- Minister Krajewski zgłosił UOKiK-owi obawy o zmowę cenową na rynkach rolnych, jednak UOKiK uznał zgłoszenie za zbyt ogólne, wskazując na brak konkretnych dowodów i informacji.
- UOKiK uważa, że niskie ceny skupu wynikają z obiektywnych czynników gospodarczych, takich jak duży import, wysoka podaż krajowa i niekorzystna struktura rynku dla rolników.
- UOKiK aktywnie zwalcza nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej i zmowy rynkowe, ale podkreśla, że nie ma uprawnień do regulowania cen i oczekuje działań od Ministerstwa Rolnictwa.
- Spór między ministerstwem a UOKiK o przyczyny problemów na rynku rolnym i sposoby ich rozwiązania trwa, a rolnicy pilnie potrzebują wsparcia finansowego.
Na początku października, minister Stefan Krajewski wyraził zaniepokojenie sytuacją na rynkach rolnych, sugerując możliwość zmowy cenowej w związku z niskimi cenami skupu. W odpowiedzi na zapytanie PAP, UOKiK potwierdził otrzymanie pisma od ministra, jednak zaznaczył, że jego treść była "niezwykle ogólna, mocno oderwana od danych znanych ministerstwu".
Urząd poinformował, że minister poprosił o zbadanie, czy zachowania rynkowe przedsiębiorców nie naruszają zasad konkurencji, ale "w zawiadomieniu nie przedstawił jednak informacji, o jakie niedozwolone praktyki miałoby chodzić oraz jakichkolwiek dowodów na ich istnienie; a jedynie zwrócono uwagę na duże rozpiętości cen towarów na niesprecyzowanych geograficznie i produktowo rynkach owoców i warzyw, a także na rynku mleka".
W odpowiedzi z 13 października, Prezes UOKiK przypomniał, że urząd na bieżąco monitoruje rynek rolno-spożywczy i z prowadzonych analiz wynika, że niskie ceny skupu są wynikiem obiektywnych czynników gospodarczych, a nie praktyk ograniczających konkurencję. Urząd podkreślił, że te czynniki są dobrze znane Ministerstwu Rolnictwa i powinny być przedmiotem jego interwencji.
Przyczyny problemów na rynku rolno-spożywczym według UOKiK
UOKiK wymienił szereg czynników, które negatywnie wpływają na sytuację rolników:
- Znaczący import produktów rolnych do Polski.
- Wysoka podaż produkcji krajowej.
- Długoterminowo niekorzystna dla rolników struktura rynku: duży udział sieci handlowych w sprzedaży detalicznej i koncentracja rynku po stronie przetwórstwa, przy jednoczesnym rozdrobnieniu producentów rolnych i braku skutecznych mechanizmów integracji.
- Niewystarczające nakłady na lokalne przetwórstwo, magazynowanie i wsparcie sprzedaży produkcji rolnej (w tym eksport).
- Brak skutecznych działań powołanych do tego instytucji, w tym poprzez kontrolę jakości importu płodów rolnych i produktów przetworzonych, w tym mrożonych.
UOKiK podkreślił, że to właśnie te aspekty powinny być priorytetem dla Ministerstwa Rolnictwa i podległych mu instytucji.
Działania UOKiK w zakresie ochrony konkurencji na rynku rolno-spożywczym
Szef UOKiK, Tomasz Chróstny, przypomniał o działaniach Urzędu w obszarze ochrony konkurencji na rynku rolno-spożywczym. Podkreślił, że UOKiK koncentruje się na zwalczaniu nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej przez dużych graczy wobec mniejszych kontrahentów oraz na wykrywaniu zmów rynkowych. Zaznaczył jednak, że UOKiK nie ma uprawnień do bezpośredniej interwencji w poziom cen ustalanych przez przedsiębiorców.
Przykładem działań UOKiK są kontrole u przetwórców owoców i przedsiębiorców zajmujących się ich skupem, przeprowadzone w sierpniu 2025 r. (najprawdopodobniej chodzi o rok 2022 lub 2023 - w tekście jest błąd), oraz postępowanie antymonopolowe, w którym postawiono zarzuty podmiotom zmawiającym się co do cen skupu owoców. Kolejnym przykładem jest postępowanie wyjaśniające z 2023 r., dotyczące podmiotów skupujących owoce miękkie, w celu ustalenia, czy wobec dostawców, zwłaszcza malin, stosowane są praktyki nieuczciwie wykorzystujące przewagę kontraktową.
Niedawno UOKiK postawił spółkom Bunge Polska i Procam Polska zarzuty nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej wobec rolników, polegające na przerzucaniu na dostawców ryzyka związanego z tzw. siłą wyższą (susze, przymrozki, gradobicia).
Apel UOKiK o wsparcie finansowe dla rolników
W piśmie do ministra Krajewskiego, prezes UOKiK wyraził gotowość do spotkania w celu omówienia problemów na rynku rolno-spożywczym i zadeklarował wsparcie Ministerstwa Rolnictwa w wypracowywaniu rozwiązań korzystnych dla producentów rolnych, konsumentów i polskiej gospodarki. Jednocześnie podkreślił, że "obecnie niezbędne jest po stronie resortu pilne wsparcie finansowe rolników, adekwatne do trudnego położenia, w którym się oni znaleźli".
Minister Krajewski, zapytany przez PAP o reakcję UOKiK na jego pismo, stwierdził, że otrzymał odpowiedź, iż jego pytanie jest "zbyt ogólne". Dodał: "- Będziemy doszczegóławiać te pytania, ja też nie jestem od tego, żeby wskazywać im konkretne miejsca, konkretne nazwy, bo skoro mają instytucję, to ono powinni sprawdzić czy do tego nie dochodzi i w których miejscach".
Wygląda na to, że spór o przyczyny kryzysu na rynku rolnym i sposoby jego rozwiązania dopiero się rozpoczyna. Ministerstwo Rolnictwa zapowiada dalsze działania mające na celu doprecyzowanie pytań skierowanych do UOKiK, a rolnicy czekają na konkretne wsparcie finansowe, które pomoże im przetrwać trudny okres.
Podcasty
Playlisty tematyczne
