Pierwsza z nich - to warunki jednakowe dla wszystkich osób, które ubiegają się o świadczenie przedemerytalne.
Druga - to warunki szczególne, zindywidualizowane, uzależnione od stażu pracy, wieku, przyczyn rozwiązania stosunku pracy itd.
Komu przysługuje
Prawo do świadczenia przedemerytalnego mają:
l pracownicy zwolnieni z zakładów pracy:
- z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy,
- z przyczyn dotyczących zakładu pracy, określonych ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- którzy wykonywali pracę przy produkcji wyrobów zawierających azbest,
l osoby, które przestały prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą ze względu na upadłość,
l byli renciści.
ZUS przyzna ci świadczenie przedemerytalne, jeśli poza tym spełniasz warunki dotyczące wieku i stażu pracy (czyli możesz udowodnić wymagany okres składkowy i nieskładkowy).
Złóż wniosek w terminie
ZUS przyzna ci świadczenie, jeśli zarejestrujesz się jako bezrobotny i przez co najmniej pół roku będziesz pobierał z urzędu pracy zasiłek dla bezrobotnych (w tym czasie nie mogłeś odmówić, chyba że z uzasadnionego powodu, podjęcia pracy zaproponowanej przez urząd, również w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych). Jeśli spełniasz te warunki, zgłaszasz się do oddziału ZUS w miejscu twojego zamieszkania albo właściwego dla miejsca twojego zameldowania i składasz wniosek o przyznanie świadczenia.
Wniosek musisz złożyć w ciągu 30 dni od wydania przez powiatowy urząd pracy zaświadczenia potwierdzającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Musisz dotrzymać tego terminu, bo inaczej ZUS nie przyzna ci świadczenia (w wyjątkowych wypadkach na twój wniosek ZUS może przywrócić ten termin). Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie z powiatowego urzędu pracy o dacie zarejestrowania się po utracie prawa do renty.
Kiedy ZUS odmówi
Jeśli spełniasz wszystkie warunki i złożyłeś wniosek w terminie, ZUS wydaje decyzję o przyznaniu świadczenia oraz podaje jego wysokość i termin wypłaty. Prawo do świadczenia przysługuje ci od następnego dnia po dniu złożenia wniosku. Jeśli jednak nie złożysz wniosku i wymaganych dokumentów w wyznaczonym terminie, ZUS wyda decyzję odmawiającą przyznania ci prawa do świadczenia przedemerytalnego.
Jak się odwołać
Od decyzji w sprawie świadczenia możesz się odwołać do sądu, ale za pośrednictwem ZUS. Masz na to miesiąc od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie składasz na piśmie lub ustnie do protokołu. Jeśli ZUS uzna odwołanie za słuszne, musi zmienić lub uchylić decyzję nie później niż w ciągu 30 dni od wniesienia odwołania. Jeśli natomiast ZUS nie uwzględni twego odwołania, musi przekazać sprawę (wraz z uzasadnieniem) do sądu nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia odwołania. Odwołanie rozpatruje sąd pracy i ubezpieczeń społecznych w sądzie okręgowym właściwym ze względu na twoje miejsce zamieszkania.
Kwota miesięczna
Od 1 marca 2012 r. wynosi 938,25 zł miesięcznie. Jeśli wcześniej miałeś prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, to otrzymasz świadczenie w wysokości przyznanej renty, jednak kwota ta nie może być wyższa niż 938,25 zł. Co roku możesz liczyć na podwyższenie swego świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego, bo są one waloryzowane na takiej samej zasadzie jak emerytury.
Moja renta jest bardzo niska
Elżbieta Koczewska (56 l.), rencistka z Juchnowca Górnego (woj. podlaskie):
- Pracowałam w sklepie spożywczym, przedszkolu, piekarni i w gospodarstwie rolnym, ale od kilku lat jestem na rencie i otrzymuję zaledwie 400 zł świadczenia. To moje jedyne źródło utrzymania i gdyby nie pomoc córki i zięcia, pewnie nie dałabym sobie rady. Słyszałam, że niektórzy renciści mogą, podobnie jak osoby pracujące, przejść na świadczenie przedemerytalne. Zastanawiam się, czy miałabym taką możliwość, ile bym na tym zyskała i czy wystarczy, że w swoim życiu przepracowałam tylko 20 lat.