Kto ma prawo do świadczenia przedemerytalnego?

Żeby starać się o świadczenie, musisz najpierw udać się do powiatowego urzędu pracy i uzyskać prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Świadczenie może być ci przyznane, jeśli masz status osoby bezrobotnej, jesteś zarejestrowany jako bezrobotny i przez co najmniej pół roku pobierałeś zasiłek dla bezrobotnych. W tym czasie nie mogłeś odmówić (chyba że z uzasadnionego powodu) podjęcia pracy zaproponowanej przez urząd, również w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Musisz złożyć w ZUS-ie wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w ściśle określonym terminie.

Przeczytaj koniecznie: Pracujący emeryt straci świadczenia

Kryteria dotyczące wieku i stażu zmieniają się w zależności od przyczyn rozwiązania przez zakład pracy umowy o pracę.

Musisz spełnić warunki - Jeśli straciłeś pracę z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy:

- musisz mieć ukończone co najmniej 56 lat (kobieta) lub 61 lat (mężczyzna) do dnia rozwiązania umowy o pracę (lub stosunku służbowego) oraz udowodniony staż pracy wynoszący co najmniej 20 lat (kobieta) i 25 lat (mężczyzna).

- bez względu na wiek, pod warunkiem że do 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie umowy o pracę lub stosunku służbowego twój staż pracy wynosił co najmniej 34 lata (kobieta) i 39 lat (mężczyzna).

- Jeśli straciłeś pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy (np. likwidacja stanowiska, zwolnienia grupowe, przyczyny ekonomiczne):

- musisz mieć ukończone co najmniej 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna) do dnia rozwiązania stosunku pracy (lub stosunku służbowego) oraz masz 30-letni (kobieta) lub 35-letni staż pracy (mężczyzna),

- bez względu na wiek, jeśli do dnia rozwiązania umowy o pracę (stosunku służbowego) masz staż pracy wynoszący co najmniej 35 lat (kobieta) lub 40 lat (mężczyzna).

- Jeśli prowadziłeś własną firmę i sąd ogłosił jej upadłość:

- Do dnia, w którym sąd wydał postanowienie o upadłości firmy, musisz mieć ukończone co najmniej 56 lat (kobieta) oraz 61 lat (mężczyzna) oraz legitymować się stażem pracy wynoszącym 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Konieczne, żeby działalność gospodarcza (niezwiązana z rolnictwem) była prowadzona bez przerwy co najmniej dwa lata przed dniem ogłoszenia upadłości i za ten okres były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne.

- Jeśli straciłeś prawo do renty:

- musisz mieć ukończone co najmniej 55 lat (kobieta) oraz 60 lat (mężczyzna) oraz udowodnić 20-letni (kobieta) lub 25-letni (mężczyzna) staż pracy. Wcześniej przez 5 lat bez przerwy musiałeś pobierać rentę z tytułu niezdolności do pracy. Musisz zarejestrować się w urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia, w którym straciłeś do niej prawo.

Krok po kroku do świadczenia

Świadczenie przyznaje i wypłaca ZUS. Jeśli się o nie starasz, musisz złożyć wniosek w oddziale ZUS i dołączyć do niego komplet dokumentów potwierdzających twoje prawo do świadczenia. Wniosek musisz złożyć w ciągu 30 dni od wydania przez powiatowy urząd pracy zaświadczenia potwierdzającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Musisz dotrzymać tego terminu, bo inaczej ZUS nie przyzna ci świadczenia (w wyjątkowych wypadkach ZUS może przywrócić ten termin).

Jeśli w okresie poprzedzającym złożenie wniosku pracowałeś (nawet w ramach prac interwencyjnych czy robót publicznych) i praca zakończyła się po upływie 6-miesięcznego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, to wniosek musisz złożyć w ciągu 14 dni od zakończenia tej pracy i nie masz możliwości przedłużenia tego terminu.

Wniosek musi być czytelnie wypełniony i własnoręcznie podpisany. Do wniosku muszą być dołączone (w zależności od sytuacji) odpowiednie dokumenty lub oświadczenia potwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie świadczenia i ustalenie jego wysokości. Najlepiej zapytać w oddziale ZUS, jakie dokumenty w twojej sytuacji będą konieczne.

Jeśli spełniasz wszystkie warunki i złożyłeś wniosek w terminie, ZUS wydaje decyzję o przyznaniu świadczenia oraz podaje jego wysokość i termin wypłaty. Prawo do świadczenia przysługuje ci od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z wymaganymi dokumentami. Jeśli jednak nie złożysz wymaganych dokumentów w wyznaczonym terminie, ZUS wyda decyzję odmawiającą przyznania ci prawa do świadczenia. Od decyzji możesz się odwołać do sądu, ale za pośrednictwem ZUS. Masz na to miesiąc od dnia doręczenia decyzji.

Ile wynosi świadczenie? Od 1 marca 2011 r. to kwota 867,25 zł miesięcznie. Jeśli ostatnio miałeś prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, to otrzymasz świadczenie w wysokości przyznanej renty, jednak kwota ta nie może być wyższa niż 867,25 zł. Co roku możesz liczyć na podwyższenie swego świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego, bo są one waloryzowane na takiej samej zasadzie jak emerytury.

Każdy, kto ma prawo do świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego, może dodatkowo pracować i dorabiać. Ale musisz uważać i dokładnie liczyć swoje dochody, bo gdy przekroczysz dopuszczalny limit zarobków, świadczenie podlega zawieszeniu lub zmniejszeniu.

Kiedy ZUS zawiesi świadczenie

- gdy uzyskasz prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy,

- gdy będziesz pobierał rentę strukturalną lub świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.

Kiedy stracisz prawo do świadczenia

- gdy złożysz wniosek o ustanie prawa do tego świadczenia,

- w dniu poprzedzającym dzień osiągnięcia wieku emerytalnego, w którym skończysz 60 lat (dla kobiety) i 65 lat (dla mężczyzny),

- w dniu poprzedzającym dzień, w którym ZUS przyznał ci prawo do emerytury,

- w dniu, w którym zostałeś właścicielem nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe albo współwłasności nieruchomości rolnej, jeżeli twój udział przekracza 2 ha przeliczeniowe.

Możesz przejść ze świadczenia na wcześniejszą emeryturę

Jeśli w czasie pobierania świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego spełnisz wszystkie warunki niezbędne do przyznania wcześniejszej emerytury, możesz wystąpić do ZUS z wnioskiem o jej przyznanie. Jeśli nie złożysz takiego wniosku, to w dalszym ciągu ZUS będzie wypłacał świadczenie albo zasiłek przedemerytalny. Jeśli jednak zdecydujesz się na przejście ze świadczenia lub zasiłku na wcześniejszą emeryturę i złożysz wniosek o nią, nie będziesz mógł wybierać - czy chcesz pobierać świadczenie przedemerytalne czy emeryturę. W dniu, w którym uzyskasz prawo do emerytury, nie będziesz miał prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Zasiłek lub świadczenie przedemerytalne jest wypłacane tylko do osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). ZUS ma obowiązek w takim przypadku wszczęcia z urzędu postępowania o przyznanie emerytury. Musi cię poinformować o wstrzymaniu wypłaty zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego oraz o przysługującym ci prawie do złożenia wniosku o emeryturę. Zawiadomienie z ZUS powinieneś dostać na dwa miesiące przed ukończeniem 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) wraz z informacją o terminie wstrzymania wypłaty świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego.