- Joel Mokyr, Philippe Aghion i Peter Howitt laureatami Nagrody Nobla z ekonomii.
- Nagroda Nobla z ekonomii, oficjalnie Nagroda Banku Szwecji, to 57. edycja wyróżnienia wartego ok. 1 mln euro, przyznawanego od 1969 roku za przełomowe badania w dziedzinie gospodarki.
- Wbrew nazwie, nagroda ta nie pochodzi z testamentu Alfreda Nobla, lecz została ustanowiona w 1968 roku przez Centralny Bank Szwecji, budząc początkowo kontrowersje wśród rodziny Nobla i komitetów.
- Pierwsi laureaci, Jan Tinbergen i Ragnar Frisch, zostali docenieni za pionierskie prace w ekonometrii, łączącej teorię ekonomii z matematyką i statystyką.
- Obecnie nagroda honoruje nie tylko teoretyków, ale i badaczy kwestii społecznych, ubóstwa czy wpływu instytucji na dobrobyt, często z USA, co odzwierciedla ewolucję dziedziny
Czym jest i ile warta jest Nagroda Nobla z ekonomii?
Choć potocznie nazywana ekonomicznym Noblem, jej oficjalna nazwa to Nagroda Banku Szwecji w dziedzinie nauk ekonomicznych dla uczczenia pamięci Alfreda Nobla. To najbardziej prestiżowe wyróżnienie w świecie ekonomii, przyznawane od 1969 roku. W tym roku odbywa się już 57. edycja tego wydarzenia, które co roku przyciąga uwagę globalnych rynków i środowisk akademickich.
- Joela Mokyra z Northwestern University w USA nagrodzono za „zidentyfikowanie wstępnych wymagań dla osiągnięcia zrównoważonego wzrostu dzięki postępowi technologicznemu”.
- Philippe Aghion z College de France i London School of Economics and Political Science oraz
- Peter Howitt z uniwersytetu Browna w USA zostali nagrodzeni za „teorię zrównoważonego wzrostu poprzez proces twórczej destrukcji”.
Zwycięzcy, poza nieocenionym prestiżem, otrzymują nagrodę finansową w wysokości 11 milionów koron szwedzkich (czyli około 1 miliona euro), a także złoty medal i ręcznie kaligrafowany dyplom. Ceremonia wręczenia nagród tradycyjnie odbywa się 10 grudnia, w rocznicę śmierci fundatora, Alfreda Nobla. Każdy laureat jest również zobowiązany do wygłoszenia specjalnego odczytu, w którym prezentuje swoje przełomowe badania.
Jak powstał ekonomiczny Nobel? Historia i pierwsi laureaci
W przeciwieństwie do pozostałych kategorii, nagroda w dziedzinie ekonomii nie została uwzględniona w testamencie Alfreda Nobla. Jej powstanie było inicjatywą Centralnego Banku Szwecji, który w 1968 roku postanowił w ten sposób uczcić 300-lecie swojego istnienia. Decyzja ta od początku budziła kontrowersje. Sam Nobel interesował się bardziej naukami humanistycznymi, a jego rodzina oraz Norweski Komitet Noblowski sprzeciwiali się rozszerzaniu listy nagród.
Mimo początkowych obaw, historia Nagrody Nobla z ekonomii rozpoczęła się na dobre w 1969 roku, kiedy wyróżniono pierwszych dwóch badaczy: Jana Tinbergena z Holandii i Ragnara Frischa z Norwegii. Zostali oni docenieni za przełomowe badania w dziedzinie ekonometrii, czyli nowatorskiego podejścia łączącego teorię ekonomii z zaawansowanymi metodami matematycznymi i statystycznymi, co otworzyło nowe możliwości analizy zjawisk gospodarczych.
Kogo nagradza Komitet Noblowski i kto ma największe szanse?
Początkowo nagrody trafiały głównie do teoretyków gospodarki, jednak z biegiem lat profil laureatów zaczął się zmieniać. Dziś Komitet Noblowski coraz częściej docenia badaczy, których prace mają bezpośredni wpływ na życie społeczne. Analizy dotyczące ubóstwa, roli instytucji publicznych, psychologii ekonomicznej czy zachowań konsumenckich stają się równie ważne co skomplikowane modele teoretyczne.
Doskonałym przykładem tego trendu są ubiegłoroczni laureaci Nagrody Nobla – Daron Acemoglu, Simon Johnson i James A. Robinson – którzy zostali docenieni za badania nad kluczowym wpływem instytucji społecznych na dobrobyt narodów. W swoich pracach udowodnili, że kraje pozbawione silnych rządów prawa i uczciwych instytucji nie są w stanie zapewnić swoim obywatelom trwałego rozwoju i dobrobytu. Wyróżnienie to pokazuje, że współczesna ekonomia to nauka, która coraz śmielej sięga po narzędzia z socjologii i politologii, aby odpowiadać na najważniejsze wyzwania naszych czasów.
Polecany artykuł:
Podcasty
Playlisty tematyczne
