Koniec abonamentu RTV! Oficjalnie rząd Tuska likwiduje uciążliwą opłatę [AKTUALIZACJA]

• Rząd planuje zapewnić mediom publicznym stałe finansowanie w wysokości 2,5 mld zł rocznie z budżetu państwa, waloryzowane o inflację.
• Zostanie całkowicie zniesiony abonament RTV, uznany za "nieskuteczny" i "archaiczny" sposób finansowania.
• Celem reformy jest unowocześnienie systemu finansowania, zwiększenie jego przejrzystości i odciążenie obywateli.
• Nowy model ma umożliwić mediom publicznym lepszą realizację misji informacyjnej i kulturalnej, a jego wprowadzenie może nastąpić na początku przyszłego roku

Trzy filary reformy medialnej

Projekt nowelizacji ustawy medialnej opiera się na trzech fundamentalnych filarach: zapewnieniu niezależności władz mediów publicznych, stabilnym finansowaniu oraz ograniczeniu wydawania prasy przez jednostki samorządu terytorialnego.

Stałe finansowanie mediów publicznych z budżetu państwa

Podczas czwartkowej konferencji prasowej Marta Cienkowska, minister kultury i dziedzictwa narodowego, przedstawiła projekt nowelizacji ustawy medialnej. Jednym z jego kluczowych elementów jest zapewnienie mediom publicznym stabilnego finansowania w wysokości 2,5 mld zł rocznie, które ma pochodzić bezpośrednio z budżetu państwa.

Według minister, nowy system finansowania został wypracowany po szczegółowym audycie TVP oraz konsultacjach z Ministerstwem Finansów. Jak podkreśliła, wyliczona kwota ma stanowić kompromis między potrzebami mediów a „troską o budżet państwa”. Finansowanie będzie dodatkowo waloryzowane o inflację, co ma zapewnić jego długofalową stabilność.

Projekt w czwartek trafił do Zespołu ds. Programowania Prac Rządu, a następnie przejdzie konsultacje publiczne i międzyresortowe.

Abonament RTV odchodzi do historii

Największą zmianą zapowiadaną przez resort kultury jest całkowite zniesienie abonamentu radiowo-telewizyjnego. Minister Cienkowska określiła tę opłatę jako „absolutnie nieskuteczną” i „archaiczną”. W jej ocenie obecny model nie zapewniał mediom publicznym przewidywalnego źródła dochodów, a sam system poboru należności był „bardzo słabo ściągalny”.

„Abonament RTV nie spełnia już swojej funkcji, a jego utrzymywanie nie ma ekonomicznego ani społecznego uzasadnienia” – wskazała minister.

Likwidacja Rady Mediów Narodowych i nowa KRRiT

Projekt zakłada likwidację Rady Mediów Narodowych, której kompetencje przejmie Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Minister Cienkowska zapowiedziała, że po wejściu w życie ustawy kadencja obecnej KRRiT wygaśnie.

Nowa KRRiT będzie składać się z dziewięciu członków powoływanych na sześć lat. Zgodnie z zasadą rotacyjności, co dwa lata następować będzie wymiana jednej trzeciej składu. Czterech członków będzie wybierał Sejm, dwóch – Senat, a trzech – prezydent. Dodatkowo wymagane będzie poparcie branżowych organizacji pozarządowych.

Każdy kandydat będzie podlegał publicznemu wysłuchaniu z udziałem przedstawicieli organizacji pozarządowych, związków zawodowych oraz organizacji pracodawców. Uchwały Sejmu i Senatu świadczące o wyborze kandydatów będą wymagały pełnego uzasadnienia.

Apolityczność i eksperckość – nowe standardy

Kluczowym elementem reformy są rygorystyczne wymogi stawiane osobom zasiadającym we władzach mediów publicznych. Zasada apolityczności oznacza brak przynależności do partii politycznej przez pięć lat wstecz od momentu kandydowania, brak pełnienia funkcji w partii politycznej oraz niekandydowanie w wyborach powszechnych przez przynajmniej 10 lat.

