Emerytura rolnicza przysługuje rolnikowi (domownikowi), który:
osiągnął wiek emerytalny, podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat (okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu to okres ubezpieczenia społecznego rolników począwszy od 1 stycznia 1991 r.).
Uwaga! Oba warunki muszą być spełnione łącznie!
Zmienione przepisy
Świadczenia emerytalno-rentowe z KRUS przyznawane są na innych zasadach niż ogólne (na podstawie przepisów Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Trzeba pamiętać, że 1 stycznia 2013 roku zmieniły się niektóre przepisy Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników dotyczące zasad przyznawania i wypłaty emerytur rolniczych.
Zmiany te polegają na:
podwyższaniu i sukcesywnym zrównywaniu wieku emerytalnego dla kobiet oraz mężczyzn,
ograniczeniu możliwości skorzystania z emerytur rolniczych tzw. wcześniejszych,
wprowadzeniu możliwości przejścia na częściową emeryturę rolniczą,
wprowadzeniu okresowej emerytury rolniczej,
zmianie niektórych zasad wypłaty części uzupełniającej emerytury lub renty rolniczej.
Emerytury i renty rolnicze przyznawane są na innych zasadach niż ogólne (na podstawie przepisów Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Rolnicy mogą być ubezpieczeni z mocy ustawy albo mogą złożyć wniosek o ubezpieczenie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Później na emeryturę
Od 1 stycznia 2013 roku o emeryturę rolniczą w dotychczasowym wieku emerytalnym (czyli dla kobiet po ukończeniu wieku 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat) ubiegać się będą mogły wyłącznie kobiety urodzone do 31 grudnia 1952 roku oraz mężczyźni urodzeni do 31 grudnia 1947 roku. Pozostałym osobom ustawowy wiek emerytalny będzie podwyższany stopniowo o 1 miesiąc w każdym kwartale, aż do osiągnięcia 67 lat. Do uzyskania pełnego wieku emerytalnego wynoszącego 67 lat będą musiały pracować kobiety urodzone po 30 września 1973 roku (mające obecnie 39 lat) oraz mężczyźni, którzy przyszli na świat po 30 września 1953 roku (mający obecnie 59 lat). Docelowe 67 lat zostanie osiągnięte w przypadku mężczyzn w 2020 r., a w przypadku kobiet w 2040 r., czyli odpowiednio po 7 i 27 latach od momentu rozpoczęcia podnoszenia wieku emerytalnego.
Przykład
Na podstawie przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2012 r. kobieta urodzona w styczniu 1955 r. mogłaby ubiegać się o emeryturę rolniczą w styczniu 2015 r. (ukończy wówczas 60 lat).
Po wprowadzeniu zmian od
1 stycznia 2013 r. wymagany wiek emerytalny dla takiej kobiety wyniesie 60 lat i 9 miesięcy. A zatem będzie mogła ona starać się o emeryturę rolniczą dopiero w październiku 2015 r.
Poza osiągnięciem wymaganego wieku emerytalnego osoba starająca się o to świadczenie musi spełnić drugi warunek - opłacania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe przez okres co najmniej 25 lat. Oba warunki muszą być spełnione łącznie.
Kto odpocznie wcześniej
Niektórzy rolnicy mogą przechodzić na emeryturę tak jak dotychczas, przed osiągnięciem określonego w przepisach wieku emerytalnego. Mają prawo do wcześniejszej emerytury pod warunkiem, że do 31 grudnia 2017 roku spełnią łącznie następujące warunki:
osiągnęli wiek 55 lat (kobiety) albo skończą 60 lat (mężczyźni),
płacili składki wyłącznie na rolnicze ubezpieczenie emerytalno-rentowe przez okres co najmniej 30 lat,
zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej.
Z emerytury wcześniejszej będą mogli skorzystać wyłącznie:
kobiety urodzone przed 1 stycznia 1963 r.,
mężczyźni urodzeni przed
1 stycznia 1958 r.
Wydłużenie wieku emerytalnego i pozostawienie wieku wymaganego do wcześniejszej emerytury na dotychczasowym poziomie spowoduje jednak obniżenie wysokości części uzupełniającej emerytury rolniczej "wcześniejszej". Świadczenie będzie niższe niż normalna emerytura rolnicza, ponieważ będzie ono obniżane po 5 procent emerytury podstawowej za każdy rok brakujący do osiągnięcia przez przyszłego emeryta ustawowego wieku emerytalnego. Wraz z przybliżaniem się do tego wieku, kwota będzie co roku o 5 proc. podwyższana, aż do osiągnięcia pełnej wysokości. Świadczenie to będzie obniżane po 5 proc. emerytury podstawowej za każdy rok dzielący uprawnionego od wieku emerytalnego i, jak dotychczas, będzie podwyższane o 5 proc. po osiągnięciu kolejnego roku życia.
Przykład
W styczniu 2013 r. kobieta ur. 1 stycznia 1958 r. spełniła warunki do emerytury rolniczej "wcześniejszej" (ukończyła 55 lat, posiadała 30 lat ubezpieczenia rolniczego i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej). Wysokość części uzupełniającej emerytury rolniczej zostanie obniżona za 6 pełnych lat, ponieważ w wyniku wydłużenia wiek emerytalny dla tej kobiety to 61 lat i 9 miesięcy (61 lat - 55 lat).
