota świadczenia kompensacyjnego podlega corocznej waloryzacji i nie może być niższa niż minimalna emerytura (1780,96 zł brutto). Według danych ZUS w lipcu 2024 r. średnia wysokość świadczenia kompensacyjnego wynosiła 3971,14 zł.