Gdy brakuje pieniędzy na spłatę raty za pożyczkę. Jak poradzić sobie z długami?

W sierpniu 2022. w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor i bazie informacji kredytowych BIK widniało prawie 388 tys. zadłużonych płatników powyżej 65 r.ż., a suma ich zobowiązań opiewała na ponad 10,5 mld zł. Suma jest ogromna, jednak bardziej niepokojący jest fakt, że długi te rosną i dotyczą coraz większej liczby osób. Przed dwoma laty, w marcu 2020 r., suma zaległych zobowiązań 373,3 tys. seniorów nie przekraczała 9,3 mld zł. Sytuacja seniorów systematycznie się pogarsza. Średnio na emeryta przypada już ponad 27 tys. zł zaległości.

Seniorzy dysponują mniejszymi budżetami, stąd udział podstawowych wydatków jest bardziej znaczący. Emerytom często brak możliwości dorabiania z powodu wieku i zdrowia, często nie mają oszczędności, nawet najmniejszych, tzw. poduszki finansowej. Jednak ze względu na stałe miesięczne dochody mają niewielką, ale jednak pewną zdolność kredytową na pozyskanie pożyczek w bankach lub instytucjach pozabankowych. Co zatem robią, gdy nagle potrzebują pieniędzy? Biorą kredyty i pożyczki. Zazwyczaj seniorzy zadłużają się na pokrycie kosztów leczenia lub rehabilitacji, remonty, nieoczekiwane bieżące wydatki (zakup lodówki, czy telewizora w miejsca zepsutego sprzętu), a czasem pożyczają, aby udzielić pomocy finansowej najbliższym. “Co więcej, zdarza się im np. za namową bliskich kupować coś rodzinie na raty, a potem dzieci lub wnuczęta tych zobowiązań nie spłacają i to dziadkowie zostają z długami” – wskazuje Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.

Jakiekolwiek decyzje finansowe zawsze wymagają zastanowienia. Wielkim błędem, który może się mścić latami, jest podpisanie zobowiązań finansowych bez uważnego przeczytania umowy, w tym także ustępów drobnym drukiem .Zatem nim się podpisze umowę kredytową warto przeczytać ten dokument z kimś komu ufamy i kto wyjaśni nam niezrozumiałe określenia. Zawsze przed podjęciem ostatecznej decyzji finansowej należy prosić w banku lub instytucji pozabankowej o symulację rzeczywistych kosztów miesięcznych spłaty rat wraz z odsetkami. I zastanowić się, czy sprostamy temu wyzwaniu. 

Opóźnienie w spłacie raty

Chwilowe problemy ze spłatą kredytu lub pożyczki mogą przydarzyć się każdemu. Choć początkowo wydawało się nam, że spłata nie obciąży nadmiernie budżetu domowego, nieoczekiwane wydatki mogą powodować problemy ze spłatą kolejnej raty. Przypomnijmy, że od ubiegłego roku podstawowe stopy procentowe wzrosły o 6 pkt proc. To oznacza, że nasze zobowiązania wzrosły. 

Banki i inne instytucje pożyczkowe są niezwykle czujne. Już drugiego dnia po nie zapłaceniu raty przesyłają za pomocą SMS powiadomienie o niespłaconych zobowiązaniach. W takich sytuacjach, jeśli nie nastąpi wpłata, instytucje finansowe kontaktują się telefonicznie oraz listownie z dłużnikiem. 

Uwaga! Masz problemy ze spłatą, nie ignoruj powiadomień od banku, ale porozmawiaj z doradcą w swoim banku lub instytucji kredytowej. Jak najszybciej znajdźcie wspólne  wyjście z trudnej sytuacji, nim stanie się ona jeszcze trudniejsza. 

Weź wakacje kredytowe

W przypadku przejściowych problemów ze spłatą zadłużenia warto skorzystać z wakacji kredytowych. W wielu bankach istnieje możliwość zawieszenia spłaty należności przez określony czas. W zależności od instytucji finansowej i rodzaju kredytu lub pożyczki można zawiesić od jednej do nawet pięciu rat, czyli od jednego do pięciu miesięcy. W trakcie wakacji kredytowych bank nie wymaga spłaty całej raty lub wymaga spłatę tylko odsetek. Raty niezapłacone w czasie wakacji kredytowych trzeba jednak spłacić w późniejszym terminie. Tutaj banki różnie rozwiązują tę kwestię. Niespłacone raty mogą zostać doliczone do kwoty kredytu, a ten ponownie przeliczony. Ewentualnie niespłacone raty odpowiednio wydłużą okres spłaty kredytu. 

Wydłużenie okresu spłaty kredytu jest dobrym rozwiązaniem, gdy brakuje nam środków w budżecie domowym na spłatę  zobowiązań kredytowych. Ponieważ wydłużenie spłaty kredytu zmniejsza wysokość raty kredytowej. Wzrasta jednak wysokość oprocentowania, co oznacza podniesienie kosztów finansowych. Trzeba jednak wiedzieć, że ze względu na wiek kredyto- lub pożyczkobiorcy instytucja finansowa przy wydłużeniu okresu spłaty kredytu może domagać się dodatkowego ubezpieczenia spłaty zobowiązania na wypadek śmierci dłużnika. To generuje kolejne koszty. Zawsze jednak warto sporządzić najpierw rachunek kosztów i dopiero na tej podstawie podjąć ostateczną decyzję. 

