Kluczowe zmiany w zwolnieniach lekarskich od 2025 roku. To będzie można robić na L4

Spis treści

1. Zwolnienia lekarskie w 2025 roku. Ważne zmiany w przepisach
2. Kto i jak będzie mógł dorobić będąc na L4?
3. Utrata zasiłku chorobowego za nieobecność w domu
4. Analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego: więcej pytań o L4
5. Komentarz eksperta: niezdolność do pracy przestanie być zero-jedynkowa

Zwolnienia lekarskie w 2025 roku. Ważne zmiany w przepisach

Pracowników, firmy i klientów ZUS czeka rewolucja w zwolnieniach lekarskich i systemie orzecznictwa. Zmiany mają wejść w życie z początkiem przyszłego roku - informuje wtorkowy "Dziennik Gazeta Prawna". Według przedstawionego właśnie przez rząd projektu ustawy w tej sprawie zmodyfikowane zostaną zasady wystawiania zwolnień lekarskich. "Chorujący pracownicy mogą liczyć na ich poluzowanie" - zaznacza "DGP". Jedna z ważnych zmian jest, jak informuje gazeta, taka, że chory na L4 będzie mógł wykonywać incydentalne czynności, np. podpisać rachunek, listę płac czy list przewozowy. "Co więcej, będzie mógł się również wybrać na niezbędne zakupy, na zabieg medyczny, wizytę lekarską czy na pocztę. Bez groźby, że ZUS nie wypłaci mu pieniędzy" - wskazał "DGP".

Kto i jak będzie mógł dorobić będąc na L4?

Czy można iść do pracy na L4? Teraz odpowiedź na to pytanie się zmieni. "Jeżeli pracownik zachoruje, będzie mógł – za odpowiednią adnotacją lekarza – dalej wykonywać obowiązki służbowe dla drugiego szefa. Obecnie jest to niedopuszczalne". Od nowego roku pracownik będzie mógł przebywać na L4 u jednego pracodawcy, a u drugiego wciąż pracować i pobierać wynagrodzenia za pracę. "DGP" podaje przykład takiej sytuacji, który złamał nogę, nie da rady malować i pielęgnować obrazów w galerii sztuki, ale może przeprowadzić wykład online dla uczelni z historii sztuki.

Utrata zasiłku chorobowego za nieobecność w domu

Od Nowego Roku pełny zasiłek chorobowy straci natomiast chory, który w momencie kontroli nie będzie przebywał w miejscu podanym na druku ZUS ZLA bądź w zawiadomieniu o zmianie tego adresu - czytamy w dzienniku. – To rozwiązanie wręcz niebezpieczne dla ubezpieczonych (…) Co np. w sytuacji, gdy w chwili wizytacji rekonwalescent będzie w domu, ale zaśnie i nie usłyszy dzwonka? Oczywiście ma prawo się bronić, ale jak udowodnić spanie we własnym łóżku, gdy nikogo nie było w mieszkaniu? – podkreśla cytowany przez DGP Andrzej Radzisław, radca prawny w Kancelarii Goźlińska, Petryk i Wspólnicy.

Analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego: więcej pytań o L4

Analitycy zwrócili uwagę, że aktywność internautów przedstawia jeden rosnący trend na rynku pracy – więcej pytań o zwolnienia L4. "Prawdopodobnie związana jest ona z przyrostem jednodniowych absencji. Raport ZUS wskazuje, że w 2023 r. wystawiono 1,4 mln takich L4 – ich odsetek w łącznej puli wzrósł z 5,8 do 6,6 proc." - poinformowali analitycy PIE. Powołując się na dane firmy Conperio, prowadzącej kontrole L4, ekonomiści z PIE ocenili, że głównie jest to związane z nieobecnościami w piątki, czyli przedłużaniem weekendów. "W 2024 r. trend prawdopodobnie pogłębi się" - ocenili.

Komentarz eksperta: niezdolność do pracy przestanie być zero-jedynkowa

Adwokat Piotr Wojciechowski, Kancelaria Paprocki Wojciechowski & Partnerzy, ocenia propozycję nowelizacji ustawy. Nowelizacja stanowi złoty środek w kwestii zwolnień lekarskich z tytułu niezdolności do pracy, jest zgodna z ukształtowaną linią orzeczniczą sądów i z pewnością przyczyni się do zmniejszenia liczby spraw, w których ZUS podejmuje kontrolę weryfikacyjną pod kątem faktycznego wykonywania pracy podczas zwolnienia lekarskiego. Dotychczas takie kontrole często prowadziły do utraty świadczeń przez uprawnionych pracowników.

Jedną z kluczowych zmian, jest doprecyzowanie pojęć takich jak „praca zarobkowa” oraz „aktywność niezgodna z celem zwolnienia od pracy”. W praktyce oznacza to, że jeśli ubezpieczony, przebywający na L4, wykona niezbędne czynności incydentalne, których zaniechanie mogłoby spowodować istotne straty finansowe dla pracodawcy lub kontrahenta, nie będą one uznawane za pracę zarobkową naruszającą zasady zwolnienia lekarskiego. Jest to kluczowe, gdyż dotychczas takie przypadki były powodem licznych nieporozumień, kończących się często utratą świadczeń po interwencji ZUS.

Jest to pożądana zmiana, różne rodzaje aktywności nie wykluczają się wzajemnie w kontekście wykonywania pracy zawodowej. Oznacza to, że możliwe jest wykonywanie pewnych obowiązków zawodowych mimo niezdolności do wykonywania innych czynności, które mogą stanowić podstawę do pobierania zasiłku chorobowego. Obecny stan prawny wprowadza zero-jedynkowe podejście do zasiłku chorobowego — osoba jest albo zdolna, albo niezdolna do jakiejkolwiek pracy, bez uwzględnienia możliwości częściowej zdolności, która lepiej odpowiada realiom współczesnego rynku pracy. Choć zmiany są kosmetyczne, mają istotne znaczenie dla ubezpieczonych, wspierając również obecne orzecznictwo.

Trzeba jednak liczyć się z tym, że pojęcie „czynności incydentalnej” może stać się przedmiotem sporów. Niewykluczone, że ZUS będzie interpretował to pojęcie inaczej, w sposób mniej przychylny dla uprawnionych. Zmiany dotyczą także osób zatrudnionych w dwóch lub większej liczbie miejsc pracy, co jest bardzo rozsądne i praktyczne.

Nowelizacja przewiduje, że w przypadku choroby pracownik, za odpowiednią adnotacją lekarza, będzie mógł nadal wykonywać obowiązki służbowe dla drugiego pracodawcy. Obecnie jest to niedopuszczalne.