FUNDUSZE POPŁYNĄ NA KULTURĘ

Pieniądze na szeroko pojętą kulturę są zarezerwowane w wielu programach unijnych uruchomionych w Polsce. Nie chodzi tylko o kosztowne odrestaurowanie zabytków, ale przede wszystkim, by przyciągały one nas swoją ciekawą ofertą.

Bliżej kultury

Jednym z wielu zadań ogólnopolskiego Programu Infrastruktura i Środowisko jest ochrona i udostępnianie zabytków o znaczeniu ponadregionalnym i światowym, np. tych umieszczonych na liście UNESCO, i to właśnie odróżnia go od programów regionalnych. Przewiduje także finansowanie projektów dotyczących rozwoju zasobów kultury jako miejsc prezentacji dziedzictwa kulturowego. Chodzi np. o lepsze działanie tych instytucji, które są ośrodkami życia kulturalnego w wielu miastach Polski. Oznacza to, że ośrodki te mają pełnić rolę opiniotwórczą, kształtować postawy i budzić w nas zainteresowanie kulturą.

Jeśli przedsięwzięcie dotyczy np. odrestaurowania obiektu zabytkowego, to instytucja, która wystąpi o dofinansowanie (mogą to być np. instytucje kultury, samorządy, szkoły i uczelnie artystyczne, Kościoły i związki wyznaniowe, organizacje pozarządowe), musi mieć też pomysł na późniejsze wykorzystanie odnowionego zabytku.

Na co dotacje

Dotacje z Programu Infrastruktura i Środowisko będą wspierać projekty zapewniające ofertę kulturalną, która wpłynie na atrakcyjność regionów. W szerszej perspektywie chodzi o inwestorów, którzy będą chcieli wydawać tu swoje pieniądze, przyjeżdżających turystów i ludzi osiedlających się w tym regionie. Taka oferta powinna być dostarczana przez uznane instytucje kultury, a ich obiekty muszą być nowoczesne i w pełni wyposażone. Na dotację mają szansę projekty, które ożywią przestrzenie miejskie, np. dzięki renowacji i nadaniu nowych funkcji zabytkom lub zagospodarowaniu współczesnych obiektów kultury.

Dofinansowane mogą być też projekty zwiększające nasz dostęp do dóbr kultury. Dotowane mogą być również działania mające za zadanie podniesienie jakości i estetyki miejskich przestrzeni publicznych. Inny ogólnopolski program, Polska Cyfrowa, ma wśród swoich priorytetów również ochronę dóbr kultury. Tutaj jednak celem jest wprowadzanie do Internetu np. cennych materiałów archiwalnych, co znacznie ułatwi dostęp do nich. O dotację wystąpić mogą m.in. instytucje kultury, archiwa państwowe, nadawcy radiowi i telewizyjni, biblioteki czy organizacje pozarządowe. Jest już zaplanowany konkurs, który ma się rozpocząć w III kwartale 2015 r.

Unikalne walory województw

Kultura ma być także dofinansowana z programów regionalnych działających w poszczególnych województwach. Te pieniądze zostaną wydane na zachowanie, ochronę, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego. Każdy region będzie inwestował w to, co jest dla niego kluczowe i co odzwierciedla jego specyfikę. Pieniądze unijne będą tu spożytkowane na ochronę i opiekę nad zabytkami nieruchomymi wraz z ich otoczeniem. Chodzi o to, by zachować je dla przyszłych pokoleń i by stanowiły bodziec dla rozwoju społeczno-gospodarczego regionu.

Wsparciem zostaną objęte projekty konserwacji i restauracji zabytków. Zamki i pałace będzie można przystosować także do pełnienia zupełnie nowych funkcji, zwłaszcza w dziedzinie turystyki lub kultury. Fundusze unijne na Dolnym Śląsku mają być także spożytkowane na podnoszenie jakości działania instytucji kultury. Będą one mogły się starać o dofinansowanie zarówno na rozbudowę swoich obiektów, jak i doposażenie w sprzęt niezbędny do rozwoju oferty. Ta zaś ma odpowiadać na nasze nowe potrzeby wynikające z rozwoju technicznego oraz przemian społecznych we współczesnej gospodarce. Inny przykład to program regionalny w województwie kujawsko-pomorskim. Tu dotacje mają płynąć na projekty realizowane w instytucjach kultury, bibliotekach, archiwach, muzeach, obiektach oraz na obszarach zabytkowych i poprzemysłowych o wartościach historycznych, a także na konserwację zabytków ruchomych (np. dzieł sztuki, ksiąg, zabytków techniki) i materiałów archiwalnych.

Pieniądze mogą być spożytkowane nie tylko na ich ochronę, ale jednocześnie na promocję walorów środowiskowych i kulturowych regionu. O dotacje z programów regionalnych wystąpić mogą m.in. samorządy lokalne, administracja rządowa, Kościoły i związki wyznaniowe, organizacje pozarządowe, instytucje kultury.

Unikalne w Europie skupisko zabytków

Dolina Pałaców i Ogrodów to obszar znajdujący sie w Kotlinie Jeleniogórskiej. Jest tu największe zagęszczenie zabytkowych obiektów, szczególnie zamków, pałaców i dworów, w Europie! Wszystkie otoczone pięknymi ogrodami albo parkami. Niestety, mało kto o tym wie. W średniowieczu powstawały tu warownie, które w okresie renesansu były zastępowane przez dwory posiadaczy ziemskich. Największy rozwój jednak rezydencje zawdzięczają handlowi lnem w XVIII wieku. Kupcy zyskiwali fortuny i kupowali zrujnowane warownie i dwory, a w to miejsce stawiali barokowe pałace. Potem dolina znów podupadła, ale nie na długo. – W XIX wieku królowie pruscy, czyli Hohenzollernowie, ich ministrowie i generałowie kupowali tu rezydencje i przekształcali je w duchu romantycznym. Zakładali wielkie, wspaniałe parki i ogrody, zapraszali najlepszych ówczesnych europejskich architektów i ogrodników, by to realizowali – wyjaśnia Piotr Napierała, prezes Fundacji „Dolina Pałaców i Ogrodów". – Fenomenem tego miejsca jest to, ze mamy takie nagromadzenie świetnych zabytków we wspaniałym krajobrazie – dodaje. Obszar ten w okresie powojennym został zdewastowany. Jedynie części obiektów przywrócono dawna świetność. Są w nich hotele, restauracje, wystawy. Powstały miejsca pracy, a do obiektów ściągają turyści. Dolina Pałaców i Ogrodów jest na liście obiektów uznanych przez Prezydenta RP za Pomniki Historii. Obecnie trwają starania o wpisanie jej na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Teraz będzie mieć szanse na dofinansowanie ze środków funduszy europejskich.

WIĘCEJ INFORMACJI

Jeśli szukamy informacji na temat wsparcia z unijnych funduszy, zajrzyjmy na stronę internetowa www.funduszeeuropejskie.gov.pl. Informacji bezpłatnie udziela nam także specjaliści z Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich. Listę punktów i ich adresy znajdziemy na www.funduszeeuropejskie.gov.pl/punkty.