NAUKA ROZWIJA SIĘ DLA GOSPODARKI

W nowej perspektywie finansowania funduszy UE na lata 2014-2020 Polska dostała rekordowo dużo pieniędzy. Zostaną one wydane nie tylko na inwestycje drogowe, zakupy ekologicznych autobusów czy remonty szkół. Środków nie zabraknie też na rozwijanie potencjału zawodowego Polaków i innowacyjność nauki. Zostaną one przeznaczone nie tylko na unowocześnianie szkolnictwa na każdym poziomie – od zawodowego po wyższe, ale też na budowanie trwałych związków między naukowcami a przedsiębiorcami. Przedstawiciele biznesu zostaną włączeni w proces badawczy oraz będą zabierali głos na temat programów kształcenia, zaś naukowcy, by dostać dotację, muszą tworzyć projekty, które będą świetne nie tylko w teorii, ale też i w praktyce.

Unia wspiera naukę

Nasi naukowcy już od jakiegoś czasu dokształcają się, rozwijają i pracują wspierani przez fundusze unijnych. W minionych latach część uczelni wystąpiła o dotację na badania i rozwój, a z uzyskanych pieniędzy zorganizowała swoim pracownikom możliwość poszerzania ich kompetencji. Tak stało się choćby w krakowskim Instytucie Metalurgii i Inżynierii Materiałowej Polskiej Akademii Nauk. Z funduszy zrealizowano m.in. interdyscyplinarne studia doktoranckie z zakresu inżynierii materiałowej z wykładowym językiem angielskim dla kilkunastu naukowców. Dzięki dotacji lub stypendium finansowanym z UE mogli oni prowadzić pracę badawczą. Instytut przy wsparciu unijnym zrealizował też drugą edycję projektu „Upowszechnianie osiągnięć polskiej oraz światowej fotowoltaiki w procesie kształcenia na poziomie wyższym". W ramach projektu odbyło się ponad 180 godzin zajęć, zorganizowano II Krajową Konferencję Fotowoltaiki w Krynicy, Europejską Letnią Szkołę Fotowoltaiki w Krakowie oraz wydano przydatny studentom podręcznik.

Innowacje w cenie

W poprzednim rozdaniu funduszy unijnych uczelnie wyższe mogły ubiegać się również o dotacje na remonty, rozbudowę zaplecza naukowego czy organizację nowych pracowni i laboratoriów badawczych. Tym razem Fundusze Europejskie wesprą przede wszystkim rozwój potencjału naukowego. Uczelnie wciąż będą mogły ubiegać się o środki na organizację lub wyposażanie laboratorium, jednak nie będą to już zwykłe inwestycje w „infrastrukturę". Nowe laboratoria mają służyć przede wszystkim temu, aby uczelnie działały jako centra badawcze oraz miały potencjał do prowadzenia prac badawczych i rozwojowych. Dotację można również pozyskać na rozwój nowych technologii. Jeśli uczelnia ma status centrum badawczo- rozwojowego to może również otrzymać dotację na prowadzenie prac, które mogą być potem wykorzystywane w biznesie. To działa również w drugą stronę. Na dotację ma szansę firma, która będzie potrzebowała środków na wdrożenie wyników prac badawczych w praktyce biznesowej.

Programy dla rozwoju

Rozwój uczelni jako ośrodków badawczych i rozwojowych ale także dydaktycznych oraz ich pracowników będzie teraz wspierany głównie z programów Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) oraz Inteligentny Rozwój (POIR). Pierwszy z nich będzie wspomagał uczelnie w unowocześnianiu się, dostosowywania programu nauczania do potrzeb przedsiębiorców i rynku pracy, rozbudowywaniu oferty dydaktycznej, a także we wprowadzaniu zmian w zarządzaniu jednostkami. POIR wzmocni potencjał pracowników naukowych, którzy na co dzień prowadzą prace badawcze i rozwojowe (B+R). Dotacje zasilą projekty naukowe, realizowane przez naukowców zatrudnionych w przedsiębiorstwach bądź prowadzących badania naukowe zaspokajające potrzeby biznesu, zapewnią dostęp do niezbędnej infrastruktury B+R oraz ułatwią współpracę z przedsiębiorcami w komercjalizacji wyników badań. W programie zapisano szereg możliwości inwestowania w potencjał kadry naukowej. Dają one szansę zdobywania nowej wiedzy i umiejętności w projektach zespołowych prowadzonych przez wybitnych uczonych z całego świata w jednostkach naukowych lub przedsiębiorstwach pracujących w najbardziej innowacyjnych obszarach.

Pieniądze dostaną np. projekty prowadzone przez wracających do kraju wybitnych naukowców polskiego pochodzenia lub tych, którzy mają przerwę w pracy badawczej. O dotację mogą się ubiegać również projekty rozwojowe realizowane pod kierunkiem naukowca posiadającego wybitne doświadczenie we współpracy z gospodarką w projektach zespołowych, jeśli zakładają rozwój technologii lub świadczenia usług badawczych dla przedsiębiorstw. W POIR przewidziano też pieniądze na rozwój umiejętności w zakresie zarządzania badaniami naukowymi, współpracy z przedsiębiorstwami lub dla najnowszych osiągnięć naukowych. Finansowane będą też projekty badawcze prowadzone przez doktorantów lub naukowców odbywających staże w przedsiębiorstwach. O wsparcie będą mogły ubiegać się również projekty badawcze realizowane przez uczonych na wczesnym etapie kariery naukowej.

Energiczny rozwój

Również w POWER zarezerwowano dużą pulę pieniędzy dla naukowców. W programie przewidziano dofinansowania do wysokiej jakości studiów doktoranckich, które można określić jako „kluczowe dla gospodarki". To takie, które odbywają się w ścisłej współpracy z otoczeniem biznesowym i gospodarczym, a w ich wyniku powstawać będą projekty, które będzie można „wcielić w życie". Z tego programu finansowane będą też działania, które sprawią, że zajęcia dydaktyczne będą lepiej przystosowane do wymogów nowoczesnej gospodarki. Jak? Poprzez podnoszenie kompetencji kadry uczelni w zakresie innowacyjnych metod nauczania, umiejętności informatycznych (w tym posługiwania się bazami danych i ich wykorzystaniem w procesie kształcenia), prowadzenie zajęć w języku obcym oraz zarządzanie informacją. Znajdą się też środki na zagraniczne staże dla naukowców i wymianę międzynarodową kadr. Bardzo ważne jest również, aby nie był to jednorazowy zryw. Doskonalenie kadr musi bowiem ewoluować, być zaplanowane na wiele lat, zaś plan działań powinien być co najmniej raz na 3 lata aktualizowany i dostosowywany do potrzeb rynku.