Jak bezpiecznie korzystać z sieci? 10 wskazówek
Wirtualny świat Internetu to nieskończone możliwości zakupów, rozrywki, rozwoju, komunikacji oraz miejsce załatwienia wielu życiowych spraw. Niestety jest to także pole do popisu dla przeróżnych cyberprzestępców. Ktoś może chcieć przejąć nasz PESEL, numer konta bankowego i login do niego, serię i numer dowodu osobistego, dzięki którym będzie mógł okraść nasze konto lub wziąć za nas w sieci pożyczkę. Nigdy nie wpisujmy ich tylko dlatego, że jakaś strona internetowa prosi o ich podanie.
W sieci jednym z najczęstszych zagrożeń są wirusy, którymi nieświadomie możemy "zarazić" swoje urządzenie połączone z Internetem. Wirus komputerowy rozprzestrzenia się niczym biologiczny, zdobywając dostęp do naszych niejawnych informacji oraz niszcząc w urządzeniach fabrycznie zainstalowane programy, dzięki którym możemy działać w Internecie. Nigdy nie klikajmy więc w linki przysłane z adresów, których nie znamy. A najlepiej nawet nie otwierajmy takich maili!
Uwaga! Sprawdź, jak unikać niebezpieczeństw, na stronie "Seniorze, spotkajmy się w sieci" w serwisie: https://www.gov.pl/web/seniorze-spotkajmy-sie-w-sieci
Rozrywka
Internet umożliwia dostęp do filmów, seriali czy spektakli. Można w nim wirtualnie zwiedzić galerie sztuki czy muzea, słuchać słuchowisk, czytać powieści lub artykuły, a także najnowsze i archiwalne wydania czasopism i gazet. Na naszym pociągu do rozrywki i wiedzy pasożytują jednak w sieci osoby i instytucje celowo wprowadzające nas w błąd i narażające na duże straty. Np. poprzez kradzież naszych identyfikatorów i haseł, dzięki którym zdobywają nielegalny dostęp do kont bankowości elektronicznej. Dane zdobywane są przez nakłanianie użytkowników Internetu do odwiedzenia fałszywych witryn z rozrywką i wydających się oryginalnymi stronami czasopism i gazet. Nieświadomi niczego, rejestrujemy się na nich, a oszuści przejmują dane naszych logowań. Na stronę oszusta możemy wejść np. korzystając z linku do fałszywej strony przesłanego SMS-em lub mailem. Klikamy w niego automatycznie, nie podejrzewając oszustwa. Zakładamy, że jakaś osoba lub firma przesłała nam adres danej strony w dobrej wierze. E-mail przesłany na naszą skrzynkę może też zawierać załącznik ze złośliwym oprogramowaniem. W szczególności nie dajmy się skusić na darmowy dostęp do popularnych seriali lub darmowe abonamenty pozwalające korzystać z atrakcyjnej rozrywki.
Uwaga! Nie wstydźcie się prosić o wsparcie swoje dzieci i wnuki w poruszaniu się po cyfrowym świecie
Zakupy
Często nieostrożnie wchodzimy na strony, które tylko pozornie są witrynami znanych platform zakupowych. Ponieważ ich adresy nie budzą podejrzeń, a graficznie wyglądają niemal identycznie jak te, do których już przywykliśmy, logujemy się na nich ewentualnie najpierw rejestrujemy, a rejestracja wymaga podania większej liczby danych niż logowanie. Nasze podejrzenia zawsze powinna wzbudzić duża liczba wymaganych danych, w tym np. loginu i hasła do konta bankowego. Adres strony oszustów różni się od tego właściwego bardzo nieznacznie, np. zamiast litery m są rn. Aby tego uniknąć adresy najbardziej interesujących nas stron trzymajmy w pliku na pulpicie, uzupełniając go o nowe, już sprawdzone. Nie polegajmy na pamięci czy przysłanych linkach. Z prośbą o zweryfikowanie stron z maili i SMS-ów możemy zwrócić się do dzieci, wnuków lub dobrych znajomych.
