Prezenty od rodziny na komunię lub ślub. Kto zapłaci podatek?

Spis treści

1. Kiedy trzeba zapłacić podatek od prezentów?
2. Podatek od prezentów
3. Kwoty wolne od podatku w 2024 roku
4. Podatek od prezentów
5. Jak obliczyć podatek?
6. Kto jest zobowiązany do zgłoszenia darowizny?

Otrzymanie prezentów komunijnych, czy ślubnych, wiąże się z pewnymi obowiązkami podatkowymi. W Polsce obowiązuje podatek od darowizn, który może dotyczyć również prezentów otrzymanych z okazji I Komunii Świętej lub zawarcia małżeństwa. 

Większość osób zdaje sobie sprawę, że darowizny w najbliższej rodzinie nie podlegają podatkowi od spadków i darowizn. Należy jednak pamiętać, że w pewnych sytuacjach konieczne jest dopełnienie formalności w urzędzie skarbowym, aby skorzystać ze zwolnienia. Istotne są również kwoty wolne od podatku, które zależą od grupy podatkowej darczyńcy.

Kiedy trzeba zapłacić podatek od prezentów?

Wartość prezentów, które otrzymują dzieci lub nowożeńcy, może niekiedy przekraczać kilka tysięcy złotych. W takich sytuacjach może wystąpić obowiązek podatkowy.

Na szczęście system podatku od darowizn pozwala na rozliczanie się z każdym darczyńcą osobno. Oznacza to, że nie musimy sumować wartości prezentów otrzymanych od różnych osób.

Wyjątek stanowią bliskie osoby (np. rodzina, przyjaciele), które obdarowują nas często, również przy innych okazjach niż chrzest, pierwsza komunia, czy ślub. W takim przypadku, aby sprawdzić, czy przekroczyliśmy próg podatkowy, należy zsumować wartość wszystkich darowizn otrzymanych od tej osoby w ciągu ostatnich 5 lat, wliczając w to okazjonalny prezent.

Istotną kwestią w kontekście podatku od darowizn komunijnych i ślubnych są kwoty wolne od podatku. Oznacza to, że dla każdego darczyńcy osobno wyliczana jest kwota, którą można otrzymać bez konieczności płacenia podatku.

Dopiero gdy wartość prezentu od jednej osoby przekroczy jej próg (kwotę wolną), powstaje obowiązek zapłaty podatku. Podatek naliczany jest nie od całości darowizny, ale tylko od nadwyżki ponad kwotę wolną.

Podatek od prezentów

Zgodnie z art. 9 ustawy o spadkach i darowiznach, opodatkowaniu podlega nabycie własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej określone kwoty wolne od podatku. 

Należy pamiętać, że podatek od darowizn komunijnych i ślubnych naliczany jest nie tylko od nadwyżki ponad kwotę wolną, ale również według różnych skal podatkowych. Istnieją trzy grupy pokrewieństwa i dla każdej z nich obowiązuje oddzielna skala:

• I grupa pokrewieństwa: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie
• II grupa pokrewieństwa: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych
• III grupa pokrewieństwa: pozostałe osoby, nie zaliczone do pozostałych grup

Zatem podatek może wynieść, w zależności od tego stopnia pokrewieństwa, od 5 do nawet 20 procent.

Kwoty wolne od podatku w 2024 roku

Warto wspomnieć, że od 1 lipca 2023 roku kwoty wolne od podatku zostały podwyższone. W porównaniu do roku 2022:

• W I grupie kwota wzrosła z 9 637 zł do 36 120 zł.
• W II grupie kwota wzrosła z 7 276 zł do 27 090 zł.
• W III grupie kwota wzrosła z 4 902 zł do 5 733 zł.

W przypadku grupy 0 podatkowej, wszystkie darowizny, niezależnie od ich wartości, mogą być zwolnione z opodatkowania. Nawet po przekroczeniu kwoty wolnej, nadal można korzystać ze zwolnienia. Jednak otrzymanie darowizny od osób z tej grupy wymaga zgłoszenia tego faktu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego na formularzu SD-Z2. Ten obowiązek zgłoszenia pojawia się po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, która dla grupy 1 (w tym grupy 0) wynosi 36 120 zł.