Za każdy rok dzielący kobietę od wieku emerytalnego część uzupełniająca zostanie zmniejszona o 5 proc. emerytury podstawowej, czyli łącznie o 30 proc. emerytury podstawowej. Po upływie każdego kolejnego roku życia część uzupełniająca będzie podwyższana o 5 proc. emerytury podstawowej - zgodnie z podanymi zasadami:
od 1.01.2013 r. - zmniejszenie o 30 proc.,
od 1.01.2014 r. - zmniejszenie o 25 proc.,
od 1.01.2015 r. - zmniejszenie o 20 proc.,
od 1.01.2016 r. - zmniejszenie o 15 proc.,
od 1.01.2017 r. - zmniejszenie o 10 proc.,
od 1.01.2018 r. - zmniejszenie o 5 proc.,
od 1.01.2019 r. - zmniejszenie o 0 proc.
Źródło: www.krus.gov.pl
Komu emerytura częściowa
Znowelizowane przepisy wprowadzają nowe świadczenie emerytalne dla rolników, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego - tzw. częściową emeryturę rolniczą. Przysługiwać będzie ona rolnikom i domownikom, którzy spełnią następujące warunki:
kobiety - po ukończeniu 62 lat i udowodnieniu 35-letniego okresu podlegania rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu,
mężczyźni - po osiągnięciu 65 lat i udowodnieniu 40-letniego okresu podlegania rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.
None
Z emerytury częściowej będą mogli skorzystać:
kobiety urodzone po 1958 r., czyli będzie to możliwe od 2021 r.,
mężczyźni urodzeni po 1947 r., czyli będzie to możliwe od 2013 r.
Częściowa emerytura rolnicza wypłacana będzie w wysokości 50 proc. kwoty emerytury rolniczej ustalanej na normalnych zasadach i nie będzie podwyższana do wysokości emerytury podstawowej. Natomiast ważne jest to, że osoba pobierająca emeryturę częściową będzie mogła nadal prowadzić działalność rolniczą. Inaczej niż w systemie powszechnym (ZUS) pobieranie częściowej emerytury nie będzie miało wpływu na wysokość przyszłego świadczenia i nie będzie ono z tego powodu zawieszane lub zmniejszane. Emerytura częściowa nie będzie również zmniejszana ani zawieszana, gdy emeryt będzie osiągał przychody z tytułu działalności pozarolniczej podlegającej ubezpieczeniu społecznemu (np. z umowy o pracę).
Wypłata pełnej emerytury rolniczej (części składkowej wraz częścią uzupełniającą) uzależniona będzie od warunków ogólnych wynikających z przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, dotyczących zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. Ze względu na stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego kobiety będą mogły skorzystać z częściowej emerytury rolniczej dopiero od 2021 r., tj. kobiety urodzone po dniu 31 grudnia 1958 r. Jednakże kobiety urodzone po dniu 31 grudnia 1958 r., ale do dnia 31 grudnia 1962 r. będą jeszcze mogły w tym czasie skorzystać z wcześniejszej emerytury rolniczej, o ile spełniły wymagane do jej przyznania warunki do końca 2017 r. Natomiast mężczyźni mogą przechodzić na częściową emeryturę rolniczą już od 1 stycznia 2013 r., jednakże tak samo jak w przypadku kobiet będą mogli jeszcze skorzystać z wcześniejszej emeryty rolniczej (urodzeni do 31 grudnia 1957 r.). Przy częściowej emeryturze rolniczej będą wypłacane te wszystkie dodatki, które są przyznawane, na podstawie odrębnych przepisów, emerytom, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny - np. dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny, dodatek z tytułu pracy przymusowej itd.
Z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego przez osobę uprawnioną częściowa emerytura rolnicza zostanie z urzędu zamieniona na emeryturę rolniczą i wówczas część uzupełniająca emerytury rolniczej może ulec zawieszeniu, jeżeli emeryt nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.
Żeby dostać emeryturę częściową, trzeba będzie złożyć wniosek o przyznanie częściowej emerytury rolniczej (na takich samych zasadach, jak w przypadku emerytury rolniczej w pełnym wieku emerytalnym).
Kiedy okresowa emerytura rolnicza
Prawo do okresowej emerytury rolniczej mają osoby, którym upłynął czas, na jaki została im przyznana przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa renta strukturalna, a które nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego. To świadczenie będzie im przysługiwało do czasu osiągnięcia tego wieku.
Emerytura okresowa będzie przysługiwała w wysokości emerytury podstawowej (obecnie 799,18 zł) - bez względu na posiadany okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.
Jeśli osoba pobierająca okresową emeryturę rolniczą nadal będzie prowadziła działalność rolniczą, świadczenie zostanie zawieszone (w odpowiedniej części) albo zmniejszone, jeżeli osiągnie przychody z tytułu działalności pozarolniczej podlegającej ubezpieczeniu społecznemu w wysokości powodującej zmniejszenie świadczenia.
