Wszystko co trzeba wiedzieć o 14. emeryturze w 2023. Praktyczny poradnik

Spis treści

1. Dodatek na stałe z urzędu
2. Elastyczny termin wypłaty czternastki
3. Kto otrzyma czternastkę?
4. Próg dochodowy bez waloryzacji
5. Jaka w tym roku czternastka
6. Kto dostanie niższą czternastkę
7. Kto nie otrzyma czternastki
8. Zbieg świadczeń, czyli dwie emerytury 
9. Podatek dochodowy od czternastki
10. Termin wypłaty

Dodatek na stałe z urzędu

Czternastą emeryturę jako stały coroczny dodatek do emerytury zasadniczej wprowadzono ustawowo. To dodatkowe roczne świadczenie ma być wypłacane z urzędu wraz ze świadczeniem podstawowym. Czyli uprawnieni do 14. emerytury dostaną razem emeryturę i czternastkę.  

Elastyczny termin wypłaty czternastki

Elastyczny termin wypłaty oznacza, że termin wypłaty 14. emerytury nie zostanie wskazany raz na zawsze, ale w każdym kolejnym roku może się zmieniać. Termin wypłaty 14. świadczenia w danym roku będzie ogłaszany corocznie w rozporządzeniu Rady Ministrów najdalej do 31 października. Zgodnie z zapowiedziami rządu, w 2023 roku czternasta emerytura będzie wypłacana w sierpniu i we wrześniu.

Kto otrzyma czternastkę?

Czternasta emerytura w 2023 r. przysługuje wszystkim emerytom, rencistom i osobom pobierającym rentę rodzinną, którzy nie przekroczyli miesięcznego dochodu w wysokości 2900 zł brutto. Emeryci i renciści, których wysokość świadczenia emerytalnego lub rentowego po waloryzacji na dzień 31 maja 2023 r. nie przekracza kwoty 4438,44 zł brutto, otrzymają czternastą emeryturę w pełnej wysokości. Emeryci i renciści, których wysokość świadczenia emerytalnego lub rentowego po waloryzacji na dzień 31 maja 2023 r. przekracza kwotę 4438,44 zł brutto, otrzymają czternastą emeryturę w wysokości pomniejszonej o kwotę, o którą przekroczono miesięczny dochód w wysokości 2900 zł brutto.

Zatem 14. emerytura przysługuje uprawnionym do:

• emerytur i rent w systemie powszechnym, rolników, służb mundurowych,
• emerytur pomostowych,
• świadczeń i zasiłków przedemerytalnych,
• rent socjalnych,
• nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych,
• rodzicielskich świadczeń uzupełniających,
• świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych,
• rent inwalidów wojennych i wojskowych.

Osobie uprawnionej przysługuje jedna 14. emerytura. Decyzje o jej przyznaniu będą wydawać (oraz wypłacać świadczenie) właściwe organy emerytalno-rentowe. W razie zbiegu prawa do świadczeń, decyzje wydaje i kolejne dodatkowe roczne świadczenie wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Jedna 14. emerytura przysługuje również do renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba. Świadczenie podlega wtedy proporcjonalnemu podziałowi pomiędzy osoby uprawnione do renty rodzinnej.

Próg dochodowy bez waloryzacji

14. emerytura w pełnej wysokości będzie przysługiwała osobom, których emerytura podstawowa nie przekracza kwoty 2900 zł brutto (brutto to wysokość podstawowego świadczenia przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń).

Próg dochodowy został więc utrzymany na poziomie obowiązującym od 2021 r., a ustawa nie przewiduje możliwości jego zmiany czy waloryzacji.

Nic więc nie wyszło z progu dochodowego, na który liczyli emeryci, wynoszącego 120 proc. średniej emerytury. Ponieważ próg dochodowy nie będzie rewaloryzowany, liczba seniorów uprawnionych do pobierania 14. emerytury z roku na rok będzie maleć.

Jaka w tym roku czternastka

Wysokość świadczenia w bieżącym roku, zgodnie z regułą corocznego ustalania wysokości czternastki, została ustalona jako kwota najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca danego roku. Maksymalna wysokość 14. emerytury w 2023 r. wyniesie 1588,44 zł brutto. Świadczenie będzie regularnie rewaloryzowane w marcu, więc corocznie będzie wyższe minimum o wskaźnik waloryzacji.

Ustawa daje możliwość wypłaty 14. emerytury w kwocie wyższej niż najniższa emerytura. Nie dotyczy to już jednak roku 2023.

Ważne! Kwota 14. emerytury nie będzie miała wpływu na uprawnienia osób ubiegających się o świadczenia, dodatki, zasiłki, pomoc lub wsparcie (np. ulgę rehabilitacyjną). Z tej kwoty nie będą też dokonywane potrącenia i egzekucje.

Kto dostanie niższą czternastkę

Jeżeli emerytura zasadnicza przekroczy próg 2900 zł brutto, to 14. emerytura zostanie pomniejszona według zasady złotówka za złotówkę: kwota, o którą próg został przekroczony zostanie odjęta od czternastki. Co oznacza, że 14-tka będzie wciąż wypłacana, ale w niższej wysokości.

W ustawie zaproponowano, aby kwota 14-tki wynosiła co najmniej 50 zł. Jeżeli kwota ta, po pomniejszeniu zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę będzie niższa niż 50 zł, nie zostanie wypłacona. Nie można będzie więc dostać czternastej emerytury w wysokości np. 49,99 zł.

Kto nie otrzyma czternastki

Czternasta emerytura w 2023 r. nie przysługuje:

• emerytom, których miesięczny dochód po waloryzacji na dzień 31 maja 2023 r. przekracza kwotę 4438,44 zł brutto;
• emerytom, którzy mają zawieszone prawo do emerytury lub renty;
• emerytom, którzy zostali pozbawieni prawa do emerytury lub renty;
• emerytom, którzy zostali skazani za przestępstwo umyślne i odbywają karę pozbawienia wolności;
• emerytom, którzy zmarli przed dniem 31 maja 2023 r.

Zbieg świadczeń, czyli dwie emerytury 

Jeśli uprawnionemu przysługuje prawo do więcej niż jednego świadczenia, tzw. zbieg świadczeń, przy ustalaniu prawa i wysokości dodatkowej 14. emerytury pod uwagę brana jest suma świadczeń w zbiegu. W takim przypadku przysługuje tylko jedna 14. emerytura.

Podatek dochodowy od czternastki

Od 14. emerytury pobierana będzie składka na ubezpieczenie zdrowotne (9 proc.) oraz podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT 12 proc.). 

Uwaga! Zwolnienie seniorów z podatku od 13. i 14. emerytury w 2022 r. było wyjątkiem od reguły.

Termin wypłaty

Czternasta emerytura jest wypłacana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych już od sierpnia 2023 r. do końca września 2023 r. Pierwsze przelewy powinny popłynąć do seniorów 25 sierpnia, a kolejne 1, 5, 6, 10, 15, 20 września br.

14. emerytura wypłacana jest z emeryturami i rentami w standardowym terminie płatności świadczenia.  Dlatego uprawnieni otrzymają tylko jeden przelew lub przekaz pieniężny ze świadczeniem podstawowym powiększony o kwotę czternastki.