Renta dla rolników

Prawo do renty rolniczej uzyska rolnik, który ze względu na stan zdrowia jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym i spełnia łącznie następujące warunki:

* całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

* ubezpieczenie emerytalno-rentowe przysługiwało przez wymagany okres, który wynosił co najmniej:

• 1 rok - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku do 20 lat,
• 2 lata - jeśli niezdolność ta powstała w wieku powyżej 20 lat do 22 lat,
• 3 lata - jeśli niezdolność ta powstała w wieku powyżej 22 lat do 25 lat,
• 4 lata - jeśli niezdolność ta powstała w wieku powyżej 25 lat do 30 lat,
• 5 lat - jeśli niezdolność ta powstała w wieku powyżej 30 lat.

Uwaga!

Pięcioletni okres składkowy i nieskładkowy wymagany od osoby, która stała się niezdolna do pracy po ukończeniu 30 lat, musi przypadać w ostatnim 10-leciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę albo powstaniem niezdolności do pracy. KRUS, przyznając świadczenie, sprawdzi, które dziesięciolecie będzie dla ciebie korzystniejsze.

Do okresów ubezpieczenia emerytalno-rentowego, od których zależy prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, zalicza się również okresy:

• podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990,
• prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r.,
• od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi.

Uwaga!

Tych okresów nie zalicza się do okresów ubezpieczenia, jeżeli zostały one już zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów, np. przy przyznawaniu emerytury z ZUS.

*domownik - w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników - to osoba, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy, jeśli domownik ten nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Ważne!
Przy ustalaniu prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy (również i wysokości tego świadczenia) uwzględnia się okresy ubezpieczenia innego niż rolnicze, np. w ZUS - bez względu na wiek osób ubiegających się o to świadczenie. Jeśli więc w jakimś okresie życia pracowałeś na etacie, a następnie w gospodarstwie rolnym i miałeś z obu tytułów opłacone składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, przy ustalaniu prawa do renty rolniczej KRUS doliczy ci okresy ubezpieczenia w ZUS.

Gdy zdarzył się wypadek

Jeśli niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym lub rolniczej choroby zawodowej, wystarczy jakikolwiek okres ubezpieczenia, który obejmuje dzień wypadku lub dzień zachorowania na chorobę zawodową.

Warunkiem otrzymania renty rolniczej jest to, by niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania rolniczemu ubezpieczeniu lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tego ubezpieczenia.

Niezdolny, czyli kto

Jesteś całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, jeśli - z powodu naruszenia sprawności organizmu - utraciłeś zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za trwałą, jeżeli nie ma szans na to, by twój stan zdrowia poprawił się na tyle, żebyś mógł osobiście wykonywać pracę w gospodarstwie rolnym. Natomiast w sytuacji, gdy z medycznego punktu widzenia okaże się, że w wyniku leczenia i ew. rehabilitacji są szanse na odzyskanie zdolności do pracy - całkowitą niezdolność do pracy uznaje się za okresową.

UWAGA!

Za niezdolnego do pracy na roli uznaje się tego, kto z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do pracy w gospodarstwie rolnym

Kto orzeka

O tym, że jesteś niezdolny do pracy orzekają w postępowaniu orzeczniczym:

* lekarz rzeczoznawca KRUS - (I instancja) lub

* komisja lekarska KRUS - (II instancja):

• jeśli odwołałeś się od orzeczenia lekarza rzeczoznawcy lub
• jeśli lekarz regionalny inspektora ds. orzecznictwa lekarskiego wniósł zarzut wadliwości orzeczenia lekarza rzeczoznawcy.

Renta stała lub okresowa

Rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach świadczenie to przysługuje przez okres wskazany w decyzji prezesa KRUS lub do czasu objęcia rencisty innym ubezpieczeniem społecznym.

Pamiętaj!

Jeśli KRUS przyzna ci prawo do okresowej renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a ty podejmiesz działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w ZUS, stracisz prawo do tej renty bez względu na wysokość swoich dodatkowych dochodów.

Jeśli stracisz prawo do renty

Jeżeli utraciłeś prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ lekarz rzeczoznawca KRUS lub komisja lekarska KRUS nie uznała cię za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym, a w ciągu 18 miesięcy od dnia ustania tego prawa okaże się, że ponownie stałeś się całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, wówczas prawo do renty zostanie ci przywrócone.

Gdy masz rentę okresową

Jeżeli KRUS przyznał ci prawo do okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy i chcesz przedłużyć prawo do tego świadczenia na kolejny okres lub chcesz uzyskać rentę stałą, powinieneś przed upływem okresu, na który to świadczenie zostało ci przyznane, złożyć nowy wniosek o rentę wraz z zaświadczeniem o stanie zdrowia (na druku KRUS N-14) wystawionym przez lekarza prowadzącego twoje leczenie.

Gdy osiągniesz wiek emerytalny

Osobom pobierającym renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy, które ukończyły 60 lat (dla kobiet) i 65 lat (dla mężczyzn), przyznaje się z urzędu emeryturę rolniczą w wysokości nie niższej od dotychczas pobieranej renty, jeżeli osoba ta spełnia warunek posiadania wymaganego okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 25 lat (w przypadku osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. musi to być co najmniej 25 lat podlegania wyłącznie ubezpieczeniu rolniczemu). Wysokość przyznanej emerytury może być czasami niższa od dotychczas pobieranej renty. Chodzi tu o osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., którym KRUS nie uwzględni okresów podlegania innemu ubezpieczeniu.

Możesz wybrać

Osoba urodzona po dniu 31 grudnia 1948 r. uprawniona do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy traci prawo do tego świadczenia, gdy uzyska prawo do emerytury pracowniczej. Jeżeli jednak osoba ta, zanim wystąpi z wnioskiem o emeryturę pracowniczą, złoży oświadczenie, iż wybiera rentę rolniczą, może nadal pobierać to świadczenie. W przypadku złożenia takiego oświadczenia środki zgromadzone na rachunku tej osoby w otwartym funduszu emerytalnym (OFE) są przekazywane przez ten fundusz, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Oświadczenie o wyborze świadczenia jest ostateczne i nie przysługuje od niego prawo odstąpienia.

Gdy na rencie prowadzisz działalność rolniczą

Renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy składa się z części składkowej i części uzupełniającej. Jeżeli będąc rencistą, dalej chcesz prowadzić działalność rolniczą, otrzymasz część składkową świadczenia, natomiast wypłata części uzupełniającej zostanie zawieszona - w całości lub w określonej części (w 25 proc. lub w 50 proc).

Od opinii lekarza orzecznika można się odwołać

Przemysław Przybylski, ekspert ZUS:
Lekarz orzecznik ZUS przeprowadza badanie stanu zdrowia osoby, która stara się o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Jeśli wnioskujący o rentę nie zgadza się z opinią lekarza Zakładu, może w ciągu 14 dni od otrzymania pisemnej decyzji złożyć odwołanie. Wówczas zbiera się komisja lekarska ZUS, która weryfikuje decyzję lekarza orzecznika.