Przelicz swoją emeryturę

Marianna Kołnierowicz (77 l.) z mężem Wacławem (69 l.) ze Szudziałowa (woj. podlaskie): Szukamy prostego sposobu na podwyższenie świadczeń

- Pracowałam w różnych zawodach - w cegielni, na kolei, w ogrodnictwie... Ponadto z mężem prowadziliśmy gospodarstwo rolne. Dziś ja dostaję 930 zł emerytury, a mąż 740 zł. Podobno możemy starać się o ponowne przeliczenie świadczenia i w ten sposób podnieść nasze emerytury, ale nie wiemy, jak się do tego zabrać i czy udałoby się nam zebrać wszystkie potrzebne dokumenty.

Kiedy możesz przeliczyć swoje świadczenie

Przeliczenie emerytury to po prostu ponowne obliczenie wysokości już przyznanego świadczenia.

Możesz zmienić wysokość swojej emerytury poprzez:
* doliczenie dotychczas nieuwzględnionych okresów składkowych i nieskładkowych, zarówno z okresu przed przyznaniem emerytury, jak już po przyznaniu świadczenia,
* doliczenie nieuwzględnionego składnika wynagrodzenia z okresu przyjętego do obliczenia podstawy wymiaru emerytury,
* zamianę tzw. lat zerowych na lata z minimalnym wynagrodzeniem,
* przeliczenie podstawy wymiaru emerytury:
- od nowych zarobków uzyskanych w całości przed przyznaniem prawa do emerytury (kwota bazowa z daty przyznania emerytury),
- od nowych zarobków uzyskanych w całości lub części po przyznaniu prawa do emerytury (kwota bazowa z daty wniosku o przeliczenie).

Zastąp zerowe zarobki minimalnymi

Jeśli pracowałeś, a nie mogłeś udowodnić swoich zarobków w niektórych latach (np. miałeś świadectwa pracy potwierdzające staż, a nie mogłeś dostarczyć zaświadczeń o wysokości wynagrodzenia), ZUS zaliczył ci te lata, przyjmując zarobek zerowy (czyli jakbyś w tym okresie nie zarobił ani złotówki). Żeby podwyższyć swoją emeryturę, powinieneś złożyć wniosek o jej przeliczenie z uwzględnieniem obowiązującego wówczas wynagrodzenia minimalnego zamiast zerowego. Podwyżka zależy od tego, ile lat z zerowymi zarobkami przyjęto wcześniej do wyliczeń. Im więcej takich zerowych lat i im dłuż-szy staż pracy, tym więcej można zyskać. Jeśli do tej pory nie zgłosiłeś wniosku o zamianę wynagrodzenia zerowego na minimalne, możesz to zrobić w każdym czasie. Jednak przeliczenie nastąpi tylko na twój wniosek, a nie z urzędu, i to od miesiąca, w którym ten wniosek zgłosisz.

Mając prawo do emerytury obliczonej według dotychczasowych zasad, w każdej chwili możesz wystąpić do ZUS z wnioskiem o doliczenie nieuwzględnionych okresów składkowych i nieskładkowych. Przeliczenie będzie polegało na doliczeniu do ustalonej kwoty świadczenia:
- po 1,3 proc. podstawy wymiaru ustalonej w wyniku waloryzacji za każdy rok okresów składkowych,
- po 0,7 proc. podstawy wymiaru ustalonej w wyniku waloryzacji za każdy rok okresów nieskładkowych.

Doliczenie okresów składkowych i nieskładkowych nie spowoduje jednak zmiany kwoty bazowej przyjętej do obliczenia wysokości świadczenia. Będzie to ta sama kwota bazowa, która była przyjęta do obliczenia świadczenia przed doliczeniem tych okresów (zarówno w części socjalnej, jak i w podstawie wymiaru).

Jeśli masz emeryturę liczoną według nowych zasad i nadal pracujesz, też przysługuje ci prawo do ponownego obliczenia jej wysokości. Twoje świadczenie zostanie powiększone o kwotę wynikającą z podzielenia składek (odpowiednio zwaloryzowanych) zewidencjonowanych (od dnia ustalenia prawa do emerytury) na twoim koncie przez średnie dalsze trwanie życia (wyrażone w miesiącach).