Wymóg eksperckości to wyróżnianie się wiedzą i doświadczeniem w zakresie środków masowego przekazu, kultury i mediów oraz co najmniej pięcioletnie doświadczenie w zakresie tworzenia lub stosowania prawa dotyczącego mediów lub kultury, pracy w podmiocie będącym dostawcą usługi medialnej lub wydawcą prasy.

„Te wymogi będą dotyczyć wszystkich kandydatów, czy chodzi o zarządy spółek, czy rady programowe, rady nadzorcze, czy Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Każdy z tych procesów będzie w pełni jawny" – zapowiedziała minister Cienkowska.

Nowy model zarządzania mediami publicznymi

Projekt przewiduje jednoosobowe zarządy spółek medialnych, powoływane na pięć lat przez apolityczną KRRiT na wniosek komisji konkursowej. Każdy kandydat będzie musiał przedstawić projekt ramowej koncepcji funkcjonowania jednostki publicznej radiofonii i telewizji oraz rekomendacje organizacji pozarządowych. Rozmowy z kandydatami będą transmitowane na stronach internetowych spółek z udziałem prasy.

Rady nadzorcze w spółkach ogólnopolskich będą pięcioosobowe (w regionalnych – trzyosobowe) z pięcioletnią kadencją. W przypadku spółek ogólnopolskich trzech członków będzie powoływać KRRiT w drodze konkursu, a dwóch – minister kultury. W spółkach regionalnych dwóch członków powołuje KRRiT, a jednego – minister.

Rady programowe w spółkach ogólnopolskich będą liczyć dziewięć członków: siedmiu wybranych w konkursie spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje pozarządowe i dwóch spośród kandydatów zgłoszonych przez pracowników. W spółkach regionalnych będzie czterech członków z organizacji pozarządowych i jeden przedstawiciel pracowników.

Ograniczenia dla mediów samorządowych

Ustawa wprowadza istotne ograniczenia w wydawaniu mediów przez jednostki samorządu terytorialnego (JST). Według minister Cienkowskiej, zależna od władzy prasa to „negatywne zjawisko z punktu widzenia rozwoju niezależnych mediów lokalnych, a także dostępu obywateli do rzetelnych i obiektywnych informacji".

JST będą mogły wydawać jedynie biuletyny informacyjne, które nie będą zawierały treści publicystycznych ani reklam. Biuletyny musiałyby zawierać informację o finansowaniu ze środków samorządu terytorialnego. Ministerstwo pracuje nad programem wsparcia dla mediów lokalnych, który zostanie ogłoszony w przyszłym roku.

Nowy model w trosce o obywateli i jakość przekazu publicznego

Nowe rozwiązania mają – jak tłumaczyła Cienkowska – unowocześnić system finansowania mediów publicznych oraz zwiększyć jego przejrzystość. Odejście od abonamentu ma również zmniejszyć obciążenia dla obywateli, którzy dotychczas musieli ponosić dodatkowe koszty za korzystanie z radia i telewizji.

Projekt nowelizacji ustawy medialnej to kolejny etap działań rządu Donalda Tuska, którego celem jest odbudowa zaufania do instytucji publicznych. Zgodnie z zapowiedziami, środki przekazywane mediom będą rozliczane w sposób transparentny, a ich wydatkowanie – nadzorowane przez niezależne organy kontrolne.

Minister Cienkowska zadeklarowała, że ustawa medialna to priorytet rządu, a przede wszystkim Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Likwidacja mediów publicznych zostanie zakończona dopiero w momencie, kiedy nowa ustawa wejdzie w życie – wtedy media publiczne będą całkowicie odpolitycznione i będą miały nowe zasady funkcjonowania.

Reforma finansowania mediów publicznych ma wejść w życie po uchwaleniu zmian przez parlament, co – według zapowiedzi ministerstwa – może nastąpić na początku przyszłego roku