Kiedy senior powinien zrezygnować z prowadzenia auta? Osoby 65+ za kierownicą

Zaprzestanie kierowania samochodem dla wielu starszych osób jest problemem. To dla nich przekroczenie progu, po którym już nie będą mogli mieć poczucia, że są sprawni i dobrze radzą sobie w życiu. Obawiają się też, że właśnie tak odbierze ich otoczenie i rodzina: „Dziadek (babcia) już nie jeździ-tylko patrzeć jak zniedołężnieje”. Zaprzestanie kierowania samochodem to takie życiowe „spocznij”. Były kierowca czuje się zwykle wykluczony z części życia, które wiódł z zadowoleniem i przekonaniem, że może.

Spis treści

1. Uwaga, Senior na drodze
2. Schorzenia i upośledzenia ograniczające jazdę samochodem
3. Przeciwskazania do jazdy samochodem
4. Ukryte choroby psychiczne
5. Kiedy zrezygnować z prowadzenia samochodu?
6. Zasypiający w trakcie jazdy
7. Zmiany w prawie jazdy 2024

Uwaga, Senior na drodze

Za kierownicą starszy człowiek czuje się młodziej, jest przekonany o swoim zdrowiu i umiejętnościach. Na drogach zżyma się na wybryki młodych kierowców, a oni bezczelnie nazywają Seniora za kółkiem „Siwkiem” (od siwych włosów).

Komisja Europejska, chcąc poprawić bezpieczeństwo jazdy, ma zamiar wprowadzić obowiązkowe badania dla seniorów.  

Chociaż akurat ta grupa kierowców w Polsce powoduje statystycznie najmniej wypadków, to nadal stwarza poważne zagrożenie na jezdniach. Wspomniana statystyka wypada tak pozytywnie dlatego, że kierujących osób starszych jest niewiele, a poza tym jeżdżą powoli. Taka jazda stwarza korki i prowokuje niebezpieczne wyprzedzanie przez szybsze samochody.

Schorzenia i upośledzenia ograniczające jazdę samochodem

Są takie schorzenia i upośledzenia zmysłów, przy których starszy człowiek nie może prowadzić samochodu. Co do tego KE podpiera się opiniami wielu specjalistów.

Badanie psychologiczne, jakiemu okresowo będą poddawani wszyscy kierowcy, a starsi o wiele częściej, jest określane jako „psychotechniczne”. A zatem sprawność umysłowa i prawidłowe kojarzenie będzie tam badane na równi ze sprawnością fizyczną: prawidłowością odruchów i brakiem zaburzeń nerwowo-ruchowych.

Takimi są np. pojawiające się nagle drgawki lub silne dreszcze wstrząsające ciałem. Ale również drętwienie kończyn. Trudno naciskać hamulec stopą z brakiem czucia i mocnym mrowieniem. Normalnie psychologowie się tym nie zajmują, ale kierowca to wie…

Przeciwskazania do jazdy samochodem

Według ekspertów demencja, choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona to nie jedyne schorzenia, których występowanie jest silnym przeciwwskazaniem do prowadzenia pojazdów. Na długiej liście znalazły się także:

• ubytek słuchu,
• znaczne pogorszenie wzroku,
• cukrzyca,
• udar mózgu,
• choroby nerek,
• problemy neurologiczne,
• zapalenie stawów,
• zaburzenia psychiczne,
• choroby układu sercowo-naczyniowego.

Ukryte choroby psychiczne

Badanie psychologiczne w obecnej formie często nie pozwala rozpoznać chorób psychicznych kierowcy, bo to umiejętność psychiatry. Cierpiący na schizofrenię (nawet lekką), depresję lub psychozę maniakalno-depresyjną powinni jednak dla bezpieczeństwa własnego i innych użytkowników drogi trzymać się z dala od „kółka”.

Np. ktoś z wymienioną wyżej psychozą w fazie tzw. manii może być przekonany o swoich super-mocach. Jego wyimaginowaną zdolnością może być np. kierowanie samochodem telepatycznie, bez dotykania kierownicy…

Kiedy zrezygnować z prowadzenia samochodu?

Aby to ustalić, nie do końca jeszcze określony zakres badań psychologicznych, którym kierowcy będą poddawani od 2024 r. nie może być jedyną wskazówką.

Każdy kierowca, a tym bardziej taki po 60-tce czy 70-tce, powinien sam przed sobą rozliczyć się z niedostatków utrudniających mu prowadzenie. Przecież tylko on wie np. o tym, że czasem widzi podwójnie lub niewyraźnie albo np. traci orientację w przestrzeni. Takie objawy są typowe przy zażywaniu niektórych leków na depresję lub stany lękowe. Lekarze przestrzegają nawet przed wyjściem na miasto po ich przyjęciu.

Bardzo wiele leków, nie tylko psychotropowych, wpływa np. na refleks lub prawidłowe widzenie. Jeśli zażywa się jakiekolwiek leki, zawsze trzeba sprawdzać, jakie mogą być ich skutki uboczne.

Psycholog może nie zapytać o doświadczanie takich stanów w wyniku zażywania leków, a inne testy mogą wypaść pozytywnie.

Zasypiający w trakcie jazdy

Cierpiący na narkolepsję, zasypiający po kilka razy dziennie w różnych sytuacjach, np. na stojąco, przy obiedzie, podczas wkręcania żarówki, czy nawet w pół słowa w trakcie wygłaszania referatu, nie mogą siadać za kierownicą – to oczywiste.

Kardiolodzy są zdania, że osoby z chorym sercem, mające zarówno za niskie, jak i zbyt wysokie ciśnienie, nie powinny siadać za kierownicą, ponieważ ich stan może się gwałtownie pogorszyć.

Wpływowi wieku kierowcy na zachowanie się na drodze postanowili bliżej się przejrzeć Skandynawowie.

Szwedzki Narodowy Instytut Badawczy Drogownictwa i Transportu orzekł, że kierowcy mający co najmniej 75 lat, podczas jazdy skupiają się na znakach drogowych, sygnalizacji świetlnej, liniach namalowanych na jezdni. Za to brakuje im podzielności uwagi.

Poza tym typowe dla seniorów (w tym, ale i młodszym wieku) jest zawężenie pola widzenia i sztywność karku.

Zmiany w prawie jazdy 2024

Badanie psychologiczne dla seniorów i nowe regulacje (w fazie projektowania):

1. Kierowcy w wieku 65 lub 70 lat, chcąc przedłużyć ważność swojego prawa jazdy, będą musiały przejść badania psychologiczne. Test ten ma ocenić ich zdolności psychiczne oraz wykryć ewentualne problemy z koncentracją. Seniorzy, którzy uzyskają pozytywny wynik, będą nadal mogli prowadzić pojazdy.
2. Przewiduje się wprowadzenie odświeżających testów dla osób po 70-tce.
3. Maksymalny termin ważności prawa jazdy dla seniorów prawdopodobnie zostanie skrócony do 5 lat.
4. Osoby powyżej 75. roku życia będą musiały przechodzić badania psychologiczne co roku.

Co się należy seniorom? Sprawdź w galerii poniżej

Listen on Spreaker.