Polacy nie mają czasu na odpoczynek. Mniej niż połowa wykorzystuje pełny urlop w roku

• Pomimo prawa do corocznego, płatnego urlopu, wielu Polaków nie wykorzystuje go w pełni.
• Istnieją różnice w korzystaniu z urlopu w zależności od wielkości firmy, w której pracuje dana osoba.
• Większość Polaków chciałaby mieć więcej dni urlopowych.
• Nie wszyscy pracownicy regularnie korzystają z prawa do co najmniej jednego, nieprzerwanego, 14-dniowego wypoczynku w ciągu roku.

Polacy nie wykorzystują w pełni urlopów

Polacy wydają się być w pułapce – pragną więcej wolnego czasu, jednak rzeczywistość pokazuje, że nie zawsze potrafią w pełni wykorzystać przysługujący im urlop. Z najnowszego raportu enel-med „Łączy nas zdrowie 2025” wynika, że jedynie 48% pracowników korzysta z całego przysługującego im urlopu. Co więcej, aż 67% badanych deklaruje, że chciałoby zwiększenia liczby dni wolnych.

- Zgodnie z kodeksem pracy każdemu pracownikowi przysługuje coroczny, płatny urlop wypoczynkowy, którego celem jest realna regeneracja. W praktyce jednak sposób korzystania z urlopów w dużej mierze zależy od kultury organizacyjnej, specyfiki branży czy sezonowości pracy - podkreśla Alina Smolarek, dyrektorka HR enel-med.

Smolarek dodaje również, że kluczowe jest uwzględnienie charakterystyki działalności firmy przy planowaniu urlopów. W niektórych sektorach, takich jak produkcja czy usługi, koniec roku może być okresem spowolnienia, co sprzyja planowaniu urlopów. Z kolei w turystyce i gastronomii grudzień to czas wzmożonej pracy, co utrudnia wypoczynek.

- Jednak fakt, że tak duża część pracowników w ogóle nie wykorzystuje przysługujących im dni wolnych, jest sygnałem, że w wielu miejscach wciąż brakuje kultury wspierającej odpoczynek. Tymczasem niewyspani, przeciążeni i zestresowani pracownicy tracą zarówno prywatnie, jak i zawodowo, bo spada ich efektywność, rośnie ryzyko błędów i wypalenia, a w dłuższej perspektywie cierpią na tym także pracodawcy. Istotnym elementem jest znalezienie przestrzeni, w której potrzeby pracodawcy spotykają się z oczekiwaniami pracowników - dodaje Alina Smolarek.

W dużych firmach mniej pracowników wykorzystuje w pełni urlop

Aż 34% przyznaje, że nie jest w stanie wykorzystać w pełni urlopu, a 7% nie korzysta z urlopu w ogóle. Te wyniki są zbliżone do tych sprzed roku, co wskazuje na brak poprawy w tej kwestii.

Interesujące różnice w podejściu do urlopów widać, gdy weźmiemy pod uwagę wielkość firmy, w której pracują Polacy. W dużych organizacjach (zatrudniających 250 i więcej osób) aż 39% pracowników nie wykorzystuje całej puli dni wolnych. W sektorze MŚP odsetek ten jest niższy i wynosi 31%.

Adriana Rychter, ekspertka HR poPrawnie, zwraca uwagę na problem stygmatyzacji wykorzystywania urlopu w niektórych firmach:

- Pracownik, który planuje pełne 26 dni, postrzegany jest jako mniej obciążony obowiązkami albo mniej zaangażowany. To bardzo niebezpieczny wzorzec, uderzający bezpośrednio w zdrowie psychiczne i fizyczne zespołów - podkreśla Rychter.

Dodaje również, że osoby posiadające rodziny częściej korzystają z urlopu, ponieważ mają społeczne „przyzwolenie” na odpoczynek. Dlatego tak ważne jest budowanie dojrzałej kultury pracy, w której urlop jest traktowany jako naturalny element dbania o dobrostan.

Polacy nie wykorzystują urlopów, ale chcieliby więcej dnich wolnych

Mimo że wielu Polaków nie wykorzystuje w pełni przysługującego im prawa do urlopu, aż 67% badanych chciałoby zwiększenia liczby dni wolnych. Jedynie 20% nie odczuwa takiej potrzeby, a 13% nie ma zdania w tej kwestii. Potrzeba większej ilości dni wolnych jest szczególnie silna wśród pracowników korporacji – aż 79% z nich chciałoby dłuższego urlopu. W sektorze MŚP odsetek ten wynosi 62%.

Polski kodeks pracy gwarantuje każdemu pracownikowi prawo do co najmniej jednego nieprzerwanego, 14-dniowego wypoczynku w ciągu roku. Niestety, nie wszystkim udaje się skorzystać z tego prawa. Z badania enel-med wynika, że regularnie korzysta z dwutygodniowego urlopu 55% Polaków. Częściej są to pracownicy dużych firm (71%) niż sektora MŚP (47%).

Aż 37% zatrudnionych z różnych przyczyn nie wykorzystuje 14-dniowego urlopu. Dotyczy to 22% pracowników korporacji i aż 51% pracowników mikrofirm.

- W większych przedsiębiorstwach zdecydowanie więcej uwagi przykłada się formalnych zasad dotyczących urlopów, w tym rekomendacji, by pracownik raz w roku skorzystał z co najmniej 14 dni nieprzerwanego wypoczynku. W mniejszych firmach proces udzielania urlopów bywa znacznie mniej sformalizowany - zauważa Alina Smolarek.

Smolarek dodaje również, że w sektorze MŚP praca często przeplata się z życiem prywatnym, co sprawia, że granica między pracą a odpoczynkiem staje się mniej wyraźna. W efekcie pracownicy rzadziej decydują się na dłuższy, w pełni odcięty od pracy urlop, który jest kluczowy dla regeneracji.