Urlop z powodu siły wyższej. Kiedy przysługuje i na czym polega?

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej zostało wprowadzone do Kodeksu pracy i obowiązuje od 26 kwietnia 2023 roku. Pracownikowi przysługuje to zwolnienie w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym i może być udzielone w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli natychmiastowa obecność pracownika jest niezbędna. Jeśli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar zwolnienia jest ustalany proporcjonalnie do jego czasu pracy. Jeżeli niepełna godzina zwolnienia od pracy wynosi mniej niż pełna godzina, zostaje zaokrąglona w górę do pełnej godziny. Dotyczy to również zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym pracownikowi, dla którego dobowa norma czasu pracy wynika z odrębnych przepisów i jest niższa niż 8 godzin.

W okresie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 50% swojego wynagrodzenia. Wynagrodzenie za ten okres powinno być wyliczone zgodnie z zasadami obowiązującymi przy wynagrodzeniu za urlop, jednak zmienne składniki wynagrodzenia powinny być uwzględnione na podstawie tego samego miesiąca, w którym nastąpiło zwolnienie, a nie trzech miesięcy wstecz. Pracodawca jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku, który powinien być złożony najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Oznacza to, że pracownik może zgłosić wniosek o zwolnienie nawet w połowie dnia swojej zmiany. Jeśli niepełna godzina zwolnienia od pracy wynosi mniej niż pełna godzina, zostaje zaokrąglona w górę do pełnej godziny. Nie ma określonego wzoru treści takiego wniosku. Pracownik decyduje o sposobie wykorzystania tego zwolnienia.

Pracodawca, który odmawia udzielenia pracownikowi zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej i narusza przepisy Kodeksu pracy w tej kwestii, dopuszcza się wykroczenia przeciwko prawom pracownika. W takim przypadku pracodawca może zostać ukarany karą grzywny o wysokości od 1 tys. zł do 30 tys. zł.