Inwestycja w kadry

Jest mało prawdopodobne, by pośród twoich pracowników nie było osób, które chętnie skorzystałyby z dofinansowania kosztów wypoczynku czy kosztów opieki nad dziećmi w żłobkach i przedszkolach. Z Funduszu można przyznawać pożyczki mieszkaniowe i zapomogi, co z pewnością sprawi, że twoi pracownicy będą czuli się bardziej związani z firmą. Pomyśl o tym, zanim zrezygnujesz z utworzenia Funduszu Świadczeń Socjalnych.

Kiedy musisz utworzyć Fundusz

Jeżeli w swojej firmie zatrudniasz poniżej 20 osób (na pełnych etatach), możesz sam zadecydować o tym, czy utworzysz Fundusz Świadczeń Socjalnych. Możesz też dobrowolnie wypłacać świadczenie urlopowe swoim pracownikom.

Obowiązek utworzenia Funduszu mają pracodawcy, którzy zatrudniają co najmniej 20 osób (w dniu 1 stycznia danego roku). Jeśli rozpocząłeś działalność gospodarczą w danym roku kalendarzowym i zgodnie z ustawą o zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych jesteś zobowiązany do jego utworzenia, odpisów na Fundusz dokonujesz dopiero od następnego roku kalendarzowego, czyli nie od razu.

Od obowiązku tworzenia Funduszu możesz odstąpić, jeśli:

- postanowienie o nieutworzeniu Funduszu zawrzesz w układzie zbiorowym pracy,

- postanowienie o nieutworzeniu Funduszu zawrzesz w regulaminie wynagradzania (tylko wtedy, jeśli nie jesteś objęty układem zbiorowym).

Decyzji o nieutworzeniu Funduszu nie możesz podjąć samodzielnie. Podobnie jak decyzji o niewypłacaniu świadczenia urlopowego. Musisz uzgodnić ją bowiem z przedstawicielem pracowników, którego wybrali po to, by reprezentował ich interesy. Jeśli uzgodnisz z takim przedstawicielem, że odstąpisz od tworzenia zakładowego Funduszu, będziesz musiał zmienić zapis na ten temat w regulaminie wynagradzania. Po upływie dwóch tygodni od ogłoszenia zmiany zapisu wejdzie ona w życie.

Świadczenie urlopowe

Jeśli zatrudniasz mniej niż 20 pracowników, możesz wypłacać im świadczenie urlopowe. Nie podlega ono składce na ubezpieczenie społeczne pracowników. Wypłata taka - dla każdego pracownika, który w danym roku kalendarzowym korzysta z urlopu wypoczynkowego (co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych) - następuje raz w roku. Świadczenie urlopowe pracownik powinien otrzymać nie później niż w przeddzień urlopu. Wysokość świadczenia nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego. Wysokość świadczenia urlopowego dla zatrudnionych młodocianych i zatrudnionych w szczególnie uciążliwych warunkach pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy takich pracowników.

Jak gromadzić środki

Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Odpis na jednego zatrudnionego wynosi 5 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim. Ogłasza to co roku, 20 lutego prezes GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2010 r. (pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe) wynosiło 2822,66 złotych.

Jeśli jednak przeciętne wynagrodzenie w drugim półroczu roku poprzedniego stanowiło kwotę wyższą od kwoty z całego roku, wtedy oblicza się odpis podstawowy w wysokości 5 proc. przeciętnego wynagrodzenia z drugiego półrocza. W ub. roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie w drugim półroczu było wyższe i wynosiło (po pomniejszeniu o wymienione wyżej składki) 2917,14 złotych.

Jeżeli pośród twoich pracowników są pracownicy młodociani, odpis podstawowy w pierwszym roku nauki takiego pracownika wynosi 5 proc., w drugim 6 proc., a w trzecim 7 proc. przeciętnego wynagrodzenia z wymienionych wyżej okresów.

Jeżeli twoi pracownicy pracują w szczególnie uciążliwych warunkach, odpis podstawowy na jednego pracownika zatrudnionego w takich warunkach wynosi 10 razy więcej, czyli 50 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku. W wypadku zatrudniania przez przedsiębiorstwo osób z orzeczeniem znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności można zwiększyć wysokość podstawowego odpisu o 6,25 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia we wskazanym wyżej okresie.

Ustawa żłobkowa, która weszła w życie 4 kwietnia tego roku, wprowadziła uprawnienia pozwalające pracodawcom, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy na zwiększenie o 7,5 proc. odpisów na Fundusz Świadczeń Socjalnych na każdą zatrudnioną osobę. Warunkiem jest przeznaczenie (z odpisu podstawowego) na zakładowy żłobek lub klub dziecięcy kwoty odpowiadającej 7,5 proc. tego odpisu, czyli po prostu całości zwiększenia.

Obliczone kwoty odpisów na dany rok kalendarzowy pracodawca przelewa na rachunek bankowy Funduszu Świadczeń Socjalnych do 30 września danego roku. Kwotę stanowiącą co najmniej 75 proc. kwoty rocznych odpisów trzeba jednak przelać na to konto do 31 maja.

Środki Funduszu nie podlegają egzekucji. Wyjątkiem są przypadki prowadzenia egzekucji w związku z zobowiązaniami Funduszu.

Na co idą pieniądze

Środki z Funduszu Świadczeń Socjalnych powinny być przeznaczane oczywiście na działalność socjalną. Co konkretnie można pod tym pojęciem rozumieć, określa prawo. Działalność socjalna są to usługi, które jako pracodawca możesz świadczyć na rzecz różnych form wypoczynku organizowanego wyłącznie na terenie kraju oraz na rzecz działalności kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej organizowanej wyłącznie na terenie Polski. Pod pojęciem działalności socjalnej rozumie się także udzielanie pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej, a także pomocy na cele mieszkaniowe (zwrotnej lub bezzwrotnej).

Komu służy Fundusz

Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu Świadczeń Socjalnych powinieneś określić w regulaminie, który (jeśli w twoim przedsiębiorstwie nie działa zakładowa organizacja związkowa) uzgodnisz z pracownikiem, którego załoga twojej firmy wybrała po to, by reprezentował jej interesy. Świadczenia z Funduszu Świadczeń Socjalnych nie są wynagrodzeniem za pracę. To ty jako pracodawca zarządzasz środkami Funduszu, jednak nie dowolnie. Muszą być one przeznaczone na finansowanie działalności socjalnej pracowników i ich rodzin, a także emerytów i rencistów będących byłymi pracownikami i ich rodzin.

Jako pracodawca możesz też przyznać prawo do korzystania z tych świadczeń innym osobom. Osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są więc: pracownicy i ich rodziny, byli pracownicy będący emerytami i rencistami i ich rodziny oraz inne osoby, którym (zgodnie z regulaminem) przyznałeś prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu Świadczeń Socjalnych. Przyznając ulgowe usługi i świadczenia i ustalając wysokość dopłat z Funduszu Świadczeń Socjalnych, powinieneś brać pod uwagę to, w jakiej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej znajduje się w danej chwili pracownik lub inna osoba uprawniona do korzystania ze środków tego Funduszu. Jeśli w danym roku kalendarzowym nie wykorzystasz wszystkich środków z Funduszu Świadczeń Socjalnych, przechodzą one na następny rok. W ten sposób z roku na rok niewykorzystane środki mogą powiększać zasoby Funduszu.

Zmniejsz podstawę opodatkowania

Jeżeli zamierzasz prowadzić działalność socjalną w swojej firmie (np. fundować bony świąteczne czy paczki dla dzieci pracowników, dofinansować wyjazdy), to opłaca ci się utworzyć Fundusz Świadczeń Socjalnych. Tylko wtedy będziesz mógł zaliczyć odpisy i zwiększenia do kosztów uzyskania przychodów. Dzięki temu zmniejszysz swoją podstawę opodatkowania dla podatku dochodowego.