W przypadku trzeciej grupy podatkowej, do której kwalifikuje się większość gości uroczystości komunijnych lub weselnej. Kwota wolna dla tej grupy wzrosła z 4 902 zł do 5 733 zł.

Choć prezenty od gości rzadko przekraczają tę wartość, warto pamiętać, że do limitu zaliczamy również darowizny otrzymane w ciągu ostatnich 5 lat z innych okazji (urodziny, imieniny itp.).

Podatek od prezentów

Warto zauważyć, że jeśli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy występuje więcej niż raz, do wartości czystej rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dodaje się wartość czystą rzeczy i praw majątkowych wcześniej nabytych od tego samego zbywcy w roku, w którym miało miejsce ostatnie nabycie, oraz w ciągu 5 lat poprzedzających ten rok. Dodatkowo od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych odlicza się podatek, który został zapłacony od wcześniej opodatkowanych nabytych rzeczy i praw majątkowych. Nadwyżka podatku, która wynika z tego obliczenia, nie może być ani zaliczona na poczet innych podatków, ani zwrócona.

Stawki podatku w poszczególnych grupach pokrewieństwa wynoszą:

I grupa:

• Do 20 556 zł: 3%
• Od 20 556 zł do 41 112 zł: 5% od nadwyżki ponad 20 556 zł + 722,20 zł
• Powyżej 41 112 zł: 7% od nadwyżki ponad 41 112 zł + 1 844,60 zł

II grupa:

• Do 57 336 zł: 7%
• Od 57 336 zł do 114 672 zł: 9% od nadwyżki ponad 57 336 zł + 3 957,72 zł
• Powyżej 114 672 zł: 12% od nadwyżki ponad 114 672 zł + 8 845,52 zł

III grupa:

• Do 57 336 zł: 12%
• Od 57 336 zł do 114 672 zł: 20% od nadwyżki ponad 57 336 zł + 11 467,20 zł
• Powyżej 114 672 zł: 20% od nadwyżki ponad 114 672 zł + 22 934,40 zł

Osoby, które otrzymały darowizny podlegające opodatkowaniu, są zobowiązane do ich wykazania w zeznaniu podatkowym. Dotyczy to zarówno darowizn przekraczających kwoty wolne, jak i tych, które zostały zgłoszone w celu skorzystania z częściowego zwolnienia.

Jak obliczyć podatek?

Jeśli łączna wartość prezentów od jednego darczyńcy (np. gościa weselnego) przekroczy kwotę wolną (5 733 zł dla III grupy), należy zapłacić podatek. Stawki podatku w tej grupie są wyższe niż dla rodziny i wynoszą:

• 12% od nadwyżki ponad 5 733 zł
• 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Przykład:

• Gość weselny wręcza nowożeńcom prezent o wartości 8 000 zł. Kwota wolna dla III grupy wynosi 5 733 zł. Podatek naliczany będzie od nadwyżki, czyli 2 267‬ zł (8 000 zł - 5 733 zł). Podatek wyniesie 272,04 zł (12% od 2 267‬ zł).

Kto jest zobowiązany do zgłoszenia darowizny?

Nowożeńcy, czyli osoby, które zawarły związek małżeński, zobowiązane są we własnym imieniu zgłosić darowizny otrzymane w dniu ślubu oraz w ciągu 6 miesięcy od tej daty.W imieniu małoletnich dzieci z czynnościami przed urzędem skarbowym zobowiązani są ich rodzice lub opiekunowie prawni.

Co należy zrobić? Aby uniknąć problemów z fiskusem, należy:

• Sprawdzić, czy wartość otrzymanych prezentów w ciągu roku przekroczyła kwotę wolną od podatku. W 2024 roku dla najbliższej rodziny (rodziców, dziadków, pradziadków, rodzeństwa, ojczyma i macochy) kwota ta wynosi 36 120 zł.
• Jeśli wartość prezentów przekroczyła ww. próg, należy zgłosić darowiznę w urzędzie skarbowym na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania.
• Pamiętajmy, że obowiązek zgłoszenia darowizny dotyczy tylko prezentów od osób spoza najbliższej rodziny.