Rewolucja w podatku od spadków i darowizn? Ministerstwo Finansów zapowiada zmiany

Ministerstwo Finansów szykuje gruntowne zmiany w podatku od spadków i darowizn

Ministerstwo Finansów zapowiada istotne zmiany w przepisach dotyczących podatku od spadków i darowizn. Celem tych modyfikacji, jak wynika z oficjalnych komunikatów, jest przede wszystkim uproszczenie procedur administracyjnych, zwiększenie transparentności systemu podatkowego oraz redukcja kosztów prowadzenia działalności. Zmiany te mają na celu ułatwienie życia podatnikom i usprawnienie funkcjonowania urzędów skarbowych.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn – co się zmieni?

Zapowiedź zmian pojawiła się w wykazie prac legislacyjnych rządu. Projektowane zmiany mają na celu "eliminację zbędnych procedur administracyjnych, redukcję kosztów prowadzenia działalności oraz zwiększeniu przejrzystości systemu podatkowego". To obiecujące wieści dla wszystkich, którzy w przeszłości musieli zmagać się z zawiłościami tego podatku.

Jedną z kluczowych zmian ma być eliminacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego, które potwierdza zwolnienie z podatku od spadków i darowizn nabycia własności rzeczy i praw majątkowych od osób z kręgu najbliższej rodziny. Dotyczy to sytuacji, gdy nabyte dobra są następnie przedmiotem dalszego obrotu lub obciążenia w drodze aktu notarialnego lub czynności, w której notariusz uwierzytelnia podpisy. Przykładowo, sprzedaż nieruchomości odziedziczonej po rodzicach nie będzie już wymagała dodatkowego zaświadczenia z urzędu skarbowego, co znacząco przyspieszy i uprości cały proces.

Projekt zmian obejmie również uproszczenie zasad ustalania wartości nieodpłatnych świadczeń powtarzających się dla celów ich opodatkowania. Konieczność nowelizacji przepisów wynika z potrzeby zniwelowania skutków uchwały w składzie siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 marca 2025 r., sygn. akt. III FPS 5/24, dotyczącej opodatkowania umowy nieodpłatnej renty ustanowionej na czas określony, w której wysokość świadczenia jest określona w pieniądzu.

Uchwała ta zmieniła dotychczasową linię interpretacyjną sądów administracyjnych oraz utrwaloną praktykę organów podatkowych. Wcześniej wartość świadczeń powtarzających się ustalano zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy, mnożąc wartość świadczenia miesięcznego przez liczbę miesięcy, na które zostało ustanowione, gdy w chwili ustanowienia renty znana była wartość pojedynczego świadczenia.

NSA orzekł, że podstawą opodatkowania jest wypłacana rata świadczenia renty nieodpłatnej, a nie cała wartość tego świadczenia określona w umowie za cały okres jej trwania. Nowe przepisy mają na celu ujednolicenie i uproszczenie tych zasad.

Kogo dotyczy podatek od spadków i darowizn?

Podatek od spadków i darowizn muszą zapłacić osoby, które nabyły majątek w drodze spadku lub darowizny. Podatek ten należy uiścić, gdy wartość majątku przekracza kwotę wolną od podatku. W planach jest również zmiana wysokości kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek.

W przypadku darowizn i spadków obowiązują trzy tzw. grupy podatkowe, obejmujące różne kategorie osób i ich stopień pokrewieństwa z obdarowanym, a co za tym idzie różne kwoty wolne od podatku.

Pierwsza grupa podatkowa: Należy do niej najbliższa rodzina: małżonkowie, dzieci, rodzice, dziadkowie, wnuki, prawnuki, rodzeństwo, zięciowie lub synowe darczyńcy. Darowizny są w niej zwolnione z opodatkowania, ale w nieprzekraczalnym terminie sześciu miesięcy trzeba zgłosić do urzędu skarbowego otrzymanie każdej darowizny, której wartość przekracza 36 tys. 120 zł.Druga grupa podatkowa: Obejmuje dalszą rodzinę, np. wujków czy ciocie, rodzeństwo małżonków lub małżonków pozostałych zstępnych. Wartość darowizny zwolnionej z podatku wynosi 27 tys. 090 zł.Trzecia grupa podatkowa: Zaliczają się do niej wszyscy pozostali darczyńcy i spadkodawcy (osoby niespokrewnione z darczyńcą oraz dalsza rodzina nienależąca I i II grupy). Kwota wolna wynosi 18 tys. 060 zł.

Oprócz kwot wolnych od darowizn pochodzących od jednej osoby, ustawa przewiduje też ograniczenia dotyczące łącznych kwot przychodu przy darowiznach otrzymanych od wielu osób (w ciągu 5 lat).

• Dla I grupy – 108 tys. 360 zł;
• Dla II grupy – 81 tys. 270 zł;
• Dla III grupy – 54 tys. 180 zł.

Pieniądze w darowiźnie – jak uniknąć podatku?

Jeśli przedmiotem darowizny są pieniądze, to warunkiem zwolnienia z opodatkowania jest przekazanie przez darczyńcę tych środków w ściśle określony sposób, tj. na rachunek płatniczy obdarowanego, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Oznacza to, że "ślubna koperta" powinna być czysto symboliczna i zamiast pliku banknotów zawierać raczej np. wydrukowane polecenie przelewu.