Jestem w podeszłym wieku, w trudach życia codziennego pomaga mi niespokrewniona ze mną osoba. Chcę przekazać jej swoje mieszkanie, ale wykluczam skorzystanie z testamentu bądź darowizny, ze względu na wysoki podatek, jaki obciążyłby nabywcę. Czy prawo przewiduje jakieś inne umowy, z których możemy w tej sytuacji skorzystać? Czy mogę liczyć na zagwarantowanie mi dożywotniego prawa do mieszkania i pomocy ze strony nabywcy mieszkania? Janina z Radomia
Tak, Kodeks cywilny przewiduje umowy odpowiadające pani zamiarom. Może pani zawrzeć umowę o rentę, nadając jej charakter dożywotni i odpłatny. W takim przypadku w zamian za przeniesienie przez panią własności lokalu druga strona zobowiąże się do regularnego wypłacania na pani rzecz kwoty pieniędzy (renty) do końca pani życia. Za rentę można przenieść zarówno własność nieruchomości (gruntowej, budynkowej, lokalowej), jak i inne prawo (np. użytkowanie wieczyste lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu).
Zobacz też: Ile Kościół ma nieruchomości?
Po drugie, może pani skorzystać z umowy o dożywocie. W tym przypadku właściciel (zwany dożywotnikiem) przenosi własność swojej nieruchomości na rzecz innej osoby, która w zamian za to zobowiązuje się zapewnić mu dożywotnie utrzymanie. Co ważne, dożywotnik może żądać dożywotniego utrzymania od wszystkich kolejnych właścicieli nieruchomości. Swego prawa nie może jednak dożywotnik zbyć ani nie wchodzi ono do spadku po nim. O tym, co konkretnie kryje się pod pojęciem dożywotniego utrzymania, decydują strony umowy. Dopiero w braku ustaleń umownych zastosowanie znajdzie Kodeks cywilny, według którego nabywca nieruchomości powinien przyjąć dożywotnika jako domownika, dostarczać mu wyżywienie, ubrania, mieszkanie, światło i opał, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Istotnym praktycznym ograniczeniem stosowania umowy o dożywocie jest niemożność przenoszenia na jej podstawie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Przeczytaj też: Wszystko o rynku nieruchomości i pożyczkach
Zawarcie umów o rentę i o dożywocie można połączyć z obciążeniem zbywanej nieruchomości służebnością osobistą mieszkania na rzecz jej zbywcy, dzięki czemu będzie on uprawniony - mimo utraty własności - do mieszkania w tej nieruchomości do końca swego życia. Po wpisaniu do księgi wieczystej, służebność będzie skuteczna wobec kolejnych właścicieli nieruchomości. Niestety, służebnością tą nie można obciążyć spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Trzeba podkreślić, iż omówione wyżej umowy nie mogą być traktowane sztampowo. W szczególności zabezpieczenie interesów osoby pozbywającej się mieszkania wymaga przemyślanego unormowania rodzaju, wysokości i sposobu spełniania świadczeń na jej rzecz, waloryzacji tych świadczeń, zabezpieczenia ich wykonania itd.
Uwaga! W sobotę, 30 listopada br., odbędzie się kolejna edycja Dnia Otwartego Notariatu. Rejenci będą udzielali bezpłatnych porad w 19 największych miastach Polski. W trakcie tych spotkań notariusze będą udzielać informacji m.in. na temat wspominanych umów. Więcej informacji na temat Dnia Otwartego Notariatu znajdą państwo na stronie: www.porozmawiajznotariuszem.pl.
Podcasty
Playlisty tematyczne
