Nowe świadczenie dla wdów i wdowców już od lipca: Zasady, kwoty i pułapki

Spis treści

1. Komu przysługuje renta wdowia
2. Wypłaty renty wdowiej od 1 lipca
3. Uwaga na limit renty wdowiej
4. Ile może wynieść renta wdowia i jak ZUS oblicza to świadczenie? [PRZYKŁADY]

Możliwość pobierania jednocześnie dwóch świadczeń – na przykład pełnej renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku oraz 15 proc. własnej emerytury – stanowi dla wielu osób ubiegających się o rentę wdowią szansę na poprawę sytuacji materialnej. Dodatkowo od 1 stycznia 2027 roku wysokość drugiego świadczenia wzrośnie z 15 do 25 proc.

Komu przysługuje renta wdowia

Świadczenie przysługuje osobom, które jednocześnie spełniają wszystkie następujące warunki:

• ukończyły 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni),
• pozostawały w związku małżeńskim do śmierci współmałżonka,
• nie zawarły ponownie związku małżeńskiego,
• mają prawo do dwóch świadczeń emerytalno-rentowych: własnego (emerytury lub renty) oraz renty rodzinnej po zmarłym małżonku,
• prawo do renty rodzinnej nabyły nie wcześniej niż po ukończeniu 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni). Oznacza to, że kobieta nie mogła zostać wdową przed ukończeniem 55 lat, a mężczyzna – przed ukończeniem 60 lat.

Wypłaty renty wdowiej od 1 lipca

Pierwsze wypłaty renty wdowiej rozpoczną się 1 lipca 2025 roku. Osobom otrzymującym swoje podstawowe świadczenia pierwszego dnia miesiąca ZUS przekaże środki:

• 26 czerwca (przy dostarczaniu przez pocztę),
• 30 czerwca (przy wpłacie na konto w banku).

Ważne! Dla osób pozostających w związku małżeńskim więcej niż raz: Renta wdowia przysługuje wyłącznie po ostatnim zmarłym współmałżonku, a prawo do świadczenia po poprzednim małżonku wygasa w dniu poprzedzającym zawarcie nowego małżeństwa.

ZUS traktuje na równi z rentą rodzinną nie tylko tę, którą wypłaca sam, lecz również rentę rodzinną wypłacaną przez inne organy emerytalno-rentowe: rentę rodzinną dla rolników, wojskową rentę rodzinną oraz policyjną rentę rodzinną.

Uwaga na limit renty wdowiej

Kiedy renta wdowia nie przysługuje, a kiedy ulega pomniejszeniu:

Aby wdowie lub wdowcowi została przyznana renta wdowia, wysokość pobieranej przez nich emerytury lub renty rodzinnej nie może przekraczać trzykrotności najniższej emerytury. Obecnie wynosi ona 5636,73 zł brutto.

Przykłady:

• Jeśli emerytura wynosi 5900 zł brutto – renta wdowia nie przysługuje.
• Jeśli emerytura jest niższa niż 5636,73 zł brutto, ale renta rodzinna wynosi np. 5750 zł brutto (przekracza trzykrotność najniższej emerytury) – renta wdowia również nie przysługuje.

Renta wdowia zostanie odpowiednio pomniejszona, jeżeli łączna suma obu świadczeń (własnego i rodzinnego) przekracza trzykrotność najniższej emerytury, czyli 5636,73 zł brutto. W takim przypadku nie traci się prawa do renty wdowiej, ale jej wysokość zostaje zmniejszona – ZUS pomniejszy wypłatę o kwotę przekroczenia.

Gdy łączna suma obu świadczeń nie przekracza trzykrotności najniższej emerytury, renta wdowia zostanie wypłacona w całości.

Renta wdowia będzie wypłacana od lipca w jednym z dwóch wariantów:

• Wariant pierwszy: 15 proc. własnego świadczenia + cała renta rodzinna
• Wariant drugi: całe świadczenie własne + 15 proc. renty rodzinnej

Ważne! Jeżeli nie mamy pewności, który wariant będzie korzystniejszy, we wniosku o rentę wdowią można zaznaczyć, aby ZUS sam dokonał wyboru lepszego dla nas wariantu.

Ile może wynieść renta wdowia i jak ZUS oblicza to świadczenie? [PRZYKŁADY]

Przykład 1

Pani Anna ma 70 lat, jest wdową od pięciu lat i ma prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz do własnej emerytury. Renta rodzinna pani Anny wynosi 4890 zł brutto, a jej emerytura – 5600 zł brutto. Żadna z tych kwot nie przekracza trzykrotności najniższej emerytury (5636,73 zł brutto). Pani Anna, spełniając także pozostałe warunki, ma prawo do renty wdowiej. Jednak suma jej emerytury i renty rodzinnej przekracza trzykrotność najniższej emerytury, więc wyliczona renta wdowia zostanie pomniejszona o kwotę przekroczenia.

