Jak napisać ważny testament nie wychodząc z domu? Wzory testamentów

Spis treści

1. Kto może spisać testament?
2. Kiedy testament jest nieważny?
3. Testament własnoręczny
4. Wzór testamentu własnoręcznego
5. Testament z zapisem zwykłym
6. Wzór testamentu z zapisem zwykłym
7. Testament z wydziedziczeniem
8. Wzór testamentu z wydziedziczeniem
9. Jak długo jest ważny testament własnoręczny?
10. Testament ustny
11. Co z testamentem własnoręcznym po śmierci testatora?
12. Przypadkowe znalezienie testamentu

Testament można sporządzić samodzielnie w domu, jeśli spełni się pewne warunki. Akt ostatniej woli będzie ważny, jeśli został spisany osobiście przez jednego spadkodawcę na kartce papieru, nawet jeśli charakter pisma jest niewyraźny, oraz opatrzony datą i własnoręcznie podpisany. Testamentu własnoręcznego nie można napisać na maszynie, nie może być także wydrukiem komputerowym. Podpis odręczny musi zawierać imię (imiona) i nazwisko. Nie uznaje się za podpis inicjałów lub parafy. 

Uwaga! Jeden testament może sporządzić tylko jedna osoba, ponieważ testament jest wolą. W polskim prawie nie ma testamentów wspólnych, np. napisanych przez oboje małżonków.

A co, jeśli testament nie ma daty? Zostanie uznany za ważny, o ile jednocześnie nie ma wątpliwości co do treści testamentu i tego, że spadkodawca był zdolny do jego sporządzenia. W wypadku kilku testamentów bez daty ważny jest ten napisany najpóźniej. Można to na przykład ustalić na podstawie treści testamentów, w jednym jest mowa o nieruchomości, a w innym nie, bo jeszcze jej nie było. Testament najlepiej przechowywać razem z ważnymi dokumentami. Warto też poinformować bliskie osoby o jego sporządzeniu i miejscu przechowywania. Można go także bezpłatnie zarejestrować w Notarialnym Rejestrze Testamentów (NORT). Po śmierci spadkodawcy każdy, kto dysponuje jego aktem zgonu, będzie mógł dowiedzieć się w dowolnej kancelarii notarialnej, czy zmarły nie zostawił testamentu zarejestrowanego w NORT. 

Kto może spisać testament?

Testament może sporządzić każda osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, czyli ukończyła 18 lat i nie jest ubezwłasnowolniona (tzn. nie pozbawiono jej możliwości samodzielnego podejmowania decyzji na temat swoich spraw, na przykład ze względu na chorobę psychiczną). Testament może zawierać ostatnią wolę tylko i wyłącznie jednej osoby. 

Kiedy testament jest nieważny?

Oprócz wskazanych wyżej przypadków testament będzie również nieważny, jeśli: 

• spadkodawca w momencie jego sporządzania nie był świadomy lub swobodny w swoich działaniach np. miał demencję bądź cierpiał na chorobę psychiczną, 
• spadkodawca sporządził testament na skutek błędu (to znaczy myślał, że rzeczywistość jest inna) i gdyby wiedział, jak sytuacja wygląda w rzeczywistości, to jego wola co do losów majątku byłaby inna,  
• spadkodawca sporządził testament, ponieważ ktoś mu groził, a w normalnej sytuacji nie dokonałby podziału tej treści. 

Testament własnoręczny

W jasnych i prostych sytuacjach majątkowych i rodzinnych, gdy chcemy podzielić swój majątek w częściach pomiędzy najbliższych i nie ma potrzeby korzystania z innych możliwości prawnych, sprawdzi się najłatwiejsza forma testamentu własnoręcznego. Poza obowiązkami formalnymi należy pamiętać, aby w testamencie własnoręcznym jasno spisać najważniejsze postanowienia, które określą, kto ma dziedziczyć po śmierci testatora. W celu uniknięcia wątpliwości warto scharakteryzować dokładnie osoby, które mają dziedziczyć (np. podając ich imię, nazwisko i PESEL oraz adres zamieszkania). 

Wzór testamentu własnoręcznego

Ciechanów, dnia 24 stycznia 2023 roku

Testament

Ja, Antoni Nowak PESEL, zamieszkały przy ul. Polnej 6, 00-102 Ciechanów,  do spadku po mnie powołuję po połowie moją córkę Grażynę Nowak PESEL zam. przy ul. Polnej 6, 00-102 Ciechanów, oraz mojego syna Jarosława Nowaka PESEL..., zam. przy ul. Ogrodowej 11, 00-102 Ciechanów.

Antoni Nowak /podpis własnoręczny/

Testament z zapisem zwykłym

Specjalny zapis umieszczony w testamencie pozwala przekazać spadkobiercy konkretny składnik majątku, na przykład samochód. Zgodnie z art. 968 kodeksu cywilnego spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły). Gdy spadkodawca zobowiązuje swego spadkobiercę testamentowego lub ustawowego do spełnienia określonego świadczenia na rzecz oznaczonej osoby, ta osoba jest zapisobiercą.

