Będzie mniej plastiku! Koniec z jednorazowymi talerzykami i sztućcami?

Posłowie zdecydowaną większością głosów powiedzieli nie dla jednorazowych opakowań i sztućców wykonanych z plastiku. Za uchwaleniem nowelizacji ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej głosowało 278 posłów, 13 było przeciw, a 157 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.

 Uchwalona w czwartek nowela wdraża unijne ograniczenia dotyczące stosowania jednorazowego plastiku i wycofania niektórych produktów wykonanych z tworzyw sztucznych ze sprzedaży (Single Use Plastic - SUP). Ma to pomóc ograniczyć stosowanie tak popularnych produktów z tworzyw sztucznych oferowanych klientom przez sprzedawców jak kubki na napoje z pokrywkami i wieczkami oraz pojemniki na żywność (w tym pojemniki typu fast food), z których bezpośrednio są spożywane posiłki.

Nie dla trującego plastiku

 Nowe przepisy całkowicie zakażą wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 7 dyrektywy UE oraz wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych. Dotyczy to takich produktów jak patyczki higieniczne, sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki), talerze, słomki, mieszadełka do napojów, patyczki mocowane do balonów, pojemniki na żywność oraz pojemniki i kubki na napoje wykonane z polistyrenu ekspandowanego.

 Producenci będą mieli także obowiązek informowania konsumentów poprzez czytelne oznakowanie na opakowaniu produktu jednorazowego użytku z plastiku o szkodliwości jego wpływu na środowisko. Taki obowiązek dotyczyć będzie takich produktów jak: podpaski higieniczne, tampony i ich aplikatory, chusteczki nawilżane, wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne kubki na napoje.

Nie jesteś eko? Zapłacisz więcej

 Nowelizacja wprowadza także opłatę - maksymalnie 1 zł - za niektóre produkty jednorazowe, które będą wydawane klientom. Chodzi np. o opakowania, w których serwowane są napoje czy żywność. Opłata będzie doliczona do ceny produktu i naliczać ją będą punkty handlowe. Takie punkty będą musiały jednak zapewnić klientom alternatywę dla jednorazowego kubka z plastiku, który będzie, albo z materiału podlegającego biodegradacji, albo będzie wielorazowego użytku. Pobrana opłata ma być przeznaczona na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z takich produktów. 

 Nowela wprowadza również rozszerzoną odpowiedzialność producentów w związku z wprowadzaniem na rynek produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Przedsiębiorcy będą m.in. zobowiązani do wnoszenia opłat. Będzie to np. 20 groszy za 1 kg wprowadzonego do obrotu produktu lub 3 grosze za jedną sztukę. 

 Zgodnie z ustawą, przedsiębiorcy wprowadzający na rynek jednorazowe produkty z plastiku będą również ponosić opłaty związane z prowadzeniem publicznych kampanii edukacyjnych związanych z ograniczeniem stosowania plastiku.

Przed ostatecznym głosowaniem posłowie nie poparli poprawek zgłoszonych przez opozycję. Jedna z nich dotyczyła umożliwienia klientom nabywania np. żywności lub napojów do własnego opakowania wielorazowego użytku. Podczas prac nad ustawą w Sejmie tłumaczono, że zgodnie z obowiązującymi przepisami sprzedawca może odmówić sprzedaży osobie, która przyniesie własne opakowanie. Resort klimatu i środowiska wskazywał na wątpliwości, jakie do tej propozycji zgłaszał Sanepid.

 Nowe przepisy to również krok w kierunku wdrożenia w Polsce powszechnego sytemu kaucyjnego. Wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba mówił, że liczy na to, że wkrótce rząd przyjmie odpowiedni projekt w tej sprawie.

Uchwalona w czwartek ustawa określa m.in. roczne poziomy selektywnej zbiórki jednorazowych butelek plastikowych jakie będą musieli osiągnąć producenci wprowadzający na rynek napoje w takich opakowaniach. Od 2025 r. będzie to 77 proc., a od 2029 r. - 90 proc.

 Nowe przepisy przewidują również, że wykonane z plastiku zakrętki i wieczka do pojemników na napoje do 3 litrów, będą musiały być trwale do nich przymocowane.

Za nieprzestrzeganie przepisów nowej ustawy będą groziły kary administracyjne.