Gdyby pani Anna wybrała wariant pierwszy (15 proc. własnego świadczenia + cała renta rodzinna), jej renta wdowia wynosiłaby: 840 zł + 4890 zł = 5730 zł brutto

Gdyby wybrała wariant drugi (całe świadczenie własne + 15 proc. renty rodzinnej), jej renta wdowia wynosiłaby: 5600 zł + 735,50 zł = 6333,50 zł brutto

Kwota przekroczenia (pomniejszenia) wynosi: 5600 zł + 4890 zł - 5636,73 zł = 4853,27 zł brutto

Renta wdowia pani Anny zostałaby pomniejszona o kwotę przekroczenia:

• w pierwszym wariancie: 5730 zł - 4853,27 zł = 876,73 zł brutto
• w drugim wariancie: 6333,50 zł - 4853,27 zł = 1480,23 zł brutto

Wniosek: Pani Annie nie opłaca się wnioskować o rentę wdowią i powinna nadal pobierać wyższe ze świadczeń, czyli swoją emeryturę.

Przykład 2

Pan Adam to 72-letni wdowiec, który owdowiał 3 lata temu. Ma przyznane prawo do emerytury w wysokości 2700 zł oraz do renty rodzinnej wynoszącej 2100 zł. Obecnie pobiera emeryturę jako świadczenie korzystniejsze, ale złożył już wniosek o rentę wdowią, wybierając wariant drugi (całe świadczenie własne + 15 proc. renty rodzinnej).

Łączna kwota świadczeń, którą będzie mógł pobierać, wyniesie: 2700 zł + 315 zł = 3015 zł brutto

W tym przypadku nie ma mowy o pomniejszeniu świadczenia, ponieważ suma emerytury i renty rodzinnej pana Adama (4800 zł) nie przekracza kwoty 5636,73 zł brutto.

Gdyby pan Adam wybrał wariant pierwszy (cała renta rodzinna + 15 proc. swojej emerytury), jego renta wdowia wyniosłaby: 2100 zł + 405 zł = 2505 zł brutto – byłaby więc niższa od dotychczas pobieranego świadczenia.

Przykład 3

Pani Jadwiga ma 66 lat, owdowiała przed 5 laty, ma prawo do renty rodzinnej po mężu w wysokości 2800 zł oraz do własnej emerytury policyjnej wynoszącej 3500 zł. Pobiera emeryturę policyjną, jednak zamierza złożyć wniosek o rentę wdowią (ma na to czas do końca lipca). Nie wie, który wariant wybrać, więc chce zaznaczyć we wniosku, aby ZUS sam dokonał wyboru.

Pani Jadwiga spełnia wszystkie warunki do uzyskania renty wdowiej.

• Wariant pierwszy (15 proc. własnego świadczenia + cała renta rodzinna): 525 zł + 2800 zł = 3325 zł
• Wariant drugi (całe świadczenie własne + 15 proc. renty rodzinnej): 3500 zł + 420 zł = 3920 zł

Drugi wariant byłby korzystniejszy, jednak od wyliczonych kwot należy odjąć kwotę przekroczenia, ponieważ suma świadczeń pani Jadwigi przekracza trzykrotność najniższej emerytury.

Kwota przekroczenia wynosi: 3500 zł + 2800 zł - 5636,73 zł = 663,87 zł

Po pomniejszeniu:

• wariant pierwszy: 3325 zł - 663,87 zł = 2661,13 zł
• wariant drugi: 3920 zł - 663,87 zł = 3256,13 zł

Wniosek: Nawet w korzystniejszym wariancie renta wdowia byłaby mniejsza niż emerytura policyjna pani Jadwigi, więc nie powinna składać wniosku o rentę wdowią.

Przykład 4

Pan Mateusz ma 78 lat i od 8 lat jest wdowcem. Ma prawo do własnej emerytury w wysokości 2050 zł oraz do renty rodzinnej po żonie wynoszącej 1970 zł. Złożył wniosek o rentę wdowią, wybierając wariant drugi.

Przed złożeniem wniosku obliczył:

• wariant pierwszy: 307,50 zł + 1970 zł = 2277,50 zł brutto
• wariant drugi: 2050 zł + 295,50 zł = 2345,50 zł brutto (korzystniejszy)

Suma emerytury i renty rodzinnej pana Mateusza (2050 zł + 1970 zł = 4020 zł) nie przekracza 5636,73 zł, więc nie ma pomniejszenia.

Wniosek: Pan Mateusz będzie otrzymywał rentę wdowią w wysokości 2345,50 zł brutto, wyższą od dotychczasowej emerytury o 295,50 zł brutto.

Przykład 5

70-letnia wdowa ma prawo do emerytury z ZUS (2200 zł), okresowej emerytury kapitałowej (250 zł) i wojskowej renty rodzinnej po mężu zmarłym 4 lata temu (2700 zł). Złożyła w styczniu 2025 roku wniosek o rentę wdowią, wybierając wypłatę całej renty rodzinnej oraz 15 proc. swojej emerytury.

Od 1 lipca 2025 roku:

• Wojskowe Biuro Emerytalne będzie wypłacało 100 proc. renty rodzinnej: 2700 zł
• ZUS będzie wypłacał 15 proc. emerytury: 330 zł oraz 15 proc. okresowej emerytury kapitałowej: 37,50 zł
• Renta wdowia tej wdowy wyniesie: 3067,50 zł brutto.

Renta wdowia to znaczące wsparcie dla osób, które straciły współmałżonka, ale przed złożeniem wniosku warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację finansową – nie zawsze bowiem nowe świadczenie okaże się korzystniejsze od dotychczas pobieranego. W przypadku wątpliwości najlepiej skorzystać z możliwości zlecenia ZUS-owi wyboru optymalnego wariantu obliczania renty wdowiej.