EMERYTURA 2013, REWALORYZACJA: 7 sposobów na podwyższenie emerytury

Coroczna waloryzacja to niejedyny sposób na podwyższenie emerytury. Masz też prawo starać się o przeliczenie świadczenia. ZUS ma obowiązek to zrobić za każdym razem, gdy wystąpisz z wnioskiem i spełnisz określone warunki. Muszą zaistnieć okoliczności uzasadniające to przeliczenie, np. po przyznaniu emerytury nadal pracujesz albo znalazłeś nowe dokumenty poświadczające staż pracy lub zarobki. Zawsze warto zgłosić do ZUS wniosek o przeliczenie swego świadczenia, bo niczym nie ryzykujesz. Jeśli okazałoby się, że nowa kwota jest niższa od poprzedniej, ZUS ma obowiązek wypłacać ci emeryturę w dotychczasowej wysokości.

1. Poszukaj brakujących dokumentów

Warto sprawdzić, czy nie miałeś zarobków, których nie dołączyłeś, starając się o emeryturę. Powstają nowe archiwa gromadzące dokumentację pracowniczą, z każdym rokiem powiększa się także wykaz zlikwidowanych i przekształconych firm opracowany przez ZUS. Część informacji można znaleźć, nie wychodząc z domu - przeglądając strony internetowe

www.zus.pl

Warto więc sprawdzić, czy nie ma gdzieś dokumentacji, która podniesie wysokość świadczenia:

Dokumentacji potwierdzającej staż

Dokumentów, które potwierdzają okresy składkowe i nieskładkowe, np.: świadectwa pracy, legitymacja ubezp., zaświadczenie uczelni potwierdzające ukończenie studiów oraz programowy tok ich trwania

Dokumentów płacowych (np. druk Rp-7 wystawiony przez pracodawcę lub jego następcę prawnego, kopie list płac, zaświadczenia wydane przez archiwa lub inne placówki przechowujące dokumentację płacową, legitymacje ubezpieczeniowe zawierające wpisy o zarobkach).

2. Zamień wcześniejszą na właściwą

Zamiana emerytury wcześniejszej na emeryturę po osiągnięciu podstawowego wieku emerytalnego też może przynieść korzyści. Kto może otrzymać nową emeryturę? Każdy, kto jest na wcześniejszej emeryturze (nieważne, kiedy na nią przeszedł) i osiągnął wiek emerytalny (60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna). Ale najważniejszy warunek to podleganie ubezpieczeniu co najmniej przez 30 miesięcy po przejściu na wcześniejszą emeryturę (liczy się każde zajęcie, z tytułu którego odprowadzane były składki na ubezpieczenie społeczne lub emerytalno-rentowe).

Zysk z obliczenia nowej emerytury, przyznanej z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, obliczonej według dotychczasowych zasad, wynika z ustalenia części socjalnej emerytury wynoszącej 24 proc. według kwoty bazowej obowiązującej w dniu przyznania nowej emerytury (a więc wyższej). Pozostałą część emerytury uzależnioną od podstawy wymiaru i przebytych okresów ustala się od dotychczasowej kwoty bazowej, a następnie waloryzuje. Dotyczy to urodzonych przed 1 stycznia 1939 r.

Uwaga! O przyznanie nowej emerytury trzeba wystąpić samodzielnie. Wszystko załatwia się w oddziale albo inspektoracie ZUS-u.

3. Przejdź z renty na emeryturę

Gdy jesteś na rencie, a osiągniesz wiek emerytalny podstawowy (dla kobiety to 60 lat, dla mężczyzny 65 lat, ale może być niższy, np. z tytułu pracy w szczególnych warunkach czy szczególnym charakterze), z renty przechodzisz na emeryturę. Przysługuje ci wtedy tzw. emerytura z urzędu, co znaczy, że ZUS sam przyznaje emeryturę tym rencistom, którzy osiągnęli wiek emerytalny, wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn.

