Prawo do emerytury po zmarłym małżonku
Po śmierci męża lub żony, żyjący współmałżonek może przejąć jego świadczenie wypłacane przez ZUS. W wielu przypadkach, małżonek może wówczas otrzymać znacznie wyższą emeryturę. Taka sytuacja częściej dotyczy emerytury pobieranej przez mężczyzn, którzy zwykle mają wyższe zarobki oraz więcej udokumentowanych lat pracy.
Oba te czynniki wpływają na wysokość emerytury. Zatem - jeżeli emerytura mężu jest wyższa od twojej, możesz złożyć wniosek o przyznanie świadczenia po zmarłym małżonku. Takie prawo przysługuje również wdowcowi. Taka „przeniesiona” emerytura lub renta, będzie nieco mniejsza niż pierwotne świadczenie. Mimo tego, może się okazać, że pobieranie emerytury po zmarłym współmałżonku jest opłacalne.
Uwaga! Zasady przejmowania świadczeń z ZUS po zmarłych członkach rodziny, są uregulowane przez ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Ten akt prawny wprowadza zasadę, zgodnie z którą przejęte świadczenie zawsze będzie wypłacane pod nazwą renty rodzinnej. Takie nazewnictwo obowiązuje nawet wtedy, gdy zmarły wcześniej pobierał emeryturę, a nie rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Komu przysługuje
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Ponadto renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Jeśli wdowa ma już prawo do emerytury, wówczas musi wybrać: albo własną emeryturę albo rentę po zmarłym mężu. W ramach renty rodzinnej,współmałżonek może przejąć następujące świadczenia pobierane przez zmarłego: emeryturę (w tym również pomostową), świadczenie przedemerytalne, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Kto ma prawo do renty rodzinnej
Małżonek (wdowa lub wdowiec), który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej, jeżeli:
* w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy (miała orzeczenie wydane przez lekarza lub komisję lekarską ZUS) albo
* wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat
* opiekuje się dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
* ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.
Owdowiała osoba, która nie spełnia tych warunków i nie ma źródła utrzymania, ma prawo do renty rodzinnej:
* przez rok od śmierci współmałżonka;
* przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej – nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka.
Małżonka lub małżonek rozwiedziony albo wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci współmałżonka nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli – oprócz spełnienia wymienionych warunków – mieli w dniu śmierci współmałżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
Prawo do renty ma również małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, jeśli udowodni, że bezpośrednio przed śmiercią współmałżonka otrzymywała od niego alimenty na podstawie porozumienia między rozwiedzionymi/separowanymi.
Jaka jest wysokość renty rodzinnej
Renta rodzinna wynosi:
* 85 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba,
* 90 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby,
* 95 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej.
Jaka jest najniższa renta rodzinna
Renta rodzinna nie może być niższa niż kwota minimalnej renty rodzinnej – obecnie 1029,80 zł. Jeśli obliczona renta jest niższa niż najniższe świadczenie, łączna kwota renty dla wszystkich uprawnionych jest podwyższana do najniższej renty rodzinnej. Renta jest co roku podwyższana (waloryzowana).
Jak przejść na świadczenie małżonka
1. Złóż wniosek
Aby otrzymać rentę, musisz wypełnić stosowny wniosek. Dostaniesz go w oddziale ZUS lub znajdziesz na stronie internetowej (formularz ZUS Rp-2). Wniosek składasz we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub zameldowania) oddziale lub inspektoracie ZUS. Wniosek może zostać zgłoszony również w formie dokumentu elektronicznego przez Internet, za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej
ZUS. Dokument ten musi być podpisany za pomocą e-podpisu weryfikowanego przy użyciu kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP. Uwaga! W wypadku śmierci pracownika to zakład pracy przygotowuje wniosek i przekazuje go do ZUS.
Co we wniosku:
- imię i nazwisko osoby zmarłej, po której ma być przyznana renta rodzinna,
- imiona i nazwisko (a także nazwisko rodowe) członka rodziny ubiegającego się o rentę,
- datę i miejsce jego urodzenia,
- imiona rodziców,
- stopień pokrewieństwa (powinowactwa) łączący osobę uprawnioną do renty ze zmarłym,
- miejsce zamieszkania,
- adres pobytu i adres do korespondencji,
- numer PESEL i NIP, a w razie braku numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego albo paszportu,
- jeżeli członek rodziny jest pełnoletni, należy wskazać świadczenie, o które osoba zainteresowana się ubiega.
2. Dołącz dokumenty
* akt zgonu,
* dokument potwierdzający datę urodzenia wnioskodawcy,
* odpis skrócony aktu małżeństwa,
* zaświadczenie o stanie zdrowia wdowy lub wdowca (wystawione przez lekarza, jeżeli przyznanie renty uzależnione jest od niezdolności do pracy),
* oświadczenie o pozostawaniu we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci
współmałżonka, a gdy takiej wspólności nie było, dokument o ustaleniu prawa do alimentów na podstawie wyroku lub ugody sądowej,
* oświadczenie stwierdzające nieosiąganie przychodów albo
* zaświadczenie potwierdzające wysokość osiąganych przychodów z tytułu zatrudnienia, służby lub innej pracy zarobkowej albo prowadzenia pozarolniczej działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego
- kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (ZUS Rp-6) oraz dokumenty, które te okresy potwierdzą (np. świadectwa pracy) oraz - zaświadczenie z firmy męża o wysokości wynagrodzenia (ZUS Rp-7)
Uwaga! Gdy osoba zmarła była emerytem (-ką) lub rencistą (-ką) nie musisz kompletować dokumentacji dotyczącej jego zatrudnienia, bo ta jest już w aktach ZUS.
Od kiedy renta rodzinna
Rentę rodzinną otrzymasz od dnia powstania prawa do niej, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożyłeś wniosek o rentę. Jeśli złożyłeś wniosek w miesiącu, w którym zmarła osoba, po której przysługuje ci renta lub w następnym miesiącu, to rentę rodzinną otrzymasz od dnia śmierci tej osoby – pod warunkiem, że już wtedy spełniałeś warunki do przyznania ci renty.
Rentę możesz otrzymywać na dwa sposoby:
- za pośrednictwem poczty;
- na rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Jeśli mieszkasz za granicą, na twój wniosek rentę rodzinną ZUS może wypłacać:
- osobie zamieszkałej w Polsce, którą upoważnisz do odbioru świadczenia;
- na twój rachunek bankowy w Polsce.
Renta rodzinna może być zawieszona albo zmniejszona
Jeśli osiągasz przychód z tytułu zatrudnienia albo innej działalności, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, ZUS może zawiesić lub zmniejszyć twoją rentę rodzinną.
ZUS zawiesi ci prawo do renty, jeśli twój przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli natomiast twój przychód będzie wyższy niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczy 130 proc. tego wynagrodzenia, rentę rodzinną zmniejszymy o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.
Podcasty
Playlisty tematyczne