Każdy, kto utraci prawo do renty strukturalnej, a nie osiągnął jeszcze wieku emerytalnego, powinien złożyć wniosek o przyznanie prawa do okresowej emerytury rolniczej w oddziale regionalnym lub placówce terenowej KRUS, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Do wniosku należy dołączyć kopię decyzji ARiMR o przyznaniu renty strukturalnej.
Przy emeryturze okresowej, tak jak przy częściowej, będą wypłacane te wszystkie dodatki, które są przyznawane (na podstawie odrębnych przepisów) emerytom, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny- np. dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny, dodatek z tytułu pracy przymusowej itd.
Z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego okresowa emerytura rolnicza zostanie z urzędu zamieniona na emeryturę rolniczą, oczywiście pod warunkiem, że uprawniony do emerytury okresowej będzie mógł się wykazać co najmniej 25-letnim okresem ubezpieczenia emerytalno-rentowego.
Bez zawieszenia
Zmiany w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników dotyczą także świadczeń rentowych. Od 1 stycznia 2013 r. można łączyć pobieranie okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy z pracą zarobkową poza gospodarstwem rolnym na takich samych zasadach jak w przypadku renty rolniczej stałej, czyli nie tracąc świadczenia. Dotychczas bowiem podjęcie przez rencistę pobierającego okresową rentę rolniczą z KRUS działalności niezwiązanej z rolnictwem (podlegającej ubezpieczeniu społecznemu w ZUS) wiązało się z utratą prawa do tego świadczenia.
Wprowadzone zmiany dotyczą również zasady zawieszalności wypłaty części uzupełniającej emerytury albo renty rolniczej w sytuacji, gdy działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym prowadzi rolnik wraz z małżonkiem, a tylko jedno z nich nabyło prawo do emerytury lub renty rolniczej. W tym przypadku emeryt lub rencista (z wyjątkiem osób uprawnionych do emerytury wcześniejszej lub okresowej) będzie mógł nadal prowadzić działalność rolniczą, a świadczenie nie zostanie zawieszone. Co więcej - będzie wypłacane w całości (część składkowa wraz z częścią uzupełniającą), jeżeli małżonek podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy. W pozostałych przypadkach, tak jak dotychczas, wypłacana będzie tylko część składkowa emerytury lub renty rolniczej, a wypłata części uzupełniającej będzie zawieszona w całości lub w określonej części do czasu zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej (przekazania gospodarstwa rolnego).
Jak spełnić warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej?
Żeby KRUS uznał, że warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej został spełniony, rolnik powinien przenieść własność i posiadanie gospodarstwa rolnego na inną osobę. Ma tu do wyboru kilka różnych możliwości.
Najczęściej spotykanymi formami przeniesienia własności gospodarstwa rolnego są:
umowa darowizny - w tej formie właściciel gospodarstwa rolnego przenosi nieodpłatnie na rzecz obdarowanego własność i posiadanie gospodarstwa rolnego,
umowa o dożywocie - zgodnie z taką umową właściciel gospodarstwa rolnego przekazuje nieodpłatnie swoje gospodarstwo, a w zamian za to osoba, która przejmuje własność gospodarstwa rolnego, gwarantuje mu do końca życia pomoc i opiekę (dożywotnie utrzymanie),
umowa sprzedaży - na podstawie tej umowy właściciel gospodarstwa rolnego przenosi własność gospodarstwa rolnego na rzecz nowego właściciela, a ten przejmuje to gospodarstwo za ustaloną cenę.
Warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej będzie również spełniony, gdy:
gospodarstwo zostanie przekazane Agencji Nieruchomości Rolnych na Skarb Państwa - takie rozwiązanie jest możliwe, jeśli emeryt chciałby zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej i pozbyć się gospodarstwa rolnego, ale nie może znaleźć nabywcy. Wówczas na wniosek właściciela gruntów Agencja Nieruchomości Rolnych może odpłatnie przejąć jego gospodarstwo, ale tylko wtedy, gdy zostaną spełnione określone warunki:
rolnik (lub jego współmałżonek) ma ustalone prawo do rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych, a nie zawarł umowy z następcą,
nie ma możliwości sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego po cenie co najmniej odpowiadającej ich oszacowaniu wg przepisów o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. W takiej sytuacji przejęcie gospodarstwa rolnego i ustalenie odpłatności następuje w drodze decyzji administracyjnej,
rolnik wydzierżawi gospodarstwo rolne innej osobie fizycznej lub prawnej.
Uwaga!
Trzeba zadbać o to, by odpowiedni dokument świadczący o przekazaniu gospodarstwa rolnego (akt notarialny, umowa dzierżawy, decyzja administracyjna) dostarczyć do oddziału KRUS, który wypłaca emeryturę. Taki dokument jest bowiem równoznaczny z wnioskiem o wypłatę części uzupełniającej emerytury (wznowienie zawieszonej wypłaty części uzupełniającej emerytury może nastąpić tylko na twój wniosek).
Więcej informacji na:www.krus.gov.pl
Podcasty
Playlisty tematyczne
