Szokujące dane z raportu: Co drugi Polak boi się, że nie będzie go stać na jedzenie

• Od 1,4 do 2,5 miliona Polaków zmaga się z brakiem bezpieczeństwa żywnościowego
• 35 procent badanych musiało w ciągu roku pomijać posiłki, zmniejszać porcje lub kupować tańsze produkty
• 42 procent Polaków zrezygnowało ze spotkań towarzyskich przez wysokie koszty jedzenia
• Tylko 10 procent społeczeństwa prawidłowo rozumie, czym jest brak bezpieczeństwa żywnościowego

Kto jest najbardziej zagrożony brakiem dostępu do żywności

Pierwszy kompleksowy raport o bezpieczeństwie żywnościowym w Polsce, opublikowany przez The Access Alliance w grudniu 2025 roku, obala powszechne przekonania. Problem braku dostępu do żywności nie dotyczy wyłącznie osób bezdomnych czy skrajnie ubogich.

Badanie przeprowadzone w listopadzie 2025 roku wskazuje konkretne grupy ryzyka. Najczęściej z problemami borykają się kobiety w wieku 18-34 lata, mieszkańcy wsi oraz osoby z wykształceniem niższym niż średnie.

Szczególnie narażone są też gospodarstwa domowe liczące cztery lub więcej osób oraz rodziny zarabiające poniżej 4 tysięcy złotych netto miesięcznie. To właśnie w tych domach najczęściej pojawiają się trudne decyzje – co kupić, z czego zrezygnować.

Polacy zawyżają skalę problemu, ale nie rozumieją jego istoty

Ciekawym odkryciem badaczy jest rozbieżność między percepcją a rzeczywistością. Większość Polaków uważa, że problem niedożywienia dotyka co najmniej 7 procent społeczeństwa. Dane pokazują, że realnie zmaga się z nim od 3,5 do 6,5 procenta populacji.

Paradoksalnie tylko co dziesiąty badany potrafi prawidłowo wskazać wszystkie elementy składające się na brak bezpieczeństwa żywnościowego. Ludzie kojarzą problem głównie z pomijaniem posiłków i obawami o pieniądze. Rzadko myślą o konieczności proszenia innych o pomoc czy korzystaniu z organizacji charytatywnych.

Jak wygląda codzienność osób z problemami finansowymi

Dane z raportu malują niepokojący obraz codzienności tysięcy polskich rodzin. W ciągu ostatnich 12 miesięcy niemal połowa Polaków obawiała się, czy starczy im środków na zakup jedzenia. Co trzecia osoba przyznaje, że takie obawy pojawiały się często lub czasami.

Te lęki przekładają się na realne konsekwencje. 35 procent badanych musiało pomijać posiłki, jeść mniejsze porcje lub sięgać po tańsze zamienniki produktów. Oszczędności dotyczą też życia społecznego – ponad 40 procent Polaków rezygnowało ze spotkań ze znajomymi przez koszty wspólnych posiłków.

Wybór najtańszych produktów staje się strategią przetrwania. Problem w tym, że tańsza żywność często oznacza gorszą jakość i niższą wartość odżywczą.

Jakość diety budzi coraz większe obawy ekspertów

Większość Polaków deklaruje, że spożywa trzy lub więcej posiłków dziennie. Zdaniem badanych ich dieta pokrywa dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. Niemal jedna trzecia uważa wręcz, że dostarcza organizmowi więcej kalorii niż potrzeba.

Jednak jakość tych posiłków pozostawia wiele do życzenia. Tylko połowa badanych ocenia swoją dietę jako jakościowo odpowiednią. 23 procent przyznaje wprost, że ich posiłki nie są zbilansowane. Kolejne 22 procent nie potrafi ocenić, czy dostarczają wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

Eksperci alarmują, że głównym wyzwaniem nie jest ilość jedzenia, lecz jego wartość odżywcza. Niedożywienie jakościowe może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Wstyd i obawa przed oceną społeczną hamują prośby o pomoc

Raport ujawnia również głęboki wymiar psychologiczny problemu. Aż 28 procent badanych deklaruje, że nie powiedziałoby nikomu o swoich trudnościach z dostępem do żywności. Kolejne 61 procent zwierzyłoby się wyłącznie najbliższym osobom.

Niemal co czwarta osoba zna kogoś, kto regularnie zmaga się z trudnościami w zakupie wystarczającej ilości jedzenia. Ponad połowa respondentów twierdzi, że potrafiłaby rozpoznać takie problemy u innych.

Badanie pokazuje jednak, że te umiejętności są często przeszacowane. Najlepiej rozpoznają objawy niedożywienia osoby, które same przez to przeszły lub znają kogoś w podobnej sytuacji.

Solidarność społeczna daje nadzieję na zmianę

Mimo trudności Polacy nie zostają obojętni na problemy innych. W ciągu ostatnich 12 miesięcy niemal połowa badanych udzieliła pomocy osobie mającej kłopoty z zakupem jedzenia.

Wsparcie przybiera różne formy. Najczęściej ludzie dzielą się jedzeniem, finansują zakupy spożywcze albo przekazują produkty z własnych zapasów. Niektórzy pomagają w transporcie lub dostarczaniu żywności. Coraz więcej osób korzysta też z aplikacji i platform ułatwiających pomoc żywnościową.

"Wyniki badania pokazują ogromny potencjał społecznej solidarności" – podkreśla Małgorzata Żurowska, Impact & Sustainability Lead w Glovo. "Technologia może wzmacniać te działania i ułatwiać ich skalowanie."

Access Alliance – koalicja na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego

Glovo, inicjator programu The Access Alliance, zaprasza organizacje pozarządowe, firmy oraz samorządy do współpracy. Celem koalicji jest poprawa dostępu do żywności i ograniczenie jej marnowania.

Program łączy różne sektory wokół wspólnego celu – przeciwdziałania brakowi bezpieczeństwa żywnościowego. Wykorzystuje technologię, logistykę i doświadczenie partnerów do tworzenia praktycznych rozwiązań.

Działania obejmują przekierowywanie nadwyżek jedzenia do potrzebujących, tworzenie lokalnych punktów wsparcia żywnościowego oraz wdrażanie narzędzi technologicznych. "Źródłem problemu jest przede wszystkim logistyka, a nie brak żywności" – zaznaczają twórcy inicjatywy.

Co każdy może zrobić dla poprawy bezpieczeństwa żywnościowego

Raport dostarcza ważnych wskazówek dla polityki społecznej i działań pomocowych. Eksperci podkreślają potrzebę edukacji społecznej i normalizacji rozmów o trudnościach żywnościowych.

Kluczowe znaczenie ma budowanie atmosfery zaufania, w której proszenie o wsparcie nie wiąże się z poczuciem winy. Organizacje pomocowe kładą coraz większy nacisk na anonimowość, godność i dyskrecję.

Program Access Alliance pokazuje, że współpraca różnych sektorów przynosi wymierne efekty. Firmy technologiczne, organizacje pozarządowe i samorządy mogą wspólnie budować system reagujący na potrzeby najbardziej narażonych osób.

Więcej informacji o programie Access Alliance można znaleźć na stronie: theaccessalliance.tech/pl