Koniec śmieciówek i strefy bezemisyjne. To kamienie milowe, na które zgodziliśmy się, żeby dostać KPO

Kamienie milowe w KPO

W ramach KPO Polska otrzyma 23,9 mld euro w formie dotacji i 11,5 mld euro w formie pożyczek w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF). Warunkiem otrzymania KPO są reformy i zobowiązania. Kraje przedstawiają Unii wprowadzanie zmiany, a KE ocenia jak udało się zrealizować reformy.

Krajowy Plan Odbudowy (KPO) zawiera 48 reform i 116 powiązanych z nimi kamieni milowych oraz 54 inwestycje i 166 wskaźników. Pełną listę zobowiązań znajdziecie w liczącym blisko 240 stron dokumencie, opublikowanym na oficjalnej stronie UE. Poniżej przedstawiamy najważniejsze elementy polsko-unijnego planu.

Koniec śmieciówek?

Jedną z reform jest pełne oskładkowanie wszystkich umów cywilnoprawnych, czyli w praktyce likwidacja śmieciówek. Według dokumentu ma to ograniczyć segmentację rynku pracy i zwiększyć zabezpieczenie społeczne pracowników. W efekcie nawet umowa o dzieło, podpisywana w celu świadczenia jednorazowej usługi, byłaby oskładkowana podobnie jak umowa o pracę. Z oskładkowania zwolnieni byliby uczniowie szkół ponadgimnazjalnych i studenci do 26. roku życia, którzy ubezpieczeni są niezależnie od pracy. Dodatkowo składki mają być uzależnione od dochodu. Obecnie liczone są od minimalnego wynagrodzenia.

Strefy bezemisyjne

Kroki milowe, wymagane przez Komisję Europejską dotyczą także środowiska i energetyki. Regulacje, które w założeniu mają poprawić jakość powietrza i nasze zdrowie mogą też zamieszać w gospodarce, która jest nadal uzależniona od węgla. Wśród zobowiązań, na które zgodziliśmy się, żeby dostać KPO znalazło się m.in. stworzenie w polskich miastach stref bezemisyjnych, więc de facto wyłączenie centrów wielu miast z ruchu samochodowego. Obowiązek tworzenia stref czystego transportu pojawiłby się w miastach o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys.

Kolejne opłaty dla kierowców

Mniej optymistyczne perspektywy rysują się przed kierowcami. W dokumencie mowa jest m.in. o nowych opłatach, które obciążyłoby kierowców, którzy tankują benzynę lub olej napędowy. Wszystko, zgodnie z wyjaśnieniem, aby zwiększać atrakcyjność samochodów elektrycznych. Rzecznik rządu Piotr Müller wyjaśnił, że to elementy, które będą podlegać debacie, "w jakim obszarze i w jakim wymiarze tego typu działania miałyby być podejmowane". Poza tym, nowe odcinki autostrad i dróg ekspresowych mają być płatne już od przyszłego roku. Ministerstwo Infrastruktury nie zgodziło się jednak z taką interpretacją i przekonuje, że nie ma planów na wprowadzenie takich opłat.

Bezpieczniejsze drogi

Co roku przerażają nas statystyki dotyczące śmierci w wypadkach drogowych. Również bezpieczeństwo w ruchu drogowym zostało uwzględnione w dokumencie KE. Wśród zobowiązać jest przebudowa 305 miejsc niebezpiecznych, budowa 90 km obwodnic oraz instalacja 128 automatycznych urządzeń rejestrujących. Inwestycje drogowe mają wynieść 3,1 mld zł

Modernizacja setek kilometrów torów

Wśród kamieni milowych, których Unia oczekuje od Polski znajdziemy także modernizację kolei. Do 2026 roku Polska musi wyremontować 478 kilometrów torów, a porozumienia finansowe w tej sprawie trzeba podpisać jeszcze w 2024 r.

Więcej miejsc w żłobkach

W ramach projektów związanych z rozwojem konkurencyjności znajdzie się trochę środków na żłobki. Powstanie jeden spójny system tworzenia i wspierania instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. W efekcie ma powstać więcej miejsc w żłobkach. Projekt zakłada także większą przystępność cenową i jakość opieki. Powiązana z reformą inwestycja o wartości 1,7 mld zł pozwoli sfinansować powstanie 47,5 tys. nowych miejsc opieki nad dziećmi do lat 3.

Internet 100 Mb/s  w każdym domu

Na transformację cyfrową trafi 12,5 mld zł z dotacji i ponad 9 mld z pożyczek. Za te pieniądze ma powstać więcej e-usług publicznych oraz poprawione ba zostać cyfrowe bezpieczeństwo. Wśród dążeń jest także projekt zapewnienia szerokopasmowego internetu w całym kraju. Prawie milion gospodarstw ma zyskać dostęp do Internetu o przepustowości co najmniej 100 Mb/s (z możliwością zwiększenia do przepustowości gigabitowej).

Lepsze szpitale i więcej sprzętu

Służba zdrowia dostanie prawie 20 mld zł. Dzięki tym środkom możliwe będzie przeprowadzenie przebudowy, rozbudowy i modernizacji m.in. szpitali, czy uzdrowisk. Trafi tam również nowoczesny sprzęt i aparatura medyczna, które pozwolą na poprawę jakości leczenia pacjentów. Nowy sprzęt trafi do 300 szpitali a w 280 szpitalach wykonane zostaną prace polegające na poprawie stanu ich infrastruktury. Znajdą się także pieniądze na wsparcie finansowe lub mentorskie dla 25,4 tys. studentów z zakresu nauk medycznych.

Ścieżki rowerowe

 Przy okazji reform środowiskowych zaplanowana jest także budowa ścieżek rowerowych i bezpiecznych ciągów pieszych. 

Dopłaty na termomodernizację

Według listy kamieni milowych, pojawia się pieniądze dla uboższych osób na ekologiczne remonty domów, zwiększenie efektywności energetycznej oraz środki na zieloną transformację miast.