Uwaga! Trzeba być czujnym zawsze, gdy witryna internetowa wymaga podania poufnych danych, jak PESEL lub hasło do konta bankowego. Adresy z trefnymi stronami mogą przesyłać nam także osoby prywatne, podszywające się pod naszych znajomych.
Jeśli już jesteśmy uczestnikami uczciwej platformy zakupowej, nie kupujmy niczego od sprzedawców mających negatywne opinie innych użytkowników lub oferujących przedmioty luksusowe po wyjątkowo niskiej cenie. Zawsze zwracajmy uwagę na to, czy zdjęcia pokazują rzeczywiste przedmioty opisywane w ofercie, czy są to zdjęcia reklamowe, co powinno nas zniechęcić. Częstą praktyką jest umieszczanie zdjęć ubrań i biżuterii markowych firm, a przysyłanie takich, które przysłowiowo "nawet nie stały obok oryginałów".
Uwaga! O uczciwości sprzedawcy świadczą rzeczywiste zdjęcia oferowanych przedmiotów i duża liczba pozytywnych ocen wystawionych przez kupujących.
Wyszukiwanie tylko na bezpiecznych stronach
Nieuczciwe firmy wyłudzające dane mogą reklamować się w wyszukiwarkach. Wtedy szukając informacji na interesujący nas temat otrzymujemy w wynikach także linki do stron oszukańczych. Obiecują np. dostęp do długiego tekstu ze zdjęciami, pod warunkiem zarejestrowania się na stronie lub uiszczenia niewielkiej opłaty. Jeśli to zrobisz (zwykle na stronie imitującej stronę twojego banku), oszuści zyskają dostęp do twojego konta i wyczyszczą je.
Uwaga! Korzystajmy tylko z pewnych i polecanych stron albo z takich, które nie wymagają rejestracji ani opłat za dostęp do treści. Zanim założymy konto na jakiejś stronie, np. z tekstami dotyczącymi historii, zjawisk paranormalnych czy podróży, upewnijmy się, że rzeczywiście znajdziemy tam to, czego szukamy: wiele różnych tekstów, a nie jeden.
Wyskakujące banery i co dalej?
W świecie cyfrowym możemy rozwijać pasje i zdolności, obserwować fascynujące blogi i uczyć się języków. Media społecznościowe to nie tylko kontakty towarzyskie, ale i zdobywanie wiedzy. Jednak nie będąc ostrożnymi i nie weryfikując wchodzenia na blogi z innymi ich obserwatorami możemy niechcący sprowadzić na swój komputer złośliwe wirusy. Nigdy nie klikaj w wyskakujące nagle na stronach tzw. banery, informujące o wygraniu wycieczki, samochodu, drogiego sprzętu, pieniędzy. Kliknięcie w nie – najczęściej odruchowe – sprawia, że wpadamy w sidła złośliwego oprogramowania.
Uwaga! Nie klikaj nawet w znak X zamykający podejrzany komunikat. Od razu wyjdź ze strony i więcej jej nie odwiedzaj, a jeśli nie da się z niej wyjść, zamknij całe okno przeglądarki.
10 zasad bezpiecznego korzystania z sieci
Podsumowując, aby zadbać o swoje bezpieczeństwo w Internecie, należy przestrzegać 10 zasad bezpiecznego korzystania z sieci:
- Korzystaj z mocnych haseł
- Korzystaj tylko z zaufanych sieci
- Używaj kluczy sprzętowych
- Stosuj oprogramowanie antywirusowe
- Nie otwieraj podejrzanych maili
- Aktualizuj przeglądarkę i system operacyjny
- Odwiedzaj jedynie bezpieczne strony
- Nie działaj pod wpływem emocji
- Nie klikaj w wyskakujące ekrany i podejrzane reklamy
- Nie podawaj swoich danych osobowych