Rekordowy wzrost wartości spółek Skarbu Państwa
Wzrost wartości spółek z udziałem Skarbu Państwa (SP) w pierwszej połowie 2025 roku był imponujący. Ich wycena rynkowa wzrosła o 43,3%, osiągając poziom 409,7 mld zł. Oznacza to, że w ciągu kilku miesięcy wartość tych podmiotów zwiększyła się o 123,7 mld zł. Ten dynamiczny wzrost kontrastuje z ogólną sytuacją na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW), gdzie choć panuje hossa, indeks WIG wzrósł o 29,4%.
Szczególnie wyróżnia się spółka Orlen, której wycena rynkowa po raz pierwszy przekroczyła 100 mld zł. Akcje Orlenu wzrosły w analizowanym okresie o 77,2%. Co więcej, indeks spółek bezpośrednio nadzorowanych przez Ministerstwo Aktywów Państwowych (MAP) wzrósł o ponad 47,5%, co sugeruje, że spółki z udziałem Skarbu Państwa radzą sobie lepiej niż podmioty w pełni prywatne.
Lepsza wycena spółek przekłada się na ich większe możliwości pozyskiwania kapitału na rozwój i inwestycje. Inwestorzy, oceniając sytuację przedsiębiorstwa, biorą pod uwagę zarówno bieżące wyniki, jak i perspektywy rozwoju, jakość zarządzania oraz otoczenie instytucjonalne. To wszystko wpływa na decyzje o zakupie lub sprzedaży akcji, a w konsekwencji na ich cenę i rynkową wycenę spółki.
Przyczyny tak znaczącego wzrostu wartości spółek SP są złożone. Z jednej strony, hossa na GPW sprzyja wzrostowi cen akcji większości spółek. Z drugiej strony, działania MAP, mające na celu poprawę ładu korporacyjnego i standardów zarządzania, mogły pozytywnie wpłynąć na postrzeganie spółek SP przez inwestorów. Nie bez znaczenia jest również fakt, że spółki energetyczne, takie jak Orlen, PGE, Enea i Tauron, są zaangażowane w transformację energetyczną Polski i planują ogromne inwestycje w tym obszarze.
Inwestycje energetyczne a wzrost wartości akcji – jak transformacja wpływa na wycenę spółek?
Spółki energetyczne odgrywają kluczową rolę w transformacji energetycznej Polski. Zgodnie z ich wieloletnimi strategiami rozwoju, planują one zainwestować łącznie ponad 800 mld zł do 2035 roku. Orlen zamierza przeznaczyć na ten cel od 350 do 380 mld zł, Enea – 107,5 mld zł, Tauron – ok. 100 mld zł, a Grupa PGE szacuje łączne nakłady na rozwój, utrzymanie i akwizycje na poziomie 235 mld zł.
Te ambitne plany inwestycyjne, ukierunkowane na rozwój odnawialnych źródeł energii i modernizację sieci przesyłowych, są dobrze odbierane przez rynek. Analiza działań i strategii spółek energetycznych pokazuje, że są one w stanie finansować nowe inwestycje niezależnie od utrzymania węglowych jednostek wytwórczych, wykorzystując m.in. emisję obligacji lub formułę „project finance”. Spółki energetyczne pozyskały w tym roku finansowanie m.in. na duży projekt morskich farm wiatrowych albo rozwój nowoczesnych sieci elektroenergetycznych. Inwestycje podejmowane w ostatnich miesiącach przez spółki energetyczne, a także strategie tych spółek uwzględniające utrzymanie aktywów węglowych, zostały dobrze przyjęte przez uczestników rynku, czego ilustracją jest wysoki wzrost cen ich akcji.
Uzdrowienie ładu korporacyjnego – działania MAP
Ministerstwo Aktywów Państwowych (MAP) konsekwentnie odbudowuje ład korporacyjny i podnosi standardy zarządzania w spółkach Skarbu Państwa. Działania te obejmują m.in. zwiększenie roli akcjonariuszy mniejszościowych oraz wzmocnienie nadzoru nad kluczowymi spółkami. Dzięki temu spółki poprawiają jakość komunikacji z inwestorami oraz prezentują jasno swoje plany.
Większość kluczowych spółek z udziałem Skarbu Państwa (m.in. Orlen S.A., PGE S.A. Enea S.A., Tauron Polska Energia S.A., PKO BP S.A., PZU SA, GPW w Warszawie S.A., JSW S.A., Poczta Polska S.A.) opracowała i przyjęła długofalowe strategie rozwoju, odpowiadające na bieżące wyzwania rynkowe i regulacyjne. Te dokumenty określają cele biznesowe, które są spójne ze strategicznymi kierunkami rozwoju polskiej gospodarki i mają zwiększać wartość dla akcjonariuszy.
Audyty i nieprawidłowości – 100 zawiadomień do prokuratury
W 2024 r. wybrane w konkursach zarządy spółek przeprowadziły audyty, które ujawniły olbrzymią skalę nieprawidłowości w zarządzaniu przedsiębiorstwami. Dotyczyły one m.in. planowanych i prowadzonych inwestycji, bezpodstawnych wydatków oraz braku profesjonalnego nadzoru prowadzonego w ramach prac rad nadzorczych. Złożono już prawie 100 zawiadomień do prokuratury oraz około 90 członków byłych zarządów spółek z udziałem Skarbu Państwa nie otrzymało absolutorium.
Łączne straty wynikające m.in. z nietrafionych inwestycji oraz nieuzasadnionych wydatków wynoszą co najmniej kilkanaście miliardów złotych. Wiele inwestycji rozpoczętych przed 2023 r. przez spółki z udziałem SP było podjętych bez koniecznych analiz. Wiele z nich było przeskalowanych i opartych o nierealne założenia rynkowe (projekt Polyolefins Grupy Azoty, Olefiny Orlenu), inne nie miały żadnego uzasadnienia gospodarczego (elektrownia w Ostrołęce, czyli słynne „dwie wieże”). Niestety te decyzje poprzednich zarządów w przypadku części spółek nadzorowanych przez MAP spowodowały ich trudną sytuacji finansowej i konieczność realizacji programów naprawczych.