Popularyzatorzy wiedzy w walce z fake newsami [ROZMOWA]

"Super Biznes": Czy polscy naukowcy mogą być wzorcem godnym naśladowania dla naukowców z reszty świata?Prof. dr hab. n. med. dr h.c. multi Henryk Skarżyński: Podczas kongresu "Nauka dla społeczeństwa" w dniach 9-10 czerwca 2024 r., mieliśmy okazję zaprezentować wyjątkowe osiągnięcia polskich naukowców, które mogą stanowić wzór do naśladowania dla badaczy z całego świata. Przykładem mogą być przełomowe odkrycia w fizyce kwantowej, niektórych obszarach medycyny, które pokazują, że polscy naukowcy nie tylko są na bieżąco z najnowszymi trendami w nauce, ale często je wyznaczają. Kongres podkreślił, że takie sukcesy mogą inspirować międzynarodową społeczność naukową do podobnych działań, promując interdyscyplinarność i zaawansowane technologie w badaniach naukowych.

Jaką rolę powinni pełnić popularyzatorzy wiedzy w walce z fake newsami?

Popularyzatorzy wiedzy odgrywają kluczową rolę w edukowaniu społeczeństwa i zwalczaniu dezinformacji. W czasach, gdy fake newsy mogą rozprzestrzeniać się szybciej niż rzetelne informacje, popularyzatorzy muszą działać jako wiarygodne źródła informacji. Powinni angażować się w media społecznościowe, tworząc atrakcyjne i przystępne treści, które są oparte na solidnych dowodach naukowych. Naukowcy powinni wspierać popularyzatorów, udzielając wywiadów, pisząc artykuły naukowe i popularnonaukowe, uczestnicząc w debatach oraz wspólnie tworząc treści edukacyjne. Takie partnerstwa mogą pomóc w zwiększeniu zasięgu rzetelnej wiedzy i promowaniu krytycznego myślenia wśród społeczeństwa. Jest to niezbędne do rozwoju nauki i wdrożeń naukowych, które zmieniają nasze życie.

Jakie kierunki nauki wymagają w Polsce większego wsparcia ze strony Państwa? 

Podczas kongresu "Nauka dla społeczeństwa" mówiono, że Polska powinna skupić swoje wysiłki na rozwijaniu takich dziedzin jak biotechnologia, sztuczna inteligencja, medycyna regeneracyjna, energetyka odnawialna oraz technologie kwantowe. Te obszary mają ogromny potencjał innowacyjny i mogą przyczynić się do znaczących odkryć oraz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Uczestnicy Kongresu zwracali uwagę na konieczność zwiększenia finansowania, rozwijania infrastruktury badawczej oraz promowania międzynarodowej współpracy, aby w pełni wykorzystać potencjał polskich naukowców i zapewnić im warunki do prowadzenia badań na najwyższym światowym poziomie. Chodzi też o budowanie w decydentach świadomości ryzyka naukowego. Nie każde badanie ma być poprawne, tak by można było rozliczyć grant. Udokumentowany dobrze brak wyniku badania to lepsza informacja niż gładkie, poprawne, ale niewiele znaczące wyniki.

Jakie działania powinny być wdrożone w celu promowania polskiej nauki? 

Podczas kongresu "Nauka dla społeczeństwa" zaprezentowano szereg działań, które mogą skutecznie promować polską naukę. Wśród nich wymieniono:

• -      Kampanie medialne: regularne informowanie o osiągnięciach polskich naukowców w mediach, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych, w celu budowania pozytywnego wizerunku polskiej nauki.
• -      Platformy online: rozwój platform internetowych, które będą prezentować najnowsze wyniki badań oraz umożliwiać wymianę wiedzy między naukowcami i społeczeństwem.
• -      Współpraca z przemysłem: promowanie komercjalizacji wyników badań oraz wspieranie innowacyjnych startupów naukowych, co może przyczynić się do rozwoju gospodarki opartej na wiedzy.
• -      Edukacja: organizacja warsztatów, seminariów i konferencji, które będą służyły edukacji społeczeństwa oraz wymianie wiedzy między naukowcami.
• -      Stypendia i granty: zwiększenie liczby dostępnych stypendiów i grantów dla młodych naukowców oraz wspieranie międzynarodowej współpracy badawczej.

