Świadczenia opiekuńcze: wsparcie dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami

Zasiłek pielęgnacyjny 

Zasiłek pielęgnacyjny to świadczenie przyznawane w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osobie w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Jest to najbardziej podstawowa forma wsparcia, przysługująca szerokiemu gronu osób z niepełnosprawnościami.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje niepełnosprawnemu dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, osobie, która ukończyła 75 lat, oraz osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała przed 21 rokiem życia.

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie. Jest to kwota, która nie uległa zmianie w 2024 roku. Warto pamiętać, że zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobom umieszczonym w instytucjach zapewniających całodobowe utrzymanie oraz osobom uprawnionym do dodatku pielęgnacyjnego.

Aby uzyskać zasiłek pielęgnacyjny, należy złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie gminy lub miasta. Wymagane jest dostarczenie dokumentów potwierdzających niepełnosprawność, takich jak orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne 

Świadczenie pielęgnacyjne to forma wsparcia dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami, która przeszła znaczące zmiany w 2024 roku. Nowe przepisy mają na celu lepsze dostosowanie pomocy do potrzeb rodzin opiekujących się osobami z niepełnosprawnościami.

Od 1 stycznia 2024 roku świadczenie pielęgnacyjne mogą otrzymać osoby sprawujące opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami w wieku do ukończenia przez nie 18. roku życia. Krąg uprawnionych obejmuje matkę albo ojca, inne osoby z obowiązkiem alimentacyjnym, a także małżonków, opiekuna faktycznego dziecka, rodzinę zastępczą, osobę prowadzącą rodzinny dom dziecka, oraz dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych.

Najważniejsze zmiany w świadczeniu pielęgnacyjnym to możliwość łączenia pracy zarobkowej z pobieraniem świadczenia bez żadnych ograniczeń, podwyższenie kwoty świadczenia do 2988 zł miesięcznie, oraz wprowadzenie dodatkowego wsparcia dla opiekunów wielu osób z niepełnosprawnościami - wysokość świadczenia jest podwyższana o 100% na drugą i każdą kolejną osobę wymagającą opieki.

Aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach, konieczne jest złożenie wniosku od 1 stycznia 2024 roku. Osoby, które już pobierają to świadczenie, muszą złożyć nowy wniosek, jeśli chcą korzystać z nowych zasad. Warto pamiętać, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeśli osoba wymagająca opieki ma przyznane świadczenie wspierające z ZUS.

Specjalny zasiłek opiekuńczy 

Specjalny zasiłek opiekuńczy to świadczenie skierowane do osób, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, a które rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą z niepełnosprawnością.

Świadczenie to przysługuje osobom spokrewnionym w pierwszym lub drugim stopniu (dzieci - rodzice, wnuki - dziadkowie, rodzeństwo) oraz współmałżonkom. Warunkiem jest rezygnacja z pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej opieki.

Wysokość specjalnego zasiłku opiekuńczego wynosi 620 zł miesięcznie. Przy przyznawaniu tego świadczenia obowiązuje kryterium dochodowe - łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę i rodziny osoby wymagającej opieki nie może przekroczyć 764 zł na osobę. Przy ustalaniu dochodu bierze się pod uwagę dochód z roku poprzedzającego okres zasiłkowy.

Warto pamiętać, że specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje w wielu sytuacjach, m.in. gdy osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty lub innych świadczeń wymienionych w ustawie. Ponadto, przyznanie tego świadczenia wymaga przeprowadzenia wywiadu środowiskowego.

Zmiany w systemie świadczeń opiekuńczych 

Rok 2024 przyniósł istotne zmiany w systemie świadczeń opiekuńczych, w tym wprowadzenie nowego świadczenia wspierającego wypłacanego przez ZUS. Świadczenia pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna nie przysługują, jeśli osoba wymagająca opieki ma przyznane świadczenie wspierające. Złożenie wniosku o to świadczenie zawiesza postępowanie lub wypłaty innych świadczeń. Osoba z niepełnosprawnością może zdecydować, od kiedy chce je otrzymywać, co pozwala uniknąć podwójnych wypłat. Osoby z prawem do świadczeń na starych zasadach mogą je zachować (prawa nabyte), nie dłużej niż do końca przyznanego okresu. Dotyczy to również przypadków wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności, pod warunkiem złożenia odpowiednich wniosków w określonych terminach.

Jak ubiegać się o świadczenia opiekuńcze?

Aby otrzymać którekolwiek ze świadczeń opiekuńczych, należy złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie gminy lub miasta. 

Przy składaniu wniosku należy pamiętać o dostarczeniu wszystkich wymaganych dokumentów, w tym zaświadczeń o dochodach i orzeczeń o niepełnosprawności. W przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego konieczne jest również przeprowadzenie wywiadu środowiskowego.

Jeżeli osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złożyła wniosek wraz z dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do dnia 30 listopada. W przypadku złożenia wniosku w okresie od 1 września do 31 października, wypłata następuje do 31 grudnia. Dla wniosków złożonych w okresie od 1 listopada do 31 grudnia, wypłata następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.