Jeżeli jesteś na rencie i zarabiasz, powinieneś przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego zgłosić do ZUS wniosek o przyznanie emerytury. Większy staż pracy i większe zarobki to wyższa emerytura. Korzyści może być tu więcej, ale to już zależy od indywidualnych uwarunkowań każdego rencisty, np. od tego, czy zarobki przyjęte do obliczenia podstawy wymiaru renty lub też dodatkowo udokumentowane umożliwiają obliczenie podstawy wymiaru emerytury na nowo, a więc z uwzględnieniem nowej kwoty bazowej. Jeśli tak - ZUS obliczy emeryturę przyznaną na wniosek, jak również przyznaną z urzędu od nowej kwoty bazowej obowiązującej w dniu osiągnięcia wieku emerytalnego.

4. Dorabiaj do swojego świadczenia

Do emerytury możesz dorobić. Bez żadnych ograniczeń, jeśli skończyłaś 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna). Jeśli jesteś zaś wcześniejszym emerytem, obowiązują ograniczenia. W zależności od tego, jak duża jest to kwota, emerytura będzie wypłacana w całości, zmniejszona lub zawieszona.

l Aktualnie (od 1 września 2012 r.) bez żadnych konsekwencji możesz dorobić miesięcznie do 2447,80 zł brutto (70 proc. przeciętnego wynagrodzenia).

l ZUS zawiesi wypłatę świadczenia, jeśli twoje zarobki przekroczą 4545,90 zł brutto (130 proc. przeciętnego wynagrodzenia).

l Emerytura zostanie z kolei zmniejszona, jeśli dodatkowe przychody znajdą się w przedziale od 2447,80 zł do 4545,90 zł miesięcznie (od 70 do 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia).

5. Udokumentuj zaległe zarobki

Dotarłeś do zarobków, które uzyskiwałeś przed przyznaniem emerytury, a których nie przedłożyłeś, ubiegając się o emeryturę? Przynieś do ZUS zaświadczenie, a pracownicy sprawdzą, czy przyjęcie zarobków z tego zaświadczenia do podstawy wymiaru będzie korzystne. Jeśli przechodziłeś na emeryturę przed 1999 r., może korzystniejsze będą zarobki z innych lat niż te, od których obliczono ci emeryturę. A może korzystniejsze będą zarobki z 10 kolejnych lat czy nawet z 20 lat wybranych ze wszystkich lat pracy? Pamiętaj jednak, że warunkiem takiego przeliczenia emerytury jest wyższy wskaźnik podstawy wymiaru świadczenia.

6. Zlikwiduj niekorzystne lata zerowe

Jeśli do wyliczania emerytury nie udało ci się udowodnić wysokości uzyskiwanych zarobków, to te lata uwzględniono jako tzw. lata zerowe. Od stycznia 2009 r. dzięki zmianie przepisów można przyjmować do wyliczeń zamiast zera obowiązującą w tamtych latach wysokość płacy minimalnej (zasada ta dotyczy osób, które były zatrudnione na umowę o pracę). ZUS nie zrobi tego automatycznie, musisz złożyć wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia.

7. Sprawdź, czy dotyczy cię zbieg świadczeń

Gdy nabędziesz prawo do emerytury, a masz przyznaną rentę z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej albo wypadku w drodze do pracy lub z pracy, który miał miejsce przed 1.01 2003 r., bądź rentę inwalidy wojennego czy wojskowego z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą wojskową albo rentę dla kombatantów lub osób represjonowanych, oprócz renty możesz pobierać emeryturę. Ale nie możesz brać pełnych świadczeń, tylko musisz wybrać - dostaniesz emeryturę powiększoną o połowę renty lub rentę powiększoną o połowę emerytury.

Chciałabym przeliczyć świadczenie

Bożena Olszewska (59 l.) z Łap (woj. podlaskie):

- Po przepracowaniu 36 lat w mleczarni zdecydowałam się przejść na wcześniejszą emeryturę. Słyszałam jednak, że po osiągnięciu wieku emerytalnego będę mogła przejść na właściwe świadczenie. Zastanawiam się, czy to prawda i czy w takiej sytuacji ZUS jeszcze raz przeliczy moją emeryturę.