Czy nie martwi się Pan o opuszczanie kraju przez młodych, wybitnych i nagradzanych naukowców?

Emigracja młodych, utalentowanych naukowców jest poważnym problemem, który może osłabiać potencjał badawczy kraju. Aby temu przeciwdziałać, konieczne jest stworzenie atrakcyjnych warunków do pracy i rozwoju kariery naukowej w Polsce. W tym celu należy między innymi:

• -      zapewnić konkurencyjne wynagrodzenia, które będą porównywalne z tymi, jakie można uzyskać za granicą;
• -      inwestować w infrastrukturę badawczą, w celu modernizacji i stałej rozbudowy laboratoriów oraz zapewnić dostęp do nowoczesnych narzędzi badawczych;
• -      promować dobrych i bardzo dobrych naukowców i ich międzynarodową współpracę, by umożliwić im uczestnictwo w międzynarodowych projektach i wymianach badawczych, które jednocześnie zachęcają do powrotu i realizacji swoich projektów w kraju;
• -      wspierać rozwój kariery poprzez tworzenie programów mentorskich oraz ścieżek kariery, które umożliwią młodym naukowcom rozwój i awans w strukturach akademickich i badawczych.

Długofalowe inwestycje w naukę i badania są kluczowe dla zatrzymania talentów w kraju i zapewnienia sukcesów polskiej nauki na arenie międzynarodowej. W wolnym świecie, otwartej Europie nie można nikogo zmusić do funkcjonowania w jednym miejscu. Łatwość komunikacji sprawia, że możemy prawie jednocześnie pracować nad realizacją ambitnych zamierzeń w różnych miejscach i różnych krajach. Finalnie młody naukowiec osiądzie tam , gdzie go chcą , stwarzają mu przyjazną atmosferę , zapewniają optymalne wyposażenie laboratorium i adekwatnie wynagradzają. Ja mam stały kontakt z wieloma osobami, zwłaszcza ze świata medycyny, którzy wyjechali w szeroko rozumiany świat, ale nie zerwali kontaktu z krajem. Współpracujemy ze sobą i to przynosi efekty dla nich i dla nas.

Niezwykle istotne jest by doświadczona kadra naukowców chciała i umiała dotrzeć do młodych talentów, już na etapie szkolnym. Wciągnięcie takich młodych ludzi w orbitę badań będzie bezcenne. Pomoc dla ambitnych młodych ludzi przyniesie owoce w przyszłości dla nauki w Polsce, nawet jeżeli niektórzy wyjadą za granicę, ale zachowują dobre kontakty z naukowcami i jednostkami naukowymi w naszym kraju.

Prof. dr hab. n. med. dr h.c. multi Henryk Skarżyński światowej sławy otochirurg i specjalista z otorynolaryngologii, audiologii, foniatrii i otolaryngologii dziecięcej. Od 1996 r. dyrektor resortowego Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu. Od 1994 r. Specjalista Krajowy ds. Audiologii, a następnie Konsultant Krajowy w dziedzinie Audiologii i Foniatrii, od 2011 r. Konsultant Krajowy w dziedzinie Otorynolaryngologii. Pierwszy w Polsce wszczepił implanty: ślimakowe (1992), na przewodnictwo kostne u dzieci (1997), do pnia mózgu (1998), ucha środkowego (2003). Praktycznie wdrożył w Polsce prawie wszystkie systemy wszczepialne poprawiające słuch. Był także pionierem tych rozwiązań w Europie i świecie.

QUIZ PRL. Czy znasz te słowa z PRL-u?

Pytanie 1 z 15

Czym zajmowała się repasaczka?

wypasaniem krów

wypłacaniem reparacji wojennych

naprawianiem pończoch lub rajstop

Następne pytanie