Komitety zbierają podpisy, by zgłosić listy kandydatów. Czy to jest legalne?

To ostatnia szansa na zebranie podpisów, przed rejestracją list. Sztaby mniejszych kandydatów w pocie czoła robią co mogą, żeby zebrać odpowiednią liczbę podpisów. Lista do Sejmu musi mieć 5 tys. podpisów, a do senatu 2 tysiące. Problem mają jednak nie tylko sztaby. Wyborcy zastanawiają się, czy w związku z ubiegłorocznymi zmianami w przepisach o ochronie danych osobowych, podpisywanie list jest w ogóle legalne.

Urząd Ochrony Danych osobowych już rok temu przygotował specjalny poradnik, dotyczący ochrony danych osobowych w kampanii wyborczej. Dobra wiadomość dla sztabów jest taka, że przepisy RODO nie wpływają na przepisy Kodeksu wyborczego, to jednak nie zwalnia zbierających podpisy z odpowiedzialności za zebrane dane.

Według UODO przetwarzanie danych osobowych ujawniających poglądy polityczne jest dopuszczalne, gdy jest to związane z ważnym interesem publicznym, a takim jest prowadzenie wyborów.

- Poparcie w wyborach konkretnego kandydata poprzez złożenie podpisu na liście poparcia może ujawniać poglądy polityczne, a w niektórych sytuacjach także światopoglądowe obywatela. Mimo, że możliwe jest składanie podpisu pod kilkoma listami poparcia czy dokonanie wpłat na rzecz kilku komitetów wyborczych, w zdecydowanej większości przypadków obywatele popierają osobę lub partię, której program odzwierciedla ich przekonania, a co za tym idzie zarówno listy poparcia, jak i wpłaty na komitety wyborcze mogą zawierał szczególne kategorie danych osobowych określone w art. 9 RODO. Taki charakter może mieć nawet zawierająca dane osobowe lista wolontariuszy wspierających konkretny komitet wyborczy - podkreśla UODO.

UODO zwraca uwagę, że komitet wyborczy musi być w stanie wykazać, że osoba, której dane dotyczą, wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych. Co istotne, zgoda może być w dowolnym momencie wycofana, a osoba podająca swoje dane musi zostać o tym poinformowana.

Wątpliwości części wyborców budzi sposób konstruowania kart z podpisami, gdzie dane kolejnych osób znajdują się "jedna pod drugą" i mogą być widoczne. Według UODO sztaby nie muszą jednak zbierać każdego podpisu na oddzielnym arkuszu papieru. Zasłonięcie wypełnionej części listy jest akceptowalne.

A co czeka nasze dane po zakończeniu kampanii wyborczej? Obowiązki komitetów nie kończą się na zbieraniu podpisów i przed rozwiązaniem powinny zadbać o bezpieczeństwo danych.

 - Okres retencji danych osobowych przez komitety wyborcze jest uzależniony od tego, czy dane były przetwarzane bezpośrednio na podstawie obowiązujących przepisów prawa wyborczego, czy okres ich przechowywania będzie wynikał, wobec braku przepisów szczególnych, bezpośrednio z RODO. W drugim przypadku przetwarzane dane osobowe powinny być usunięte niezwłocznie po osiągnięciu celu ich przetwarzania. W związku z tym, iż zgodnie z art. 100 i 101 Kodeksu wyborczego, co do zasady komitety wyborcze ulegają rozwiązaniu w trybie przepisów o ich rozwiązaniu, w tym z mocy prawa, to zanim się to stanie, dane osobowe powinny zostać usunięte albo - jeżeli znajdują się w dokumentach z wyborów - przekazane do właściwego organu wskazanego w prawie wyborczym - stwierdza UODO.

25 maja 2018 r. weszła w życie ustawa, która implementuje do polskiego prawodawstwa RODO, czyli unijne rozporządzenie dotyczące ochrony danych osobowych. Zastąpiła ona dotychczasowy, wielokrotnie nowelizowany akt prawny, który obowiązywał w Polsce od przeszło 20 lat. Nowe przepisy nakładają restrykcyjne wymogi na wszystkie podmioty – publiczne i prywatne, duże i małe – które gromadzą i przetwarzają dane osobowe.