Kredyt na spłatę pożyczki?

Czy opłaca się wziąć kredyt na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań finansowych? Każdy doradca finansowy powie kategoryczne “Nie!”. Nim weźmiesz kolejną pożyczkę na spłatę pożyczki, zastanów się, czy rzeczywiście Twój budżet domowy to wytrzyma. Dlatego przestań się zadłużać. Nie warto brać następnego kredytu, aby spłacić obecne zobowiązania finansowe. Nie zaciągaj kolejnej pożyczki na pokrycie bieżących opłat i rachunków np. za prąd i gaz. Jeśli zaciągamy jedno zobowiązanie za drugim to sami wpędzamy się w spiralę zadłużenia, której wkrótce nie podołamy finansowo. 

Stwórz listę długów

Nim dojdzie do zapaści finansowej warto sporządzić swoją listę długów. Każdy ma zobowiązania, które musi regulować co  miesiąc. Znajdują się na niej nie tylko kredyty, pożyczki, ale także nieopłacone rachunki za czynsz, energię elektryczną, gaz, czy telefon. Jak widać nie są to zobowiązania z których można zrezygnować. Czynsz, rachunki za media musisz regulować w pierwszej kolejności. 

Dlatego długi warto posegregować. Duże długi renegocjować, a małych pozbyć się jak najszybciej. Spłacasz jeden dług i możesz zacząć regulować kolejny. 

Konsolidacja kredytów

W sytuacji, gdy masz kilka kredytów lub pożyczek, można rozważyć połączenie ich w jedno zobowiązanie, czyli konsolidację. Jeśli mamy odpowiednią zdolność kredytową możemy skonsolidować wszystkie zaciągnięte zobowiązania: kredyty hipoteczne, ratalne, gotówkowe, kredyt samochodowy, pożyczki, limity na koncie i kartach kredytowych, a nawet uzyskać dodatkowe środki na dowolny cel.  Konsolidacja to spłata wszystkich zaciągniętych kredytów i pożyczek w jednym banku. W niektórych bankach można również konsolidować chwilówki zaciągnięte w firmach pożyczkowych czy SKOK-ach. 

Konsolidując, czyli przenosząc swoje zadłużenie do jednego banku, często można negocjować lepsze warunki spłaty kredytu i obniżyć koszty zadłużenia. Nim jednak podpisze się kolejne zobowiązanie, należy sprawdzić opłacalność takiego przedsięwzięcia. Decyzję można podjąć po analizie kosztów skonsolidowanego kredytu oraz całkowitej kwoty kredytu do zapłaty. 

Uwaga! Podczas negocjacji z bankiem warto zwrócić uwagę na rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO). Zawarte są w niej wszystkie koszty, jakie trzeba będzie ponieść: oprocentowanie nominalne, prowizje, ubezpieczenia i inne opłaty bankowe. Im niższe RRSO, tym niższa cena kredytu. 

Komornik i co dalej?

Nawet jeśli unikaliśmy monitów naszego banku i sprawa trafiła do windykacji, to sytuacja nie jest jeszcze beznadziejna. Po otrzymaniu pisma od firmy windykacyjnej należy bezzwłocznie skontaktować się z jej doradcami. Wszystkim stronom zależy tutaj na polubownym wyjaśnieniu sytuacji i przygotowaniu realnego planu spłaty. Zamiast chować głowę w piasek, lepiej jest przystąpić do negocjacji warunków spłaty zadłużenia. Można porozumieć się z windykatorem w kwestii spłaty zadłużenia, ustalenia wysokości rat i dogodnych dla nas terminów ich spłaty. I chociaż zazwyczaj porozumienie jest możliwe, niestety nie unikniemy kosztów egzekucji. Komornik z każdej wyegzekwowanej kwoty potrąca sobie należną mu opłatę za czynności komornicze. Koszt ten od 1 stycznia 2019 r. wynosi 10 proc. wartości wyegzekwowanych należności, jednak nie mniej niż 300 zł. Tych kosztów można jednak uniknąć rozpoczynając dużo wcześniej negocjacje z pożyczkodawcą i nie dopuszczając do egzekucji komorniczej zobowiązań finansowych. 

Jak uniknąć zadłużenia?

Przede wszystkim nie zaciągaj kredytów lub pożyczek pod wpływem chwili, bez analizy ryzyka oraz realnych możliwości spłaty. Każda decyzja finansowa powinna być przemyślana. Gdy uda Ci się spłacić swoje zobowiązania, nie zaciągaj następnych, ale tę samą kwotę miesięcznej raty zacznij odkładać. Stwórz sobie własną finansową poduszkę bezpieczeństwa bez odsetek, kosztów i mozolnej spłaty.  Będziesz zaskoczony, jak szybko uda ci się w ten sposób odłożyć pieniądze na nieprzewidziane wydatki. 

Zobacz GALERIĘ - Tak wzrośnie Twoja rata kredytu!