Dolicz dodatkowe zarobki

Jeśli będąc na emeryturze nadal pracujesz, możesz wystąpić do ZUS nie tylko z wnioskiem o doliczenie okresów składkowych i nieskładkowych, ale też z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem nowych zarobków przypadających - w całości lub choć w części - po jej przyznaniu.

Gdy emerytura jest już wypłacana, ponowne ustalenie wysokości świadczenia jest możliwe, jeżeli nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury będzie wyższy od poprzednio obliczonego, przy czym podstawa wymiaru ustalona zostanie przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o przeliczenie tej podstawy.

Uwaga! Wyższy niż ustalony poprzednio wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie dotyczy emerytów, którzy od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury (od przeliczonej podstawy wymiaru) nie pobrali świadczenia, ponieważ je zawiesili. Także emeryci, którzy do ustalenia podstawy wymiaru wskażą zarobki z okresu przypadającego w całości po przyznaniu emerytury (chodzi o 10 kolejnych lub 20 lat kalendarzowych), nie muszą mieć wyższego wskaźnika niż ostatnio, jednak pod warunkiem, że nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi co najmniej 130 proc.

Gdy przepracujesz 30 miesięcy

Jeśli masz prawo do wcześniejszej emerytury w momencie ukończenia 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna), przysługuje ci prawo do tzw. nowej emerytury. Jeżeli zgłaszając wniosek o nową emeryturę, udowodnisz, że przepracowałeś co najmniej 30 miesięcy, część socjalna świadczenia (24 proc. kwoty bazowej) jest ustalana od aktualnej (zwykle wyższej) kwoty bazowej. Dotyczy to osób urodzonych przed 1949 r., a także kobiet urodzonych w latach 1949-1953, o ile kobiety te spełniają warunki do ustalenia wysokości emerytury wg mieszanego sposobu, tj. częściowo wg dotychczasowych, a częściowo wg nowych zasad, a więc kobiet które nie pobrały wcześniejszej emerytury.

Czy przeliczenie zawsze się opłaca

W niektórych przypadkach przeliczone świadczenie może się okazać niższe od dotychczasowego. Wówczas ZUS będzie wypłacał emeryturę w dotychczasowej wysokości (zgodnie z zasadą, że musi wybrać wariant korzystniejszy dla przyszłego emeryta). Na podwyżkę z pewnością mogą jednak liczyć osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r., które będąc na wcześniejszej emeryturze dorabiały przez co najmniej 30 miesięcy (odprowadzając w tym czasie należne składki emerytalno-rentowe) i zgłoszą wniosek o przyznanie kolejnej emerytury, bo wówczas, niezależnie od doliczenia do stażu tych miesięcy pracy, część socjalna ich emerytury będzie liczona od nowej kwoty bazowej. Także ci wszyscy, którym udało się odnaleźć dodatkowe dokumenty potwierdzające ich staż lub zarobki, które pozwolą przyjąć więcej okresów pracy oraz korzystniejszą podstawę wymiaru emerytury np. poprzez przyjęcie do wyliczeń innych niż dotąd lat z najkorzystniejszymi zarobkami. Korzystne też może być zastąpienie tzw. okresów zerowych zarobkami w kwocie minimalnego wynagrodzenia.

Natomiast zamiana wcześniejszej emerytury na zwykłą, ale liczoną według nowych zasad (dotyczy osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., przebywających obecnie na wcześniejszej emeryturze, które osiągną tzw. powszechny wiek emerytalny) nie zawsze się opłaca. Szansa, że nowa emerytura będzie wyższa od starej, jest tym większa, im później przejdziemy na tę nową emeryturę.

Co trzeba zrobić, aby przeliczyć świadczenie

ZUS przeliczy ci świadczenie tylko wtedy, gdy złożysz wniosek. We wniosku musisz wskazać, o co się starasz (np. doliczenie okresów składkowych, przeliczenie podstawy wymiaru) oraz dołączyć dokumenty uzasadniające prośbę (np. świadectwa pracy, legitymację ubezpieczeniową, formularz ZUS - Rp 7 itd.).