Świadczenia rodzinne

Justyna Centkowska z Trzynika: Utrzymujemy się z zasiłku

Justyna Centkowska (28 l.) z Trzynika (woj. zachodniopomorskie) wychowuje czwórkę dzieci. Dwoje z nich się uczy. Pobiera zasiłek rodzinny z gminnego ośrodka pomocy społecznej. - To dla nas ogromna pomoc. Ja nie pracuję, mąż zarabia dorywczo. Utrzymujemy się głównie z zasiłku rodzinnego i dodatków. Opieka społeczna sfinansowała podręczniki i całą wyprawkę szkolną dla moich starszych dzieci - mówi pani Justyna. - Trzeba tylko złożyć wniosek i nie mieć wysokich dochodów, by go dostać - wyjaśnia.

Boisz się, że nie wystarczy ci pieniędzy do końca miesiąca? Nie załamuj rąk! Jeśli wychowujesz dzieci, możesz starać się o zasiłki i dodatki. Gminy już przyjmują wnioski o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy. W tym roku na pomoc mogą liczyć też powodzianie oraz rodziny, którym wcześniej odmówiono wypłaty becikowego.

Zasiłki rodzinne

Podstawową formą pomocy jest zasiłek rodzinny. Do zasiłku przysługuja dodatki.

Komu zasiłek
- rodzinom, w których miesięczny dochód w przeliczeniu na osobę nie przekracza 504 zł netto;
- rodzinom wychowującym dziecko niepełnosprawne, w których miesięczny dochód w przeliczeniu na osobę nie przekracza 583 zł netto.

Zasiłek przysługuje:
- do czasu ukończenia przez dziecko 18. roku życia;
- do 21. roku życia, jeśli się uczy (nie dotyczy to studiów);
- do 24. roku życia, jeśli jest niepełnosprawne i jednocześnie uczy się lub studiuje.

Gdzie po pomoc

Wniosek o zasiłek składasz w urzędzie gminy lub miasta lub w ośrodku pomocy społecznej upoważnionym przez wójta, burmistrza lub prezydenta do wypłacania świadczeń rodzinnych. Formularz wniosku znajdziesz w urzędzie i na stronie internetowej: www.mpsis.gov.pl.

Jeśli starasz się też o dodatki do zasiłku, na formularzu zakreślasz odpowiedni kwadrat.

Co we wniosku

Wniosek powinien zawierać dane:
- osoby występującej o przyznanie świadczenia, w tym: imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, numer NIP, a w razie gdy nie nadano tych numerów - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu;
- dzieci pozostających na utrzymaniu wnioskodawcy, w tym: imię, nazwisko, numer PESEL, datę urodzenia, stan cywilny.

Jakie dokumenty do wniosku

Do wniosku powinieneś dołączyć (zależnie od dodatku, o który się starasz):
- zaświadczenie z urzędu skarbowego o dochodzie członków rodziny;
- zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości innych dochodów;

oraz ewentualnie:
- dokument stwierdzający wiek dziecka;
- orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności;
- zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły;
- zaświadczenie pracodawcy o terminie urlopu wychowawczego i okresie, na jaki został udzielony, oraz o okresach zatrudnienia.

Ile możesz dostać:

Wysokość zasiłku zależy od wieku dziecka.
- 68 zł na dziecko do 5 lat;
- 91 zł na dziecko od 6 do 18 lat;
- 98 zł na dziecko od 19 do 24 lat.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Przysługuje ci tylko wtedy, gdy masz przyznany zasiłek rodzinny. Możesz się o niego starać najpóźniej do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.

Uwaga! Nie myl tego dodatku z tzw. becikowym, do którego mają prawo wszyscy rodzice.

Ile możesz dostać:
- 1000 zł na każde dziecko (jednorazowo)

Becikowe

To jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka. Przysługuje ci, jeśli urodziłaś lub adoptowałaś dziecko, niezależnie od twoich dochodów.

Możesz dostać 1000 zł na dziecko jednorazowo.

