Jak przejść z renty na emeryturę

Danuta Pacholska (59 l.) z Warszawy: Chciałabym już zostać emerytką

- Już od dawna zastanawiałam się nad tym, w jaki sposób przejść na wcześniejszą emeryturę. Pobieram II grupę renty inwalidzkiej przyznawaną okresowo. Co jakiś czas muszę więc stawiać się na komisję lekarską w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Wcześniejsza emerutura zaoszczędziłaby mi biegania do ZUS. Wydaje mi się też, że wcześniejsza emerytura byłaby bardziej korzystna finansowo. Jednak nie mogę mieć pewności, bo gubię się w przepisach. Nie pozostaje mi już chyba nic innego, jak poczekać, aż skończę 60 lat. A może jest jakieś inne wyjście.

Komu emerytura z urzędu

Każda rencistka, która skończy 60 lat, i każdy rencista, który skończy 65 lat otrzyma zamiast renty emeryturę. Jest to tzw. emerytura z urzędu. Dodatkowym warunkiem uzyskania emerytury w miejsce renty jest obowiązek podlegania przez rencistę ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Musisz udowodnić jakikolwiek okres ubezpieczenia i nie ma tu znaczenia, przez ile lat płaciłeś te składki ubezpieczeniowe.

Żeby twoja renta została zamieniona na emeryturę z urzędu, nie musisz składać żadnego wniosku, ZUS sam przyznaje ci emeryturę. Od dnia przyznania emerytury z urzędu nie przysługuje ci prawo do renty i nie masz prawa wyboru świadczenia.

Jak ZUS wyliczy emeryturę po rencie

Jeśli chcesz przejść z renty na wcześniejszą emeryturę lub pomostówkę, możesz sobie wybrać sposób, w jaki będzie ona przez ZUS wyliczona. Do obliczenia podstawy wymiaru emerytury możesz wskazać:
* zwaloryzowaną podstawę wymiaru renty albo
* zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę lub z dowolnych 20 lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Mogą to być:
* inne zarobki, to znaczy wszystkie dochody uzyskane w innym okresie niż te, które przyjęto do obliczenia podstawy wymiaru renty albo
* te same zarobki, jakie zostały przyjęte do obliczenia podstawy wymiaru renty, jeśli można je przyjąć także do ustalenia podstawy wymiaru emerytury (tzn. jeżeli są to zarobki z 20 najlepszych lub 10 kolejnych lat wybranych z całego okresu zatrudnienia).

Jak ZUS zwaloryzuje podstawę wymiaru renty

Jeżeli podstawę wymiaru emerytury stanowi podstawa wymiaru renty, to wówczas ZUS przyjmuje ją w wysokości uwzględniającej rewaloryzację i wszystkie waloryzacje od przyznania renty do przyznania emerytury.

Uwaga! Z takiej możliwości ustalenia podstawy wymiaru emerytury mogą skorzystać wyłącznie osoby, które - ubiegając się o to świadczenie - są uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy. Nie dotyczy ona tych osób, które wprawdzie wcześniej były uprawnione do renty, lecz prawo to straciły np. wskutek odzyskania zdolności do pracy.

Jak ZUS obliczy wysokość emerytury z podstawą wymiaru taką samą jak przy rencie

Każda emerytura - również i ta na którą przechodzi się po rencie, i do której ustalenia przyjmuje się podstawę wymiaru renty - to suma trzech składników:
* 24 proc. kwoty bazowej, czyli tzw. część socjalna emerytury,
* po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok składkowy (z uwzględnieniem pełnych miesięcy),
* po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok nieskładkowy (z uwzględnieniem pełnych miesięcy).

Trzeba pamiętać, że kwota bazowa, jaka zostanie przyjęta do obliczenia części socjalnej, będzie zależała od tego, czy będąc na rencie przez co najmniej 30 miesięcy pracowałeś zarobkowo i podlegałeś z tego tytułu ubezpieczeniu.

Jeśli nie udowodnisz takiego okresu ubezpieczenia, ZUS wyliczy ci wysokość emerytury od kwoty bazowej przyjętej do obliczenia renty. Następnie emerytura zostanie odpowiednio podwyższona o wszystkie waloryzacje od dnia przyznania renty do dnia przyznania emerytury.

Natomiast jeśli podlegałeś ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez co najmniej 30 miesięcy po przyznaniu renty, to:
* podstawa wymiaru emerytury zostanie obliczona od tej samej kwoty bazowej, od której obliczono rentę, a następnie odpowiednio zwaloryzowana,
* część socjalna emerytury (tzn. 24 proc. kwoty bazowej) zostanie obliczona według kwoty bazowej obowiązującej w dniu przyznania tej emerytury,
* część emerytury zależna od podstawy wymiaru i okresów składkowych i nieskładkowych zostanie obliczona od zwaloryzowanej podstawy wymiaru renty.

Kiedy opłaca się przyjęcie podstawy wymiaru renty do obliczenia emerytury

Przyjęcie podstawy wymiaru renty do obliczenia emerytury jest korzystne dla osób, które przeszły na rentę dość dawno (z pewnością przed 1 stycznia 1999 r.) i wyliczono ją inaczej niż na podstawie kolejnych 10 lub dowolnych 20 lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia, a przy ubieganiu się o emeryturę:
* nie mogą udowodnić zarobków wymaganych do zastosowania aktualnej kwoty bazowej,
* przedstawione zarobki są o tyle niższe od przyjętych przy obliczaniu renty, że emerytura byłaby niższa niż wyliczona od zwaloryzowanej podstawy wymiaru renty.

Ważne! Niezależnie od tego, w jaki sposób zostanie ustalona podstawa wymiaru świadczenia - wysokość emerytury nie może być niższa od wysokości dotychczas pobieranej renty.