- Analiza nowelizacji Kodeksu Pracy z 2025 roku wskazuje na fundamentalną zmianę trendów rynkowych, wymuszającą na firmach rewizję dotychczasowej strategii biznesowej
- Skuteczne zarządzanie ryzykiem finansowym wymaga uwzględnienia nowych kosztów pracowniczych, które wpłyną na płynność finansową i plany inwestycyjne sektora publicznego
- Eksperci rynku pracy wskazują, że optymalizacja procesów w działach kadr jest kluczowa dla uniknięcia chaosu i minimalizacji ryzyka prawnego związanego z nową ustawą
- Wliczenie okresów samozatrudnienia do stażu pracy bezpośrednio zwiększa zwrot z inwestycji w rozwój zawodowy pracownika poprzez dostęp do wyższych świadczeń
- Wstępna analityka danych z samorządów ujawnia, jak nowelizacja prawa wpłynie na ich płynność finansową, stawiając pod znakiem zapytania przyszłe strategie budżetowe
Rewolucja w stażu pracy: Jak lata na zleceniu i własnej firmie podbiją Twoją pensję i urlop?
Nadchodzi rewolucja w polskim prawie pracy. Zgodnie z nowelizacją Kodeksu Pracy z 26 września 2025 roku, do stażu pracy, od którego zależą liczne przywileje, wliczane będą okresy prowadzenia własnej firmy oraz pracy na umowach zlecenia. To historyczna zmiana, która według szacunków rządu może objąć nawet 5 milionów Polaków, w tym 2,4 miliona zleceniobiorców i ponad 2,3 miliona samozatrudnionych. Dla wielu z nich oznacza to symboliczne i finansowe odzyskanie lat aktywności zawodowej, które dotąd nie liczyły się do uprawnień pracowniczych. Nowe zasady zaczną obowiązywać stopniowo: od 1 stycznia 2026 roku w budżetówce, a od 1 maja 2026 roku w pozostałych firmach.
W praktyce oznacza to, że lata spędzone na samozatrudnieniu lub umowach zlecenia zaczną realnie przekładać się na pieniądze i dodatkowe uprawnienia. Pracownicy zyskają na przykład prawo do wyższego dodatku stażowego, czyli procentowego bonusu do pensji za wysługę lat, oraz do nagród jubileuszowych. Przykładowo, urzędniczka, która przed podjęciem pracy w urzędzie przez 10 lat prowadziła własną działalność, otrzyma nagrodę za 20 lat pracy o dekadę wcześniej. Zmiany wpłyną także na długość urlopu wypoczynkowego. Dzięki nowym przepisom pracownik po studiach, który ma za sobą tylko dwa lata pracy na etacie, ale wcześniej przez kilka lat pracował na zleceniach, szybciej osiągnie próg 10 lat stażu, co da mu prawo do 26 dni wolnych w roku.
Kto zapłaci za nowe przywileje? Nauczyciele świętują, samorządy liczą straty
Jedną z grup zawodowych, które szczególnie odczują pozytywne skutki zmian, są nauczyciele. Dzięki odrębnej nowelizacji Karty Nauczyciela z 25 lipca 2025 roku, ich warunki finansowe ulegną znacznej poprawie. Nagroda jubileuszowa za 40 lat pracy wzrośnie z 250% do 300% miesięcznego wynagrodzenia. Co więcej, pojawi się zupełnie nowa nagroda, za 45 lat pracy, wynosząca aż 400% pensji. Zwiększą się również odprawy emerytalne, które po 20 latach pracy będą stanowiły równowartość sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Celem tych regulacji jest zrównanie uprawnień nauczycieli z innymi pracownikami sektora publicznego.
Nowe przywileje dla pracowników oznaczają jednak nowe, poważne obciążenia dla ich pracodawców, zwłaszcza w sektorze publicznym. To samorządy będą musiały znaleźć w swoich budżetach dodatkowe środki na pokrycie wyższych dodatków, nagród, odpraw i dłuższych urlopów. Skalę wyzwania dobrze obrazuje przykład Urzędu Miasta Lublina, który wstępnie oszacował, że w 2026 roku będzie potrzebował na ten cel dodatkowych 870 tysięcy złotych. Ostateczna kwota będzie jednak znana dopiero po tym, jak wszyscy pracownicy złożą odpowiednie dokumenty. Wiele samorządów już dziś sygnalizuje obawy, że te dodatkowe wydatki mogą ograniczyć ich zdolność do realizacji inwestycji lub zablokować podwyżki dla innych grup zawodowych.
Jak udowodnić swój staż pracy? Przewodnik krok po kroku i pułapki nowej ustawy
Aby skorzystać z nowych przepisów, pracownicy będą musieli sami zadbać o udokumentowanie swojej przeszłości zawodowej, na co będą mieli 24 miesiące. Kluczowym dowodem będzie zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o okresach opłacania składek, które można pobrać elektronicznie za pośrednictwem platformy PUE ZUS. Jeśli dane w ZUS okażą się niekompletne, prawo dopuszcza także przedstawienie starych umów czy rachunków. Warto pamiętać o ważnej zasadzie: jeśli okresy pracy na etacie i umowie zlecenia pokrywały się, do stażu pracy zostanie wliczony tylko jeden z nich, ten, który okaże się dla pracownika korzystniejszy.
Wdrożenie tak dużej reformy nie obędzie się jednak bez potencjalnych wyzwań i niejasności. Pracodawcy otrzymają prawo do zakwestionowania przedstawionych dokumentów, jeśli będą mieli uzasadnione wątpliwości co do ich autentyczności. Wszelkie tego typu spory będą rozstrzygane przez sądy pracy, co może wiązać się z długotrwałymi procedurami. Eksperci rynku pracy już teraz alarmują, że działy kadr muszą odpowiednio wcześnie przygotować się do weryfikacji dokumentacji i ponownego przeliczania stażu pracy. Tylko w ten sposób można uniknąć organizacyjnego chaosu i prawnych komplikacji w pierwszych miesiącach obowiązywania nowej ustawy.
Podcasty
Playlisty tematyczne