Uwaga! Od 31 marca 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. został zawieszony warunek udokumentowania pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną nie później niż od 10. tygodnia ciąży do dnia porodu. Aby uzyskać świadczenie, wystarczy przedstawić zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie, potwierdzające jedno badanie kobiety w okresie ciąży przeprowadzone przez lekarza ginekologa lub położną.

Gdzie po becikowe

Pisemny wniosek o jednorazową zapomogę składasz w urzędzie gminy lub w ośrodku pomocy społecznej w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka.

Jakie dokumenty

Do pisemnego wniosku o zapomogę powinny być dołączone następujące dokumenty:
- dokument stwierdzający twoją tożsamość;
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający datę urodzenia dziecka;
- pisemne oświadczenie, że na dziecko nie została już pobrana jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka (np. przez drugiego z rodziców).

Nie dostałaś zasiłku? Złóż drugi wniosek!

Możesz ponownie złożyć wniosek o wypłatę świadczeń, nawet jeśli dziecko ukończyło 12 miesięcy życia. Masz na to czas tylko do 30 września.

Możliwość ta dotyczy:
- rodziców, którzy otrzymali decyzję odmowną z powodu niespełnienia warunku pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną wydaną w okresie od 1.11.2009 r. do 30.03.2010 r.;
- rodziców, których wniosek o wypłatę tych świadczeń, złożony w okresie od 1.11.2009 r. do 30.03.2010 r., nie został rozpatrzony z powodu braku zaświadczenia lekarskiego;
- rodziców dziecka urodzonego po 31.10.2008 r., którzy nie złożyli wniosku do 31.03.2010 r.

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego

Przysługuje ci tylko, jeśli masz przyznany zasiłek rodzinny i masz prawo do urlopu wychowawczego.

Jest przyznawany
- do 24 miesięcy na jedno dziecko;
- do 36 miesięcy, jeśli urodzi się dwoje lub więcej dzieci;
- do 72 miesięcy, jeśli urodzi się dziecko niepełnosprawne.

Nie przysługuje ci, jeśli:
- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pracowałaś krócej niż 6 miesięcy;
- w czasie urlopu wychowawczego pracujesz;
- nie zajmujesz się dzieckiem osobiście (np. dziecko chodzi do przedszkola).

Ile możesz dostać
- 400 zł miesięcznie.

Dodatek dla rodzin wielodzietnych

Przysługuje ci, jeśli masz prawo do zasiłku rodzinnego i wychowujesz co najmniej troje dzieci. Możesz dostać 80 zł miesięcznie na trzecie i każde następne dziecko.

Dodatek dla samotnych rodziców

Możesz go dostać, jeśli masz prawo do zasiłku rodzinnego, a ojciec dziecka nie żyje lub jest nieznany.

Możesz dostać:
- 170 zł na dziecko, ale nie więcej niż 340 zł na wszystkie dzieci w rodzinie - przy dochodzie 504 zł na osobę;
- 250 zł na dziecko niepełnosprawne, ale nie więcej niż 500 zł, gdy dwoje lub więcej dzieci jest niepełnosprawnych - przy dochodzie 583 zł na osobę.

Dodatek na kształcenie i rehabilitację dziecka niepełnosprawnego

Przysługuje ci:
- jeśli masz prawo do zasiłku rodzinnego i wychowujesz dziecko do ukończenia 16. roku życia, a ono ma orzeczenie o niepełnosprawności;
- jeśli masz prawo do zasiłku rodzinnego i wychowujesz dziecko powyżej 16. roku życia do ukończenia 24. roku życia, a ono ma orzeczenie o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Możesz dostać:
- 60 zł na dziecko do 5. roku życia;
- 80 zł na dziecko w wieku od 6 do 24 lat.

Dodatek wyprawkowy

Możesz go otrzymać, jeśli masz prawo do zasiłku rodzinnego i wychowujesz dzieci od zerówki po szkołę ponadgimnazjalną. Możesz dostać 100 zł na dziecko raz w roku w ciągu trzech miesięcy od rozpoczęcia roku szkolnego (na wyprawkę szkolną).

Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

Otrzymasz go, jeśli przysługuje ci zasiłek rodzinny, a twoje dziecko uczy się poza miejscem zamieszkania. Możesz dostać:
- 90 zł miesięcznie od września do czerwca - na opłacenie kosztów mieszkania (np. internatu, bursy) w miejscowości, w której znajduje się szkoła.
- 50 zł miesięcznie od wrześnie do czerwca - gdy dziecko dojeż-dża do szkoły w innej miejscowości.

Uwaga! Jedno dziecko dostaje dodatek albo na mieszkanie, albo na dojazdy.

Zasiłek pielęgnacyjny

Od tego roku można go dostać bez względu na dochody. Przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Komu przysługuje:
- niepełnosprawnemu dziecku;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia;
- osobie, która ukończyła 75 lat.

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:
- osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego;
- osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej nieodpłatnie całodobowe utrzymanie;
- jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej osoby, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Możesz dostać 153 zł miesięcznie.

Świadczenie pielęgnacyjne

Masz do niego prawo, jeżeli nie podejmujesz lub rezygnujesz z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad:
- osobą mającą orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji;
- osobą mającą orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Uwaga! Od 1 stycznia 2010 r. przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:
- matce albo ojcu lub innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny - pod warunkiem, że nie ma osoby spokrewnionej w pierwszym stopniu albo gdy osoba ta nie jest w stanie sprawować opieki nad osobą niepełnosprawną
- opiekunowi faktycznemu dziecka, który wystąpił z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka
- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Gdzie po pomoc

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego składasz w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub w ośrodku pomocy społecznej upoważnionym przez wójta, burmistrza lub prezydenta do wypłacania świadczeń rodzinnych. Formularz wniosku o zasiłek rodzinny znajdziesz w urzędzie i na stronie internetowej: www.mpsis.gov.pl.

Ważne dla powodzian

W tym roku inaczej będzie liczony dochód rolników z terenów popowodziowych uprawniający do zasiłku rodzinnego. Jeśli rodzina utrzymuje się z gospodarstwa, a ono zalane zostało w co najmniej 30 proc., to do jej dochodu nie wlicza się zalanej ziemi. Dodatkowo - świadczeń uzyskanych w związku z powodzią nie wlicza się też do dochodu, od którego zależy przyznanie świadczeń rodzinnych.

GUS już podał, że przeciętny roczny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego brany pod uwagę przy świadczeniach rodzinnych wynosi 1908 zł.

Zasiłek macierzyński

Jeśli w okresie ubezpieczenia chorobowego albo urlopu wychowawczego urodziłaś lub przyjęłaś na wychowanie dziecko do 7. roku życia, masz prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek przysługuje ci pod warunkiem, że opłacasz składki na ubezpieczenie chorobowe (obowiązkowo lub dobrowolnie).

Możesz dostać zasiłek, jeśli:
- jesteś zatrudniona na podstawie umowy o pracę (również na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, z którymi umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu);
- jesteś członkiem rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych;
- wykonujesz pracę nakładczą;
- wykonujesz pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy- zlecenia (również osoby z tobą współpracujące);
- prowadzisz pozarolniczą działalność (również osoby z tobą współpracujące);
- jesteś zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony, na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, jeśli umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu.

Ważne! W niektórych przypadkach zasiłek macierzyński przysługuje ci także, gdy urodzisz dziecko już po rozwiązaniu umowy o pracę.

Po pierwsze - wtedy, gdy straciłaś pracę w czasie ciąży wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy i nie zapewniono ci innego zatrudnienia;

Po drugie - gdy pracodawca zwolnił cię z pracy, naruszając przepisy prawa, jednak wtedy powinno być to stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu.

Jak długo będziesz otrzymywać zasiłek
- 20 tygodni - na jedno dziecko przy jednym porodzie;
- 31 tygodni - na dwoje dzieci przy jednym porodzie;
- 33 tygodnie - na troje dzieci przy jednym porodzie;
- 35 tygodni - na czworo dzieci przy jednym porodzie;
- 37 tygodnia - na pięcioro i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Jeśli dziecko urodzi się martwe lub umrze przed 8. tygodniem życia, masz prawo do zasiłku macierzyńskiego przez 8 tygodni po porodzie.

Od 1 stycznia 2010 r. masz prawo do dodatkowego zasiłku macierzyńskiego także w okresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego:

w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie:
- od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. - do 2 tygodni;
- od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. - do 4 tygodni;
- od 1 stycznia 2014 r. - do 6 tyg., w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie:
- od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. - do 3 tygodni;
- od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. - do 6 tygodni;
- od 1 stycznia 2014 r. - do 8 tygodni.

Ojciec też ma prawo

Po 14 tygodniach pobierania zasiłku macierzyńskiego możesz z niego zrezygnować i wcześniej wrócić do pracy, a wówczas pozostałą część okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego wykorzystuje ubezpieczony ojciec dziecka. Od 1 stycznia 2010 r. ubezpieczony ojciec wychowujący dziecko ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia, a od 1 stycznia 2012 r. - w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia.

Jeśli twoje dziecko wymaga opieki szpitalnej, przez co najmniej 8 tygodni musisz pobierać zasiłek macierzyński, ale pozostałą jego część możesz wykorzystać później, po wypisaniu dziecka ze szpitala. Jeśli ty sama potrzebujesz opieki szpitalnej, po 8 tygodniach pobierania zasiłku możesz przerwać jego pobieranie, a wówczas ojciec dziecka ma prawo do części zasiłku za okres, w którym byłaś w szpitalu.

Ile dostaniesz

100 proc. przeciętnego wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru.

Jakie dokumenty
- zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu - za okres przed porodem;
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka - za okres od dnia porodu;
- zaświadczenie o wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej.

Gdzie po zasiłek

Jeżeli firma zatrudnia powyżej 20 osób - do pracodawcy. Potrzebny jest skrócony odpis aktu urodzenia dziecka

Jeżeli firma zatrudnia mniej niż 20 osób - do oddziału ZUS. Niezbędne jest zaświadczenie pracodawcy (płatnika składek) wystawione na druku ZUS Z-3 oraz zaświadczenie o okresie udzielonego urlopu macierzyńskiego.

10 pytań które najczęściej zadajemy urzędnikowi

1. Czy mogę starać się o dodatki z MOPS, jeśli nie dostaję zasiłku rodzinnego? Nie, dodatki otrzymuje tylko osoba uprawniona do zasiłku rodzinnego.

2. Czy dostanę zapomogę z gminy, tzw. becikowe, jeśli nie pobieram zasiłku rodzinnego? Tak, ta zapomoga przysługuje bez względu na dochód.

3. Odmówiono mi wypłaty becikowego, bo nie miałam zaświadczenia o wizycie u ginekologa. Czy mogę się jeszcze o nie starać? Tak, ale masz na to czas tylko do 30 września.

4. Kiedy będzie najbliższa weryfikacja kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń rodzinnych? Weryfikacja jest co 3 lata, najbliższa dopiero 1 października 2012 r.

5. Jeśli we wrześniu złożę wniosek o zasiłek, to kiedy dostanę pieniądze? Wypłata zasiłku nastąpi w listopadzie?

6. Czy mogę złożyć wniosek o zasiłek w późniejszych miesiącach? Tak, wniosek można złożyć w każdej chwili w czasie okresu zasiłkowego.

7. Czy sierota może się starać na siebie o zasiłek dla samotnych rodziców, jeśli ci rodzice nie żyją? Tak, jeśli nie ukończyła 24 lat i się uczy.

8. Czy zasiłek pielęgnacyjny przysługuje każdej osobie, która ukończyła 75 lat? Tak.

9. Czy zasiłek macierzyński przysługuje mi, jeśli urodziłam dziecko w czasie urlopu wychowawczego? Tak, jeśli opłacasz składki na ubezpieczenie chorobowe.

10. Mam własną firmę. Czy przysługuje mi zasiłek macierzyński? Tak, jeśli dobrowolnie opłacasz składki na ubezpieczenie zdrowotne.