Oszczędzaj zasoby, zwiększaj zyski. Wdrażaj GOZ z Funduszami Europejskimi

GOZ – wybór czy konieczność?

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) to model biznesowy, który koncentruje się na zminimalizowaniu odpadów oraz efektywnym wykorzystaniu zasobów poprzez ich wielokrotne użytkowanie, recykling i odzysk. Gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ) zajmuje wysoką pozycję  w agendzie instytucji Unii Europejskiej i ma w nich solidne wsparcie. Od 1 stycznia 2026 roku wszystkie firmy w UE, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa spełniające określone kryteria, zostaną objęte obowiązkiem sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i będą zobowiązane do raportowania swoich działań w zakresie ochrony środowiska.

Przewodnik „Współpraca na rzecz transformacji GOZ. Przewodnik dla przedsiębiorców” , powstały ze środków Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej, dostarcza kluczowe wskazówki, które mają pomóc przedsiębiorcom i instytucjom w przekształceniu ich działalności na model cyrkularny. PARP nie tylko stawia na edukację w tym zakresie, lecz także w swojej ofercie posiada nabory, dzięki którym transformacja w kierunku zrównoważonego rozwoju staje się realna i dostępna dla firm w całej Polsce.

Jak GOZ wspiera biznes?

Model GOZ zarówno przyczynia się do ochrony środowiska, jak i przynosi firmom wymierne korzyści. Dzięki wdrażaniu zasad cyrkularności przedsiębiorstwa mogą:

• obniżyć koszty operacyjne poprzez minimalizację odpadów, lepsze zarządzanie surowcami i optymalizację procesów produkcyjnych;
• zwiększyć swoją innowacyjność, wprowadzając nowe modele biznesowe, takie jak regeneracja, recykling czy ponowne wykorzystanie produktów;
• zwiększyć odporność na kryzysy surowcowe, co staje się coraz ważniejsze w obliczu globalnych zawirowań rynkowych.

Postaw na współpracę

Współpraca międzysektorowa odgrywa istotną rolę w transformacji w kierunku GOZ. Jak podkreślono w publikacji PARP, sukces wdrażania zasad obiegu cyrkularnego zależy od efektywnej współpracy między firmami, instytucjami publicznymi i ośrodkami badawczo-rozwojowymi. Partnerstwa te umożliwiają wymianę wiedzy i doświadczeń oraz wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań, co przyspiesza proces adaptacji do wymagań związanych z GOZ. Przykłady z raportu pokazują, że współpraca międzysektorowa pozwala firmom na lepsze wykorzystanie zasobów i wdrażanie nowych modeli biznesowych, które są bardziej zrównoważone i konkurencyjne. Dzięki wsparciu instytucji publicznych przedsiębiorstwa mogą skorzystać z doradztwa, finansowania oraz dostępu do narzędzi wspomagających proces transformacji.

Oferta PARP dla Polski Wschodniej

PARP aktywnie wspiera firmy w transformacji w kierunku GOZ poprzez realizację licznych naborów umożliwiających finansowanie oraz doradztwo. W ramach Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej 2021-2027 dostępne są następujące działania:

• „Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP” to nabór, który obejmuje opracowanie modelu biznesowego GOZ-transformacji oraz jego wdrożenie, a dofinansowanie w ramach etapu I przeznaczone jest na zakup usług doradczych od zewnętrznych ekspertów. Przedsiębiorcy mają również możliwość skorzystania z narzędzia autodiagnozy, aby ocenić swój potencjał w zakresie transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Wnioski można składać do 3 kwietnia 2025 r.
• „Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP, Etap II” jest skierowany do firm, które w I etapie działania opracowały projekt modelu biznesowego GOZ, a ten został zatwierdzony przez PARP. Firmy mogą uzyskać wsparcie na wdrożenie modelu biznesowego, który minimalizuje odpady i zwiększa efektywność zasobów. Dofinansowanie w tym etapie może wynosić nawet 3,5 mln zł. Wnioski należy składać do 19 grudnia 2024 r.
• „Akademia Transformacji Cyrkularnej dla Biznesu” to program oferujący warsztaty, spotkania eksperckie, wizyty studyjne oraz bezpłatne usługi konsultacyjne. Inicjatywa umożliwia również zaprezentowanie swoich produktów i usług podczas European Sustainability Congress 2024 w ramach Circular Week 2024 – wydarzenia promującego koncepcje cyrkularne w Polsce i Europie.

Oni już skorzystali ze wsparcia

Pierwsze firmy już zrealizowały projekty w ramach naboru „Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP – Etap I” z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej. Każda z nich opracowała model biznesowy GOZ-transformacji. Wśród tych znalazły się takie przedsiębiorstwa jak: BRYK, Polska Korporacja Recyklingu, SPOŁEM POWSZECHNA SPÓŁDZIELNIA SPOŻYWCÓW w Siedlcach czy Odysseya Yachts.   

Elementem projektu każdej ze wskazanych firm była dogłębna analiza procesów i strategii pod kątem zasad GOZ. Firmy w opracowanym modelu przedstawiły m. in. zagadnienia dotyczące przeprowadzenia audytu działalności w kontekście idei nurtu GOZ w aspekcie m.in. technologicznym i produkcyjnym, organizacyjnym, logistycznym. W ramach usług doradczych firmy uwzględniły identyfikację głównych obszarów do poprawy w myśl GOZ, identyfikację technologii oraz określenie potencjalnych możliwości współpracy z innymi przedsiębiorstwami.

Globalne trendy w zakresie GOZ

Unia Europejska wyznaczyła gospodarkę o obiegu zamkniętym jako kluczowy element swojej polityki ekologicznej, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Globalne zainteresowanie tym modelem gospodarki wynika z rosnącego zapotrzebowania na surowce, które są wykorzystywane coraz efektywniej. Zgodnie z raportem „Globalne Perspektywy Zasobów 2024” wydobycie surowców na całym świecie może wzrosnąć o 60% w porównaniu z poziomem z 2020 roku. To dramatyczne prognozy, które wymuszają przejście na GOZ, aby zminimalizować negatywne skutki środowiskowe związane z nadmierną eksploatacją zasobów naturalnych.

Obecnie globalna gospodarka zużywa ponad 100 miliardów ton surowców rocznie, z czego jedynie około 8,6% jest ponownie używane. To pokazuje skalę marnowanego potencjału, który można wykorzystać, wdrażając model cyrkularny. Skuteczne strategie związane z recyklingiem, ponownym zastosowaniem materiałów oraz zamknięciem cyklu produkcji może znacznie zwiększyć efektywność gospodarowania zasobami, co ma kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju na globalną skalę.

Więcej informacji dotyczących GOZ znajduje się na stronie PARP.

Finansowane ze środków programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) 2021–2027.