Zapis może być zawarty w testamencie własnoręcznym, jednak w takiej sytuacji zapisobierca nie otrzyma rzeczy automatycznie. Na podstawie odpowiednich zapisów zapisobiercy będą mogli dochodzić swych praw od innych spadkobierców. Można również uczynić tzw. zapis windykacyjny, ale tylko w testamencie notarialnym. W tym drugim przypadku osoba, na której rzecz dokonano zapisu, staje się właścicielem określonego przedmiotu z chwilą śmierci spadkodawcy i nie jest konieczne dokonywanie podziału spadku.

Wzór testamentu z zapisem zwykłym

Warszawa, dnia 15 maja 2019 roku

Testament

Ja, Jan Nowak, PESEL, zamieszkały..., do całości spadku po mnie powołuję moją żonę Krystynę Nowak, PESEL, zamieszkałą... Jednocześnie mojej córce Marzenie Nowak, PESEL, zamieszkałej..., jako zapisobiercy, zapisuję mój samochód marki Opel Corsa nr. rej. ...

Jan Nowak /podpis własnoręczny/

Testament z wydziedziczeniem

Testament z wydziedziczeniem pozwala pozbawić konkretną osobę nie tylko prawa do spadku, ale również prawa do zachowku. Wydziedziczyć można jedynie z konkretnych powodów, na przykład, jeśli krewny stale nie wypełniał w stosunku do spadkodawcy obowiązków rodzinnych. 

Wzór testamentu z wydziedziczeniem

Kraków, dnia 26 stycznia 2023 roku

Testament

Ja, Marek Cichy PESEL, do spadku po mnie powołuję w 25% mojego syna Jana Cichego, PESEL, zamieszkały..., a w 75% moją żonę Annę Cichą, PEZEL, zamieszkałą... Jednocześnie wydziedziczam moją córkę Ewę Cichą, PESEL, zamieszkałą..., ponieważ od dwudziestu lat nie utrzymuje ona ze mną kontaktów, nie pomaga mi i odmówiła wsparcia w czasie, w którym chorowałem na raka i przebywałem w szpitalu.

Marek Cichy /podpis własnoręczny/

Jak długo jest ważny testament własnoręczny?

Nie ma terminu ważności testamentu własnoręcznego. Jeśli testator (spadkodawca) nie zmieni, ani nie odwoła testamentu własnoręcznego, będzie on wiążący po jego śmierci, nawet jeśli od momentu sporządzenia do otwarcia spadku minie kilkadziesiąt lat.

Testament ustny

Specyficzny rodzaj testamentu powstaje przez ustne oświadczenie ostatniej woli w obecności dwóch świadków oraz osoby urzędowej (np. wójta, starosty, burmistrza, kierownika USC) i zostaje spisany w postaci protokołu.

Uwaga! Gdy istnieje obawa, że spadkodawca szybko umrze i nie ma czasu na oświadczenie wobec odpowiedniej osoby urzędowej, to aby testament był ważny:

• ostatnia wola spadkodawcy musi zostać oświadczona w obecności co najmniej trzech świadków,
• oświadczenie spadkodawcy musi zostać spisane w ciągu roku,
• pismo musi zostać podpisane przez spadkodawcę i dwóch świadków albo przez wszystkich świadków.

Protokół testamentu ustnego:

• spisuje się go z podaniem daty jego sporządzenia,
• odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków,
• podpisuje go spadkodawca, osoba, wobec której oświadczył on swoją wolę (np. wójt) oraz świadkowie.

Co z testamentem własnoręcznym po śmierci testatora?

Po śmierci testatora testament powinien być złożony w sądzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania spadkodawcy przed śmiercią. Jeśli jesteś w posiadaniu testament i jednocześnie jesteś spadkobiercą, możesz udać się od razu do notariusza w celu sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Jeśli ten, u kogo znajduje się dokument obejmujący ostatnią wolę, odmawiałby uczynienia zadość temu obowiązkowi, poniósłby odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę.

Testament, który znajduje się u notariusza lub został zarejestrowany w Notarialnym Rejestrze Testamentów (NRT), bez trudu da się odnaleźć. Co jednak, jeśli zagubi się testament własnoręczny? Orzecznictwo dopuszcza odtworzenie treści testamentu nawet na podstawie zdjęć, jednak wiąże się to oczywiście z dodatkowym czasem potrzebnym na zweryfikowanie rzeczywistego zamiaru testatora.

Przypadkowe znalezienie testamentu

Jeśli znajdzie się testament spisany przez spadkodawcę, nie wolno go niszczyć nawet wtedy, gdy spadkobiercy załatwili już notarialne poświadczenie dziedziczenia lub sądowe stwierdzenie nabycia spadku. Ponieważ takie dokumenty zostały wydane bez uwzględnienia ostatniej woli zmarłego, wymagają zmiany. Musi się np. odbyć nowe postępowanie spadkowe. Taki testament będzie ważny, o ile nie jest sprzeczny z prawem, czyli nie zawiera niezgodnego z prawem warunku dziedziczenia spadku. Na przykład niezgodne z polskim prawem jest polecenie, aby córka wyszła za mąż za osobę wskazaną przez testatora.

Po śmierci spadkodawcy testament powinien trafić do sędziego lub notariusza, w zależności od tego, czy ruszy procedura nabycia spadku przed sądem, czy procedura poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem.