Testament nieuznany przez sąd. Jak wygląda dziedziczenie majątku?

Nabycie spadku po małżonkach

W sprawie rozpatrywanej przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN chodziło o postanowienie Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim, w którym stwierdzono nabycie spadku po małżonkach na podstawie ustawy i jednocześnie - jak wskazał Prokurator Generalny (PG) - naruszając ich ostatnią wolę. W 1980 r. małżeństwo przekazało swojej córce nieruchomość na podstawie testamentu sporządzonego w obecności sekretarza gminy i miasta Kałuszyn oraz dwóch innych świadków. Poza córką małżeństwo miało jednak jeszcze dwóch synów. Pod koniec 2010 r. z wnioskiem do sądu o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych w latach dziadkach wystąpił wnuk, syn córki, która miała odziedziczyć nieruchomość zgodnie z wolą rodziców. W postępowaniu spadkowym brała też udział wnuczka, córka jednego z synów. Trzeci syn nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd uznał testament za nieważny

W grudniu 2011 r. miński sąd uznał, że w tej sprawie dziedziczenie winno się odbyć na podstawie ustawy, wobec nieważności testamentu. Według Kodeksu cywilnego testament może bowiem zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy. Dlatego sąd rejonowy w swojej decyzji podzielił majątek pomiędzy trójkę rodzeństwa. Wówczas - jak poinformowała PK - z wnioskiem o wywiedzenie skargi nadzwyczajnej zwrócił się do Prokuratora Generalnego syn beneficjentki testamentu.

Po przeprowadzeniu analizy sprawy PG Zbigniew Ziobro skierował do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną stawiającą zarzuty nieuszanowania ostatniej woli spadkodawców wbrew obowiązującym przepisom, w tym Konstytucji RP.

Najważniejsza jest wola spadkodawców

SN uwzględnił tę skargę PG. Dziedziczenie na podstawie ustawy winno mieć jedynie charakter subsydiarny, w sytuacjach niepodjęcia decyzji wyznaczenia kręgu spadkobierców. Generalnie jednak pierwszeństwo przyznaje się woli spadkodawcy. W związku postanowienie Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim zostało uchylone, a sprawa została przekazana temu sądowi do ponownego rozpoznania.

Czy można sporządzić testament małżeński?

Testament wspólny, popularnie określany jako testament małżeński istnieje w wielu krajach jednak w Polsce testament testament może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy. Jeśli małżonkowie zdecydowaliby się na sporządzenie testamentu wspólnego, to byłby on nieważny.

Testament wzajemny

W przypadku małżeństwa skutecznym rozwiązaniem okazuje się spisanie testamentu wzajemnego. To dokument sporządzany w ramach osobnych deklaracji, w których obie strony wskazują siebie nawzajem do dziedziczenia spadku na wypadek swojej śmierci. Istotną zaletę takiego testamentu stanowi również fakt, że zarówno mąż, jak i żona mogą wyznaczyć swojego wyłącznego spadkobiercę, na którego przeniesiony zostanie udział w spadku w przypadku odejścia jednej ze stron. Ten rodzaj dokumentu musi zostać poświadczony notarialnie.